Genişletilmiş Sefalet Endeksi göstergesi, Ağustos'ta Temmuz dönemine göre 4,7 puan azaldı - SPM

TOBB ETÜ Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi, "GENİŞLETİLMİŞ SEFALET ENDEKSİ: Ekim 2023 " raporunu yayınladı:

Uluslararası tanımlar çerçevesinde işsiz kategorisi dışında kalmakla beraber, emek gelirine
ihtiyaç duyduğu halde bu gelirden yoksun olma yönüyle işsizlerle aynı mağduriyeti yaşayan
kırılgan grupları da hesaba katmak üzere geliştirdiğimiz “Genişletilmiş Sefalet Endeksi” (GSE)
göstergesi, tüketici enflasyonu (TÜFE) oranı ile “işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik
oranı”nın1 toplamından oluşuyor. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı, TÜİK’in
tanımına göre, işsizlerle potansiyel işgücü toplamının işgücü ile potansiyel işgücünün toplamına
bölünmesi yoluyla hesaplanıyor. Burada potansiyel işgücü, referans haftasında ne istihdamda
ne de işsiz olan çalışma çağındaki kişilerden; 1) iş arayan fakat kısa süre içerisinde işbaşı
yapabilecek durumda olmayanlar ile 2) iş aramadığı halde çalışma isteği olan ve kısa süre
içerisinde işbaşı yapabilecek durumda olanların toplamını tarif ediyor.

Böyle tanımladığımız Genişletilmiş Sefalet Endeksi (GSE) göstergesi, 2019 Ocak ayı değeri 100
alınmak suretiyle hesaplandığında, Ağustos 2023 itibarıyla 124,6 olarak gerçekleşiyor. Temmuz
2023 dönemine göre 4,7 puan azalış ifade eden bu değerdeki azalış hem işsiz ve potansiyel
işgücünün bütünleşik oranının hem de enflasyon oranının azalmasından kaynaklıdır.
Grafik 1’den de görüleceği gibi, geleneksel Sefalet Endeksi (SE) ile SPM’nin genişletilmiş endeksi
GSE arasında COVID-19 pandemisinin başladığı Mart 2020’den sonra açılan fark, her iki
göstergenin de büyük bir sıçrama yaptığı Aralık 2021’den Şubat 2022’ye geçen dönemde bir
miktar daralsa da, o zamandan bu yana tekrar açılmış durumda.

Tablo 1’den de izlenebileceği gibi GSE, enflasyonda patlama yaşanan 2021 Aralık ayında aynı
yılın başına kıyasla 33,9 puanlık bir sıçrama gösterdikten sonra, Ocak 2022’de yüz kırklı
seviyelerde seyrediyor ve akabinde baz etkisinin de yardımıyla bir miktar daha düşüyor. Mayıs
2022 dönemine kadar, düşmüş haliyle bile pandeminin işsizlik ve işgücünden ayrılma etkilerinin
yoğun olduğu dönemlerde gözlediğimiz istisnai yükseklikteki değerler seviyesinde seyreden
GSE’nin son değerini bir önceki döneme göre 4,7 puanlık azalışla 124,6 olarak hesaplıyoruz.