Güne Başlarken (AlnusYatırım)

Oh, Ucuz Yırttık (mı Acaba?)

Havacılık tarihi boyunca hiçbir hava aracı "her amaca uygun" olacak şekilde üretilmeye çalışılmadı. 1992'de bu fikir ile başlayan projeyi 2001'de Lockheed Martin X-35 (sonradan F-35) ile yürütmeye başladı. 2002'de Türkiye projeye dahil olan az sayıdaki ülkeden oldu. Türkiye bir yandan üretime 10 firma ile F-35 projesine 937 parça ile destek veriyorken bir yandan 116 uçak siparişi ile 12 milyar dolarlık tüketici konumunda.

F-35 ilk uçuşunu 5 yıl sonra 2006 yılında yaptı. Lockheed 2017'de 66 uçak teslim etme hedefine ulaştı. Türkiye'nin ilk 2 uçağı Haziran 2018'de 3.-4. uçağı Mart 2019'da teslim edildi. Bu uçaklar için pilotların ve yer ekibinin eğitimi devam ediyor. Kısmetse Kasım'da Türkiye'ye gelecekler.

Ancak Rusya'dan S400 alımı nedeniyle ABD uçakları vermek istemiyor. ABD Senatosu, 2 Ağustos 2018'de Türkiye'ye F-35 savaş uçaklarında yaptırım uygulanmasına ilişkin kararı Genel Kurul'da onaylamıştı. 2019 Mart ayında Patriot sistemlerinin tedarikine ilişkin son teklifini sunan ABD, 1 Nisan'da Türkiye'ye F-35 savaş uçakları projesiyle bağlantılı ekipman sevkiyatını durdurduğu açıklanmıştı.

6 Haziran 2019'da ABD Savunma Bakanı, Türkiye Savunma Bakanlığına cevabi bir mektup gönderdi. Özetle Temmuz sonuna kadar Türkiye'nin kararının netleşmesini istediler. ABD saygılı bir şekilde projede ayrılık sürecini başlattığını açıkladı ama "S-400 tutumunuzu değiştirme seçeneğiniz halen bulunmaktadır" diyerek bir açık kapı da bıraktı. Ayrıca senatoda aykırı sesler neticesinde ilerde bizim ekonomimize hasar verebilecek sonuçlar olsa da "Türkiye'ye yönelik başlatılan mevcut işlemlerin CAATSA kapsamında olmadığı" belirtildi. Türkiye'nin eski ABD Büyükelçisi Loğoğlu, "Bu bir tehdit mektubu değil. İki ülke arasında bir kopuş asla beklemiyorum. Bir noktada bir anlaşma yapılacaktır" yorumunu yaptı. Buna örnek olarak şunu verebiliriz ki ABD, 17-28 Haziran 2019 tarihleri arasında Konya'da düzenlenecek Anadolu Kartalı askeri tatbikatına 6 F35 ile katılacak.

Son 20 günde Türkiye piyasaları, dünyadan olumlu ayrışarak müthiş bir yabancı sermaye girişine sahne oldu. Bu sayede USDTRY 6.2xden 5.7xlere kadar gerilerken BIST 100 Endeksi 84 binden 94 bine % 12 gibi çok iyi getiri sağladı. "Yabancılar aptal mı ki bu kadar sağlam giriş yaptılar" sorusu sorulabilir. Belki de bu gerilimin neticesinde Türkiye'nin çok da önemli hasar almayacağı bilgisine eriştiler. Örnek vermek gerekirse Rusya'ya yaptırımlarını artıran ABD, Rusya'dan Su35 ve S400 alan Çin'e 2018 Eylül'ünde yaptırım kararı aldığında sadece Çin'in savunma teknolojisi kurumu ve direktörünü kara listeye almıştı. Tabi bu, Çin'e devede kulak kalmıştı. Belki de fazla iyimserler. Zira 2013'de 5.1 cent seviyelerindeki endeks günümüzde 1.6 cent seviyelerinde ve 6 yıldır tüm yatırımcılar alternatif maliyetleri de düşününce ciddi zararda. Örneğin 9 yıldır işlem gören EKGYO'da bırakın USD bazında TL bazında bile kimse kârda değil ki yabancı payı % 61de! Yani hangi seçeneğin doğru olduğunu zaman gösterecek.

30 Mayıs'ta Türkiye'ye teşekkür eden Trump komşusu Meksika'ya fena dalmıştı: Yasadışı göçmenlerin Meksika üzerinden ABD'ye girişini engelleyebilmek amacıyla her ay % 5 vergi koyacağını açıklamıştı. Meksika yaklaşık 85 milyar dolar vergiyi duyunca şoka girdi. O günkü yorumumuz: "sonra istediğini alınca, döner."di. Döndü! Bu sayede Meksika vergiler başlamadan ucuz yırttı. Bu sayede bu haftaya global piyasalar iyi başladı.

Amerika halkı ise sporda şaşkın günler geçiriyor. Basketbol Ligi NBA'da ABD şampiyonluğu ilk kez Kanada takımı Toronto'ya gidiyor. İzlemeyerek protesto ediyorlarmış ki reytingler düşmüş. Belki kadınlar futbolunda Dünya Kupasını yeniden kazanırlar da keyifleri yerine gelir. Bu vesileyle belirtelim ki Türkiye Milli takımının son dünya şampiyonu Fransa'yı evire çevire yenmesi ile gurur duyduk. En ilginç durum Fransa'nın başkenti Paris'in merkezinde, 12 caddenin kesişimindeki Napoleon Bonarparte'nin Zafer Takı'nın etrafı Türklerin sevinç gösterileri ile inledi. Ne ironi ama! Millilerimize yarın ki izlanda maçında da başarılar diliyoruz! 2003'de FIFA sıralamasında 8. sıraya kadar çıkmış Şenol Hoca'nın yeniden gelişiyle 41. sıradan yeniden zirveye yolculuk başlamış gibi :) Başarılı olanı taşlamasınlar yeter!


STRATEJI
Yükselen trenddeki BIST100 84 binden 94 bine geldi. Para girişi olumlu. 91 bin aşağı geçmeden trende kalınabilir.


Alnus Yatırım Menkul Değerler A.Ş
www.alnusyatirim.com
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.