Ucuz ithal atık cezbediyor lisanslı tesisler sıkıntıda- Dünya

Çin'in, Eylül 2017'de atık ithalatını durdurması ABD ve Avrupa ülkelerinin limanlarında atık dağları oluştururken uluslararası piyasada fiyatlar geriledi. Türkiye’deki geri dönüşüm tesisleri de iç pazardan atık almak yerine kontrolsüz şekilde ithalata yönelince yerli lisanslı toplama ayırma tesisleri kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Yasal yükümlülükleri yerine getirme noktasında ise lisanslı tesisleri belgelendiren ÇEVKO, TÜDAM, PAGÇEV gibi yetkilendirilmiş kuruluşlar sıkıntı yaşayacaklar.

Değerlendirilebilir Atık Malzemeler Sanayicileri Derneği (TÜDAM) Başkanı Vedat Kılıç, başta Türkiye olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin yoğun şekilde atık ithalatı yaptığını kaydetti. Kılıç, “Çin yılda 40-50 milyon ton atık ithal ediyordu. Şimdi bu engellenince atık fiyatları geriledi. Türkiye’deki

kağıt geri dönüşüm firmaları yoğun ve kontrolsüz şekilde ithalat yapıyorlar” dedi. Bu konuda farkındalık yaratmak için yarın Ankara Point Hotel’de “Atık Sektöründe Yangın Var: Türkiye Dünyanın Çöplüğü Olmasın” başlıklı bir toplantı düzenleneceğini ifade eden Kılıç, yüzlerce lisanslı toplama ayırma tesisinin kapanma tehlikesiyle karşı karşıya olduğuna dikkat çekti. Kılıç, sokaktaki atık toplayıcılarının da yakın bir zamanda topladığı atığı satamayacağını belirtti. Çin’in atık ithalatını engellemesi piyasaları karıştırdı. Avrupa ülkeleri ile ABD limanlarında atık dağları oluştu.Bu atıklara Türkiye gibi ülkeler talip ama iç piyasada atık toplayan tesisler kepenk kapatma ihtimaliyle karşı karşıya.

Yeni bir çöplük aranıyor

Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı Geri Dönüşüm İktisadi İşletmesi (PAGÇEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, Avrupa ülkelerinde toplanan atıkların yüzde 80’inin, ABD’deki atıkların ise yüzde 90’ının direk olarak Çin’e gönderildiğini söyledi. Eroğlu, “Şimdi Çin sıkı kriterler belirledi. Belli kalitedeki atıkları alıyorlar.

Bu nedenle ABD ve Avrupa ülkeleri ciddi sıkıntı yaşıyorlar. Çöp depolama alanları tamamen dolmuş durumda. Yeni bir çöplüük arıyorlar. Bir ülke bu atıkları bedava almak istese alabilir” diye konuştu.

Çin’in atık ithalatını engellemesinin ardından plastik üretiminde petrokimyaya yöneldiğini kaydeden Eroğlu, bunun da hammadde fiyatlarını artırdığını ifade etti.

Çin’in kararından sonra atık ihracatçısı ülkelerin yeni pazarlar aramaya başladığını söyleyen Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı (ÇEVKO) Genel Sekreteri Mete İmer, yılbaşından bu yana lisanslı geri dönüşüm tesislerinin içerde toplanan atıkları almak yerine ithalata yoğunlaştıklarını belirtti. Özellikle kağıt ve plastik atığında ithalatın yoğun olduğuna dikkat çeken İmer, şöyle devam etti: “Bu durum, ülke içinde belirli hedefler doğrultusunda toplanarak geri dönüştürülmesi

yasal olarak zorunlu hale getirilen ambalaj atıkların toplanamaması riskini yarattı. Buradaki sorun, lisanslı geri dönüşüm tesislerinin kapasitelerini düşük fiyatlı ithal atıklara ayırması; lisanslı toplama-ayırma tesisleri tarafından konut ve iş yerlerinden karrışık toplanan ambalaj atıklarının ayrılması ve lisanslı geri dönüşüme sevk edilmesi sürecindeki maliyetlerin karşılanamaması nedeniyle toplamanın durma aşamasına gelmesidir. Oysa Türkiye’ye atık ithalatı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın iznine bağlı. Atıklar İl Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri’nin uygunluk yazısıyla gümrüklerden girebiliyor. Yetkilendirilmiş Kuruluş ÇEVKO Vakfı olarak, iç piyasada oluşan, konut ve işyerlerinden çıkan ambalaj atıklarının toplanabilmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nı ve diğer ilgili otoriteleri ithalata karşı önlem almaya davet ediyoruz.”