İşsizlik Ödeneğinin Tanımı
Sigortalı işsizlere 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda belirtilen
şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için yine Kanunda
belirtilen süre ve miktarda yapılan ödemedir.
İşsizlik Ödeneğinden Yararlanma Koşulları
- Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
- Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek
sürekli çalışmış olmak,
- Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre
ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
- Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR
birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak,
İşsizlik Ödeneğine Başvuru
Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine
başvurmak gerekmektedir. Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gelerek veya
elektronik ortamda www.iskur.gov.tr adresinden yapılabilir. Mücbir sebepler
dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre,
toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.
İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin Kanun gereği iş
almaya hazır durumda olması gerekmektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu ile
kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı
işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini
alması sağlanmaktadır. Dolayısıyla, vekâletname ile avukat ya da bir başkası
tarafından başvuru yapılması imkanı bulunmamaktadır.
Son 120 günde kesinti sayılmayan haller
Hizmet akitleri kendi istek ve kusuru dışında sona eren sigortalı işsizlerin,
hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde,
- Hastalık,
- Ücretsiz izin/aylıksız izin
- Disiplin cezası
- Gözaltına alınma,
- Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,
- Kısmi istihdam,
- Grev,
- Lokavt,
- Genel hayatı etkileyen olaylar,
- Ekonomik kriz,
- Doğal afet,
- Fesih tarihinde çalışmamış
- Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma
- Kısa çalışma ödeneği
- Yarım çalışma ödeneği
nedenleriyle hizmet akdi devam etmekle birlikte prim yatırılmaması halinde,
prim yatırılmayan bu süreler son 120 gün şartının değerlendirilmesinde
kesinti sayılmamaktadır.
İşsizlik Ödeneğine Hak Kazananlara Sunulan Hizmetler
- İşsizlik Ödeneği
- Genel Sağlık Sigortası Primleri
- Yeni bir iş bulma
- Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi
İşsizlik Ödeneğinin Süresi
Kanunda yer alan diğer şartları taşınması kaydıyla hizmet akdinin feshinden
önceki son üç yıl içinde;
- 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan
sigortalı işsizlere 180 gün,
- 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan
sigortalı işsizlere 240 gün,
- 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan
sigortalı işsizlere 300 gün,
süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.
İşsizlik Ödeneği Miktarı
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları
dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak
hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık
asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir. İşsizlik ödeneği damga
vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
İşsizlik Ödeneğinden Yapılan Kesintiler
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi
değildir, nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilemez.
İşsizlik Ödeneğinin Ödenmesi
İşsizlik ödeneği başvuruları izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılır.
İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendisine ödenir.
Ödeme tarihini öne çekmeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yetkilidir.
Sigortalı işsizler, TC Kimlik Numaralı Nüfus Cüzdanı ile birlikte her hangi
bir PTTBank şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabilirler.
Altı ay süreyle işlem görmeyen hesaplardaki ödenekler İşsizlik Sigortası
Fonuna sigortalı bazında emanet olarak alınmaktadır. Beş yıllık dönemde
başvuran sigortalı işsizlere hak etmiş oldukları işsizlik ödenekleri emanet
hesaptan ödenmektedir. Söz konusu süreyi geçirenlere ödeme mahkeme kararıyla
yapılabilmektedir.
İşsizlik Ödeneğinin Kesildiği Haller
İşsizlik ödeneği almakta iken;
- İŞKUR tarafından teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları
işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye
mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene
dayanmaksızın reddedenlerin,
- Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce veya
kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından yapılan denetimlerde
Kurumumuzdan işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı
tespit edilenlerin,
işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir.
- İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik
kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlayanların ödenekleri “Emeklilik”
gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesilir.
- İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme
eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul
etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum
tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve
belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin işsizlik ödenekleri
kesilmektedir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden
başlanmaktadır. Ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak
sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçememektedir.
Sağlık Hizmetinden Yararlanma
İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamında olup, işsizlik
ödeneği ödenen günler için, ilgililer adına sadece genel sağlık sigortası
primleri İşsizlik Sigortası Fonundan yatırılmaktadır. Ödenek alanların
bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında
sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
İlgililer adına sadece genel sağlık sigortası primleri yatırıldığı için
ödenek alınan süre emeklilik yönünden dikkate alınmamaktadır.
İşsizlik Ödeneği Alırken Yapılması Gerekenler
İşsizlik ödeneği alınan süre içinde;
- ikamet adresinin değişmesi,
- herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınması,
- yetkili sağlık kuruluşunca istirahatli kılınması,
- silahaltına alınılması,
- yurtdışına çıkılması,
- bir işte çalışmaya başlanması veya
- mahkeme kararıyla işe iade edilmesi,
hallerinde durum 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine veya Alo170’e
bildirilmelidir.
İşsizlik ödeneğinden yararlananlar, kendi kusuru ve bilgilerdeki eksiklik veya
yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte ödemek
zorundadır.
İşsizlik Ödeneği Yeniden Başlatma Durumu
Ödenekten yararlanırken, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi
doldurulmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için
gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde
daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar
ödenekten yararlanılabilinir. Kalan hak sahipliğinin devamında İŞKUR’a
başvurulan tarihten itibaren ödemeler gerçekleştirilir.
Bu Kanunun
öngördüğü şartları yerine getirmek suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde
ise sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği
ödenir.