Türkiye, Bütçe açığı harcama etkisiyle rekor seviyeye yükseldi (Tera Yatırım )

Türkiye: Bütçe açığı harcama etkisiyle rekor seviyeye yükseldi…

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı Temmuz ayı bütçe verilerine göre; Haziran 2021’de 25 milyar TRY açık vermiş olan bütçe dengesi Temmuz 2021’de 45,8 milyar TRY (5,4 milyar USD) açık vermiştir. Bütçe geçtiğimiz senenin aynı döneminde 29,7 milyar TRY açık vermişti. Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda belirtildiği üzere, Temmuz 2020’de 21,2 milyar TRY olan faiz dışı açık, Temmuz 2021’de 22,2 milyar TRY faiz dışı açık olmuştur. Bütçe gelirleri Temmuz 2020 - Temmuz 2021 arasında %10,1 oranında artarak 95,3 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %18,95 olan manşet enflasyonun üzerinde %21,4 artarak 141,1 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirleri, %11,5 artmış ve 84,7 milyar TRY olmuştur. Ana gelir kaynağı olan özel tüketim vergisinden (ÖTV) elde edilen gelir %15,4 azalarak 18,6 milyar TRY’ye geriledi. Faiz hariç bütçe giderleri ise %9 oranında artarak 117,4 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir. Faiz ödemeleri harcamaları aynı dönemde %180 artarak 23,6 milyar TRY’ye yükseldi.
 
 
Temmuz 2020-21 dönemleri karşılaştırmalı bütçe giderleri ve vergi gelirleri… Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bloomberg

2021 kümülatif verilerine baktığımızda ise; Ocak - Temmuz döneminde bütçenin 78,3 milyar TRY açık verdiği görülmüştür. Geçen yılın 7 aylık döneminde 139,1 milyar TRY açık vermiş olan bütçenin geçen yıla göre daha olumlu bir görüntü sergilediği görülmektedir. Ocak - Temmuz 2020’de 59,4 milyar TRY faiz dışı açık verilmişken, bu yıl 36,2 milyar TRY faiz dışı fazla gerçekleşmiştir. Bütçe gelirleri Ocak - Temmuz 2020 ile Ocak - Temmuz 2021 arasında %34 artarak 726,1 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %18,1 artarak 804,4 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirlerindeki artış %41,2 olarak gerçekleşerek 581,7 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise %14,7 oranında artışla 689,9 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.

Bütçe Temmuz ayında dördüncü kere üst üste aylık bazda açık verirken; 2006 yılına kadar olan veri setindeki en yüksek aylık açık olarak gerçekleşmiş oldu. Bütçenin, yılın ilk 6 ayındaki performansında borç yapılandırmaların geri dönüşleri, ekonomide artan tüketimle beraber dolaylı vergi gelirlerindeki artış, kurumlar vergisinde gidilen artış ve pandemi kaynaklı geçen sene bir seferlik gelir düşüşü etkilerinin elemine olması etkili olmuştur. Buna karşın; bütçenin finansmanı ile gelir ve giderlerdeki reel etkiler yüksek enflasyon ve faiz oranları nedeniyle önemli oranda tırpanlanmıştır. Faiz harcamalarının bu kapsamda geçen yıla göre önemli oranda artış gösterdiği gözlemlenmektedir. Enflasyonun artmaya devam etmesi ve buna bağlı olarak borçlanma maliyetlerinin yüksek olması, bu etkinin önümüzdeki dönemde de hissedileceğini göstermektedir. Diğer taraftan; büyüme konusunda özellikle tüketimde sıkı politika koşullarına uyum çerçevesinde, artı olarak alınmış olan makroihtiyati tedbirlerle (taksit sayısını düşürme gibi) biraz sınırlama olabilir.

Dolaylı vergi gelirleri tarafında bir düşüş de muhtemelen otomotivde ÖTV matrahlarının düzenlenmesi ile alakalı olacaktır. Bilindiği gibi; Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararına göre binek otomobillerin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) matrahlarında değişikliğe gidilmişti. Buna göre; 1600 cm3 silindir hacmine kadar, %45'lik ÖTV diliminde yer alan araçların matrah limiti 85 bin TRY’den 92 bin TRY’ye çıkarken, %50'lik ÖTV dilimindeki araçlarda matrah limiti 130 bin TRY'den 150 bin TRY'ye yükselmişti. Kararın ÖTV gelirleri üzerine etkisine; otomobil markalarının fiyat güncellemelerinin araç satışlarına etkisi üzerinden bakmak durumunda olacağız.

Hükümetin yılsonunda bütçe açığı/GSYH hedefi %3,5 olmakla birlikte; bizim beklentimiz bu yılı %3,7 bütçe açığı/GSYH oranında kapatabileceğimiz şeklindedir. Geçen yıl yoğun şekilde kullanılan pandemi desteklerinin ve bu yılın artan vergi gelirleri performansının bütçe açığı / GSYH oranında belirleyici olduğunu düşünüyoruz.



 Tera Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.terayatirim.com
                                 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.