ABD’de siyaset kurumu analizi (Siyasi İstikrar İndeksi)

ABD’de Siyaset Kurumu Kime Benzemekte?

ABD iç siyaseti, mesafeli bakıldığında, okunma güçlükleri artan işleyiştedir. Siyasi elit içi mutedil mücadeleye, belli usul / kurumcu yahut geleneklere dayalı çerçevenin dışına pek taşmayan işleyiş, bu vasfını, giderek yitirmektedir. İki temel baskı, ABD iç siyasetinin işleyişini değiştirmektedir. Baskıların ilki, siyasi-sosyolojik, orta sınıfların daha borçlu, daha suçlu ve daha yalnız hale gelmeleri, veridir.

Sürekli dış ticaret açığı veren, üretim yeri kaydıran, güçlü USD sayesinde ithalata dayalı tüketici refahı temin edici dış ticaret politikaları, ağır alt-yapı eksiklik ve eskimesi, ithalatçı/borçlu orta sınıflaşmayı artırmıştır. Nitelikli kitlevî eğitimden uzaklaşma, Amerikan orta-sınıflarını tahrip etmiştir. Üretici/tasarrufçu vasfı zayıflayan orta sınıflar sürekli borçlu hale gelmiştir.

Kriz dönemlerinde artan sokak/asayiş olayları, yağma ve çapul, kitlevî işleyiştedir. California Three Strike Law/Rule devrede, babası hapishanede çocuklar, “nesillerce” işleyiştedir. Hapishane nüfusu akıl alır değildir. Hapishane/denetimli serbestlik nüfusu 10,5 milyon üstünde, daha kötüsü, yıllık giriş/çıkış trafiği 700.000’lerdedir.

Fakir güneyi sert kurallarla ez, zengin kuzeyden pahalı prim tahsil et şeklinde özel sigorta sistemi, 2002-03’ten beri artan felaket ve olaylarla yüksek likiditesini yitirmektedir. Güçlü özel sigortacılık, finans sistemini eskisi gibi ucuz ve uzun vadeli fonlamayla destekleyememektedir. Kaideli kurallı yaşam, daha fazla geniş topluluklar halinde reddedilir olmuştur.

Ergime potası daha fazla göçmen alamaz halde, siyasi ve sosyolojik sert tepkime üreticidir. Meksika duvarı örnektendir. İkincil toplulukların düşen etkinlikleri, sosyal medyanın sunî mekaniği “yalnızlaşmayı” artırmıştır. Community ölçekleri küçülmekte, kilise devamlılıkları azalmakta, küçük-geçici kilise yapılanmasına dayalı dinî toplulukların denetim güçlükleri işlevsizleşmelerine yol açmaktadır.

 Baskıların ikincisi; artan politik kutuplaşmadır. Ek olarak, kurumlar arası etkileşimde artan işlevsizleşmelerdir: Politik kutuplaşmaya dair sağlıklı çerçeveye dayandıklarından eski tarihli grafikleri nakledeceğiz.

Politik kutuplaşma “şemsiye analitikten”; altına sadece sosyo-ekonomik farklılaşma, eğitim düzeyleri değil, “kimlik” meselelerinden başlayarak yerelci / küreselci diye ifade edilen ayrışmalar da girebilmektedir. S. Huntington “Who we are” çalışmasıyla durumu büyük ölçüde ve başarıyla özetlemiştir. Üstüne binen, kimlikten öte orta-sınıfta eko-politik bilinçlenmedir.
Almanların katma değerli Çin’in orta-düşük profilli malları Amerikan piyasalarında, Amazon ya da Ali Baba dağıtımda, başta Wall-Mart muazzam efektif Amerikan organize perakendeciği diken üstündedir. Zamanın dört, üç hatta ikinci sıradaki büyük organize perakende şirketleri, son 20 yılda, batmış, batmaktadır.
2001-03 sel, fırtına, yangın sair felaketlerinde Federal Hükümet özel sigorta şirketleriyle birlikte devreye girmiş, takatleri azalmıştır. 2003 Irak işgalinde Amerikan ordusu yılda her bir çeyrekte 140.000 olmak üzere 24-32 yaş arası disiplinli, eğitimli, inançlı, becerili genç asker devşirmek istemiş, sürdürülememiştir.
2008-09 finansal bazukaları 2020’de daha büyük olarak devrede, FED parasal tabanı 7,8 trilyon USD düzeyinde rekorlardadır. Covid-19’da haftalık işsizlik başvuruları, Amerikan sivil toplum ve siyaset kurumuna kalp sektesi geçirtmiştir. Rakamlar bazı hafta 1929 krizini sorgulatmıştır.

***
Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.