TCMB:Gıda yıllık enflasyonu bir önceki yıldaki düşük bazın da etkisiyle tüketici enflasyonundaki yükselişin temel belirleyicisi oldu

Merkez Bankası, gıda yıllık enflasyonu bir önceki yıldaki düşük bazın da etkisiyle
Mart ayındaki tüketici enflasyonundaki yükselişin temel belirleyicisi olduğunu bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Mart ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

ÖZET…

Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 1,02 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,16 puan yükselerek yüzde
11,29 olmuştur. Bu dönemde, Mart ayı Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti’nde belirtildiği üzere, gıda
yıllık enflasyonu bir önceki yıldaki düşük bazın da etkisiyle tüketici enflasyonundaki yükselişin temel
belirleyicisi olmuştur. Öte yandan, enerji fiyatları petrol fiyatlarındaki görünüme bağlı olarak düşmüştür.
Hizmet enflasyonundaki yüksek seyir devam ederken Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli
etkisiyle temel mal enflasyonunda genele yayılan bir artış gözlenmiştir. Bu doğrultuda çekirdek enflasyon
göstergelerindeki yükseliş sürmüştür.

...DEĞERLENDİRMELER...

Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 1,02 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,16 puan
yükselerek yüzde 11,29 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları 0,8
ve 0,9 puan artarak sırasıyla yüzde 9,07 ve 9,46 olarak gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel
mal ve hizmet gruplarının katkısının sırasıyla 0,85, 0,45 ve 0,10 puan arttığı, enerji grubunun
katkısının ise 0,22 puan azaldığı görülmüştür. Alkol-tütün grubunun katkısında ise bir değişim
olmamıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları
incelendiğinde ana eğilimdeki yükselişin sürdüğü gözlenmiştir. Bu dönemde hem hizmet hem de
temel mal grubunda enflasyonun ana eğilimi yukarı yönlü bir seyir izlemiştir.

Mart ayında hizmet fiyatları yüzde 0,63 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,27 puaan
yükselerek yüzde 8,64 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma ve diğer hizmetler
gruplarında yükselirken kalan gruplarda yatay seyretmiştir. Ulaştırma grubunda fiyatlar taksi ve
dolmuş ücretlerine bağlı olarak artmıştır. Diğer hizmetlerdeki yükselişte paket tur fiyatlarındaki
yükseliş (aylık yüzde 6,82) öne çıkmıştır. Ayrıca bu grupta, kur etkilerinin yanında genel
enflasyondaki yüksek seyre bağlı olarak, özellikle bakım-onarım, sağlık ve eğitim hizmetleri
enflasyonunda yükseliş gözlenmiştir. Kirada ise yıllık enflasyon yüzde 9,40 ile yüksek seviyesini
korumuştur

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Mart ayında 1,63 puan artarak yüzde 10,46’ya ulaşmıştır. Bu
dönemde alt gruplar genelinde Türk lirasındaki değer kaybının gecikmeli etkileri sürmüştür.
Giyim ve ayakkabı fiyatlarında Mart ayında tarihsel ortalamaların belirgin olarak üzerinde bir
fiyat artışı gerçekleşmiştir. Dayanıklı tüketim malı fiyatları ise otomobil grubu (aylık yüzde 3,97)
öncülüğünde yükselmiştir. Ayrıca, Şubbat ayında gerçekleşen geçici vergi indirimine rağmen,
mobilya ve beyaz eşya fiyatlarında da artışlar gözlenmiştir. Bu dönemde giyim ve dayanıklı
tüketim dışında kalan temel mallarda fiyatlar kur geçişkenliği ile kayda değer bir artış göstermiş,
bu grupta yıllık enflasyon yüzde 12,19 ile endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Söz
konusu gelişmede ilaç, bakım-onarım, kişisel bakım ve ev ile ilgili temizlik malzemelerindeki fiyat
artışlarının etkisi öne çıkmıştır.

Enerji fiyatları Mart ayında yüzde 0,95 oranında azalmıştır. Uluslararası petrol fiyatlarındaki
düşüşe bağlı olarak bu dönemde akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla yüzde 2,61 ve 1,27
oranında gerilemiştir. Diğer taraftan, su ve doğalgaz fiyatlarında artış gözlenmiştir. Böylelikle,
geçen yılın Haziran ayından bu yana yükselmekte olan enerji grubu yıllık enflasyonu bu
dönemde yüzde 12,19’a gerilemiştir.

Mart ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda fiyatlar yüzde 1,93 oranında artmış, yıllık
enflasyon 3,81 puan yükselerek yüzde 12,53’e ulaşmıştır. Bu gelişmede, taze meyve grubuna
bağlı olarak işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen yükselişin yanı sıra düşük baz etkisi
belirleyici olmuştur. Diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı ve beyaz et ile pirinç ve bakliyat
gruplarında yüksek fiyat artışları dikkat çekmiştir. Bu dönemde, işlenmiş gıda grubunda aylık
fiyat artışı yüzde 0,93 ile yüksek seyretmeye devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,28
olarak gerçekleşmiştir. Mart ayında, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu da 1,35 puan
artış göstermiştir.
.
IV

Yurt içi üretici fiyatları Mart ayında yüzde 1,04 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,73 puan
yükselerek yüzde 16,09’a ulaşmıştır. Bu gelişmede, döviz kuru ve uluslararası emtia fiyatlarının
gecikmeli etkileri belirleyici olmuştur. Yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde 18,01’e, petrol
ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 13,21’e ulaşmıştır. Petrol ve ana metal hariç
imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arınddırılmış ana eğilimi ise yüksek seviyesini
korumuştur.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Mart ayında tüm alt gruplarda genele yayılan fiyat
artışları gözlenmiştir. Ara malı fiyatlarında demir-çelik, tekstil, petrokimya ve kâğıt-mukavva
ürünlerindeki fiyat artışları belirleyici olmuştur. Dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya;
dayanıksız tüketim malı fiyatları ise giyim-tekstil, et ürünleri ve ilaç kaynaklı olarak yükselmiştir.
Bu dönemde sermaye mallarında gözlenen fiyat artışında ise motorlu kara taşıtları ile bunların
parça ve aksesuarları belirleyici olmuştur. Sonuç olarak bu dönemde, tüketici fiyatları üzerinde
üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlü seyrini sürdürmüştür.