TCMB: Şubat ayında geçici vergi indirimlerine karşın temel mal grubu genelinde dövizkuru gelişmelerinin gecikmeli etkileri izlendi

Merkez Bankası, Şubat ayında geçici vergi indirimlerine karşın temel mal grubu genelinde
döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli etkileri izlendiğini bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Şubat ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.
 
Şubat ayında tüketici fiyatları yüzde 0,81 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,91 puan yükselerek yüzde
10,13 olmuştur. Bu dönemde, gıda yıllık enflasyonundaki yükseliş sürmüş; başta temel mal ve enerji
grupları olmak üzere genele yayılan döviz kuru etkileri gözlenmiştir. Geçici vergi indirimlerine karşın,
Türk lirasındaki birikimli değer kaybının etkisiyle temel mal enflasyonunda kaydedilen belirgin artış
sonucunda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yükselmiştir.

...DEĞERLENDİRMELER...

Şubat ayında tüketici fiyatları yüzde 0,81 oranında artmış ve yıllık tüketici enflasyonu 0,91 puan
yükselerek yüzde 10,13 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları 0,73
ve 0,82 puan artarak sırasıyla yüzde 8,27 ve 8,56 olarak gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal,
enerji ve gıda gruplarının katkısının sırasıyla 0,42, 0,30 ve 0,22 puan arttığı gözlenmiştir. Diğer
yandan, hizmet ve alkol-tütün gruplarının katkısında belirgin bir değişim olmamıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları
incelendiğinde ana eğilimdeki yükselişin sürdüğü gözlenmiştir. Bu gelişmede, geçici vergi
indirimleri tarafından kısmen sınırlansa da, Türk lirasındaki birikimli değer kaybına bağlı olarak
temel mal grubu ana eğiliminde gözlenen sert yükseliş belirleyici olmuştur.

Şubat ayında hizmet fiyatları yüzde 0,68 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,10 puan
yükselerek yüzde 8,37 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma ve haberleşme
grubundaa yükselirken diğer alt gruplarda nispeten yatay seyretmiştir. Ulaştırma hizmetleri
grubunda, akaryakıt fiyatlarındaki birikimli artışa bağlı olarak karayolu ve havayolu yolcu
taşımacılığı fiyatlarındaki artış eğilimi sürmüştür. Lokanta otel grubunda fiyatlar, yemek
hizmetlerinde yükselirken konaklama hizmetlerinde gerilemiş, böylelikle konaklama hizmetleri
yıllık enflasyonu düşük seviyesini (yüzde 0,12) korumuştur. Diğer taraftan, kira ve diğer
hizmetler grubunda yıllık enflasyon yüksek seviyesini korurken diğer hizmetlerin bu seyrinde
okul öncesi eğitim ve ilköğretim (yüzde 12,31) ile sağlık hizmetleri (yüzde 10,67) öne çıkmıştır.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Şubat ayında 1,65 puan artarak yüzde 8,83 olmuştur. Bu
dönemde, alt gruplar genelinde Türk lirasındaki değer kaybının etkileri izlenmiştir. Giyim
fiyatlarında Şubat ayı indirimi tarihsel ortalamaların belirgin olarak altında kalmıştır. Dayanıklı
tüketim malı fiyatları otomobil (yüzde 4,82) ile elektrikli ve elektriksiz aletller (yüzde 1,39) grubu
öncülüğünde yükselirken mobilya ve beyaz eşya fiyatlarında Şubat ayında gerçekleşen geçici
vergi indirimlerinin etkisi ile düşüş (sırasıyla yüzde -4,86 ve -1,47) kaydedilmiştir. Vergi
indirimlerinin mobilya fiyatlarına kısmen, beyaz eşya fiyatlarına ise sınırlı bir oranda yansıdığı
izlenmiştir. Ayrıca, bu dönemde giyim ve dayanıklı tüketim dışında kalan temel mallarda da
fiyatlar kur geçişkenliği ile kayda değer bir artış göstermiştir. Söz konusu gelişmede bakımonarım,
yedek parça, kişisel bakım, ilaç ve ev ile ilgili malzemelerdeki fiyat artışları öne
çıkmıştır. Özetle, Şubat ayında geçici vergi indirimlerine karşın temel mal grubu genelinde döviz
kuru gelişmelerinin gecikmeli etkileri izlenmiştir.

Enerji fiyatları Şubat ayında grup geneline yayılan fiyat artışları sonucunda yüzde 1,52 oranında
artmıştır. Tüp gaz, katı yakıt ve su fiyatları bir önceki aya kıyasla sırasıyla yüzde 5,08, 1,78 ve
1,61 oranında yükselmiştir. Buna ek olarak, akaryakıt fiyatları bu dönnemde yüzde 1,97 oranında
artmış, bu kalemde son altı aylık birikimli artış yüzde 27,40’a ulaşmıştır. Böylelikle enerji grubu
yıllık enflasyonu bu dönemde 2,34 puanlık yükselişle yüzde 13,94 olmuştur.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu Şubat ayında 0,95 puan artarak yüzde
8,72’ye yükselmiştir. Bu gelişmede, taze meyve grubuna bağlı olarak işlenmemiş gıda
fiyatlarında gözlenen yükseliş etkili olmuştur. Bu dönemde kırmızı et fiyatları ılımlı bir seyir
izlerken kuruyemiş, bakliyat ve pirinç gibi alt gruplardaki güçlü fiyat artışları dikkat çekmiştir.
İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı (yüzde 1,33) hızlanmış, grup yıllık enflasyonu yüzde
7,06’ya yükselmiştir. Alt gruplar itibarıyla bakıldığında katı-sıvı yağlar, peynir ve diğer süt
ürünleri ile alkolsüz içeceklerde yüksek oranlı fiyat artışları gözlenmiştir.

IV

Yurt içi üretici fiyatları Şubat ayında yüzde 1,26 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,67 puan
yükselerek yüzde 15,36 olmuştur. Bu gelişmede, döviz kuruu ve uluslararası emtia fiyatları
belirleyici olmuştur. Yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde 17,18’e, petrol ve ana metal hariç
imalat sanayisinde ise yüzde 11,92’ye ulaşmıştır. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi
fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise yüksek seviyesini korumuştur.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Şubat ayında tüm alt gruplarda fiyat artışı
gözlenmiştir. Ara malı fiyatlarındaki yükselişte temel kimyasallar, plastik ürünler ve tekstil
ürünleri belirleyici olmuştur. Dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya ve tüketici elektroniği
kaynaklı artmış, dayanıksız tüketim mallarındaki fiyat artışında ise katı ve sıvı yağlar öne
çıkmıştır. Bu dönemde sermaye malı fiyat artışında motorlu kara taşıtları etkili olmuştur. Sonuç
olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlü seyrini sürdürmüştür.