TCMB, enflasyonun ana eğiliminde sınırlı bir düşüş olduğu gözlendiğini bildirdi

Merkez Bankası, enflasyonun ana eğiliminde sınırlı bir düşüş olduğu gözlendiğini bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Mayıs ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.
 
ÖZET…

Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 0,45 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,15 puan azalarak yüzde
11,72 olmuştur. Bu dönemde gıda enflasyonundaki yukarı yönlü seyir devam etmiştir. Enerji
enflasyonundaki düşüş Mayıs ayında da sürerken hizmet enflasyonunda yükseliş kaydedilmiştir. Temel
mal grubunda Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri hissedilmeye devam etmiştir.
Bununla birlikte, giyim fiyatlarında yöntem değişikliğinden kaynaklanan geçici faktörler temel mal grubunda
enflasyonu düşürücü yönde etki yapmıştır. Söz konusu geçici etkiler arındırıldığında enflasyonun ana
eğiliminde sınırlı bir düşüş olduğu gözlenmiştir.

…DEĞERLENDİRMELER…

Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 0,45 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,15 puan düşerek
yüzde 11,72 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları nispeten yatay
seyrederek sırasıyla yüzde 9,19 ve 9,38 olarak gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda grubu
katkısının 0,22 puan arttığı, enerji grubu katkısının ise 0,30 puan azaldığı görülmüştür. Temel mal
ve hizmet gruplarının katkısında ise önemli bir değişim olmamıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları
incelendiğinde ana eğilimde düşüş gözlenmiştir. Bu dönemde hizmet grubunun eğilimi yatay
seyrederken temel mal grubunun eğilimi, giyim fiyatlarına bağlı olarak, belirgin oranda
yavaşlamıştır. Giyim enflasyonundaki yavaşlama büyük ölçüde yöntemsel değişiklikten gelen
geçici etkileri yansıtmaktadır. Bu etkiler dikkate alındığında ana eğilimdeki iyileşmenin daha sınırlı
olduğu gözlenmektedirr.

Mayıs ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,93 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,19 puan
yükselerek yüzde 9,06 olmuştur. Aylık bazda, lokanta otel grubunda gıda fiyatlarındaki seyre bağlı
olarak yemek hizmetleri, ulaştırma grubunda karayolu ile yolcu taşımacılığı, diğer hizmetler
grubunda ise paket tur fiyatlarında (yüzde 14,63) belirgin artışlar gözlenmiştir. Bu doğrultuda,
yıllık enflasyon söz konusu gruplarda yükselirken kirada yatay seyretmiş, haberleşme grubunda
ise gerilemiştir.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Mayıs ayında 0,31 puan azalarak yüzde 9,71’e gerilemiştir. Bu
düşüşte giyim grubu etkili olurken giyim dışı gruplarda Türk lirasındaki birikimli değer kaybının
gecikmeli etkileri hissedilmeye devam etmiştir. Giyim fiyatlarındaki dönemsel artış geçmiş yıllara
göre daha sınırlı gerçekleşmiştir. Bu gelişmede, yukarıda da belirtildiği gibi, ağırlık yapısındaki
değişimin belirgin bir etkisi olmuştur. Diğer yandan, dayanıklı tüketim malı fiyatları otomobil ile
elekttrikli ve elektriksiz ev aletleri kaynaklı sınırlı bir düşüş göstermiştir. Bu dönemde giyim ve
dayanıklı tüketim dışı temel mallarda yüksek fiyat artışları devam etmiş, grup yıllık enflasyonu
yüzde 13,68 ile endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu grupta konutun bakımonarımı
ve ev ile ilgili temizlik malzemelerindeki fiyat artışları öne çıkmıştır.

Enerji fiyatları Mayıs ayında yüzde 1,07 oranında azalmıştır. Uluslararası petrol fiyatlarındaki
düşüş ve Türk lirasındaki değer kazancına bağlı olarak bu dönemde akaryakıt ve tüp gaz fiyatları
sırasıyla yüzde 2,89 ve 1,63 oranında gerilemiştir. Diğer yandan, belediyelerce belirlenen şebeke
suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiştir. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık
enflasyonu 2,38 puanlık düşüşle yüzde 8,72 olmuştur.

Mayıs ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1,28 puan yükselerek yüzde
16,91’e ulaşmıştır. Bu gelişmede, işlenmemiş gıda fiyatları öne çıkarken yıllık enflasyon işlenmiş
gıdda grubunda da yükselmiştir. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları Mayıs
ayında önemli bir oranda artmış, bunda özellikle kırmızı et fiyatlarındaki (yüzde 3,46) güçlü
yükselişin etkisi dikkat çekmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon taze meyvelerde yatay seyrederken
sebze grubunda yukarı yönlü seyrini sürdürmüştür. Böylelikle, işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu
düşük bazın da etkisiyle yüzde 27,33’e ulaşmıştır. İşlenmiş gıda fiyatları aylık yüzde 0,87 ile
yüksek bir oranda artmaya devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 8,27 olarak gerçekleşmiştir.
Alt gruplar bazında ekmek ve alkolsüz içecek kalemlerindeki (gazlı içecek, maden suyu, kahve
vb.) yüksek fiyat artışları öne çıkmıştır. Bu doğrultuda, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık
enflasyonu kademeli yükselişini Mayıs ayında da sürdürmüştür.

IV

Yurt içi üretici fiyatları Mayıs ayında yüzde 0,52 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,11 puan
gerileyerek yüzde 15,26 olmuştur. Bu gelişmede, uluslararası emtia fiyatları ((petrol ve metal) ile
döviz kurundaki olumlu seyir belirleyici olmuştur. Yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde
16,77’ye gerilerken petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde yatay seyrederek yüzde 13,83
olarak gerçekleşmiştir. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten
arındırılmış ana eğilimi sınırlı bir oranda zayıflamakla birlikte yüksek seviyesini korumuştur.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Mayıs ayında fiyat artışlarının ara malı ve sermaye
mallarında ılımlı seyrettiği, dayanıklı tüketim (mücevherat hariç) ve dayanıksız mallarda ise
(sırasıyla yüzde 3,16 ve 1,38) belirgin olduğu gözlenmiştir. Dayanıklı tüketim mallarında mobilya
ve tüketici elektroniği ürünlerindeki fiyat gelişmeleri öne çıkarken dayanıksız tüketim mallarında
et ürünleri, meyve ve sebzeler ile unlu mamuller gibi gıda kalemleri belirleyici olmuştur. Bu
dönemde sermaye mallarında gözlenen fiyat artışında ise motorlu kara taşıtları öne çıkmıştır.
Sonuç olarak bu dönemde, tükketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar bir miktar
zayıflamakla birlikte güçlü seyrini korumuştur.