TCMB: Aralık ayı Türk lirasındaki değer kayıplarının temel mal fiyatlarında belirgin olarak hissedildiği bir dönem oldu

Merkez Bankası, Aralık ayının yurt içi talep koşullarının sınırlayıcı
etkisine rağmen Türk lirasındaki değer kayıplarının temel mal fiyatlarında
belirgin olarak hissedildiği bir dönem olduğunu bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Aralık ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

ÖZET…

Aralık ayında tüketici fiyatları yüzde 1,64 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,53 puan yükselerek yüzde
8,53 olmuştur. Aralık ayı Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti’nde ifade edildiği üzere, gıda yıllık
enflasyonu işlenmemiş gıda kaynaklı olarak yükselmiştir. Enerji grubu yıllık enflasyonundaki artış döviz
kuru ve petrol fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak sürmüştür. Bunun yanında, başta tütün ürünlerine
yönelik olmak üzere son dönemde yapılan vergi ayarlamaları da enflasyon üzerinde belirgin bir yukarı
yönlü etki yapmıştır. Bu dönemde Türk lirasındaki değer kaybının etkisiyle çekirdek enflasyon
göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yükselmiştir.

...DEĞERLENDİRMELER...

Aralık ayında tüketici fiyatları yüzde 1,64 oranında artmış ve yıllık tüketici enflasyonu 1,53 puan
yükselerek yüzde 8,53 olmuştur. Bu dönemde H ve I endekslerinin yıllık değişim oranları sırası
ile 0,4 ve 0,5 puan artarak yüzde 7,29 ve 7,48 olarak gerçekleşmiştir.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, alkoltütün,
enerji ve temel mal gruplarının katkılarının sırasıyla 0,49, 0,44, 0,33 ve 0,22 puan arttığı
gözlenmiştir. Bu dönemde hizmet grubunun katkısı ise görece yatay seyretmiştir.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimi
incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinde belirgin bir bozulma gözlenmiştir. Bu
gelişmede, Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu ana eğiliminde gözlenen
yükseliş belirleyici olurken hizmet grubu ana eğilimii bu dönemde nispeten yatay seyretmiştir.
Aralık ayında hizmet fiyatları yüzde 0,38 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,17 puan
yükselerek yüzde 8,11 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma grubunda azalmış,
haberleşme grubunda yatay seyretmiş, diğer alt gruplarda ise artmıştır. Ulaştırma grubunda
fiyatlar şehirlerarası karayolu taşımacılığına bağlı olarak gerilemiştir. Kirada aylık artış tekrar
ivmelenirken yıllık enflasyon yüzde 9,30’a yükselmiştir. Lokanta otel grubunda turizm
sektöründeki görünüme paralel olarak konaklama fiyatları gerilemeye devam ederken yemek
hizmetlerinde fiyat artışları sürmüştür. Diğer hizmetlerdeki yükselişte ise araç bakım-onarım
hizmetleri ile aylık bazda yüzde 8,16 oranında artan umreye gidiş ücreti öne çıkmıştır.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Aralık ayında 0,84 puan artarak yüzde 6,77 olmuştur. Bu
dönemde yıllık enflasyon giyim grubunda azalırken diğer alt gruplarda artmıştır. Giyim grubunda
yıllık enflasyon yurt içi talepteki yavaşlamaanın da etkisiyle azalış eğilimini sürdürmüştür. Diğer
taraftan, dayanıklı mal grubu fiyatları Türk lirasında gözlenen değer kaybına bağlı olarak aylık
bazda yüzde 1,39 oranında yükselmiştir. Dayanıklı mal grubunda başta beyaz eşya (yüzde
3,52) olmak üzere tüm alt gruplarda belirgin fiyat artışları gözlenmiştir. Otomobil fiyatlarındaki
yükselişte döviz kuruna ek olarak ÖTV artışının etkileri izlenmiştir. Giyim ve dayanıklı dışı temel
mal grubunda da fiyatlar aylık bazda belirgin bir oranda artmıştır. Sonuç olarak Aralık ayı, yurt
içi talep koşullarının sınırlayıcı etkisine rağmen Türk lirasındaki değer kayıplarının temel mal
fiyatlarında belirgin olarak hissedildiği bir dönem olmuştur.

Enerji fiyatları Aralık ayında yüzde 2,15 oranında artmıştır. Petrol fiyatlarındaki belirgin artış ve
Türk lirasında gözlenen değer kaybı ile akaryakıt fiyatları bu dönemde yüzde 4,81 oranında
yükselmiş ve bu grupta son dört aydaki birikimli fiyat artışı yüzde 18,51’e ulaşmıştır. Benzer
şekilde, tüp gaz ve katı yakıt fiyatlarında bir önceki aya kıyasla sırasıyla yüzde 2,17 ve yüzde
3,53 oranlarında artışlar gerçekleşmiştir. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonu bu
dönemde 2,52 puanlık yükselişle yüzde 8,67 olmuştur.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu Aralık ayında 2,10 puan artarak yüzde 5,65’e
yükselmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları kayda değer bir oranda
yükselerek bu gelişmede belirleyici olmuştur. Bu dönemde özellikle beyaz et, bakliyat, yumurta
gibi alt gruplarda güçlü fiyat artış eğilimi devam etmiş ve bu gruplarda yıllık enflasyon sırasıyla
yüzde 16,01, 20,31 ve 35,43’e ulaşmıştır. İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı (yüzde
0,75) hızlanırken grup yıllık enflasyonu yüzde 6,67 ile yataya yakın seyretmiştir.

Aralık ayında yapılan vergi artışları ile alkollü içecekler ve tütün grubunda fiyatlar yüzde 7,33
oranında yükselmiş, yıllık enflasyon ise yüzde 31,59 olarak gerçekleşmiştir. Böylece alkol-tütün
grubunun yıllık tüüketici enflasyonuna katkısı 2016 yılında 1,57 puana ulaşmıştır. Tütün ürünleri
fiyatlarındaki artış ay içine yayıldığından vergi artışının etkisi, daha sınırlı olmakla birlikte, Ocak
ayında da gözlenecektir.

Yurt içi üretici fiyatları Aralık ayında yüzde 2,98 oranında artmış, yıllık enflasyon 3,53 puan
yükselerek yüzde 9,94 olmuştur. Bu artışta, Türk lirasındaki değer kaybına ek olarak
uluslararası petrol fiyatlarındaki yükseliş etkili olmuştur. Yıllık enflasyon imalat sanayisinde
yüzde 12,07’ye, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,46’ya yükselmiştir.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Aralık ayında fiyatlar tüm alt gruplarda artış
göstermiştir. Ara malı fiyatlarındaki yükselişte (yüzde 4,05) ana metaller ile metal ürünleri,
sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte ise metal yapı ürünleri ile genel amaçlı makineler, kara
taşıtları ve parçaları öne çıkmıştır. Bu dönemde dayanıksız tüketim malları fiyatlarında et ve et
ürünleri belirleyici olurken dayanıklı tüüketim malı fiyatları ılımlı bir seyir izlemiştir. Sonuç olarak,
Aralık ayı özellikle Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak tüketici fiyatları üzerinde üretici
fiyatları kaynaklı maliyet baskılarının güçlendiği bir dönem olmuştur.