TÜRK-İŞ (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) Mart ayı 'Açlık ve yoksulluk sınırı' araştırması sonuçları şöyle:
TÜRK-İŞ Araştırmasının 2022 Mart ayı sonucuna göre;
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için
yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı)4.928,08
TL’ye,
Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım,eğitim,
sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam
tutarı (yoksulluk sınırı) 16.052 TL’ye,
Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 6.473,98 TL’ye yükseldi.
Bu ay asgari ücretle çalışan bir bekârın insana yakışır şekilde hayatını sürdürebilmesi için 2.220
TL daha temin etmesi gerekiyor.
Son resmi verilerde tarımsal girdi fiyatları endeksinde enerji ve yağlar alt grubu %101’i geçti.
Ayrıca ekim aylarında tarlasını eken çiftçinin büyük kısmının bu yıl tarlasına gübre atılamadığından
üretimde yıllık ürün kaybıyla karşılaşılacağı öngörülmekte. Diğer yandan süt-yem değer eşitliği
(paritesi) bozulduğundan üreticilerin hayvanlarını kesmeye başladıkları da ifade edilmekte. Eğer
önlemler alınmazsa önümüzdeki aylarda et, süt ve süt ürünleri fiyatlarının önünü almak ve
üretimden bir kere uzaklaşan çiftçilerin tekrar üretime girmelerini sağlamak çok zorlaşabilir.
Bunun yanında marketlerde sıvı yağ, şeker ve salça satışlarına konulan alım sınırları başka gıda
ürünleri için de söz konusu olabilir.
TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Mart 2022 itibariyle
şu şekilde gerçekleşti:
Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari
harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre % 8,24 oranında gerçekleşti.
Son on iki ay itibariyle artış oranı % 76,39 olarak hesaplandı.
Üç aylık değişim oranı % 20,26 oldu.
TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda
ürünlerinde Mart 2022 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarınagöre şu şekilde oldu:
Süt, yoğurt, peynir grubunda;
Süt ve peynir fiyatları yukarı yönlü bir seyir izlerken, bazı yoğurt markalarında
gerileme gözlendi. Yoğurtta 1 kilogramlık paketlerin sayısı azalırken alım gücü
düşen insanlar için 900 ve 800 gramlık paketler piyasada yaygınlaşmakta. Peynir
ise 900 ve 800 gramlık paketlerden sonra 700 gramlık paketlerde de satılmaya
başlandı.
Et, tavuk, balık, kurubaklagil, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta;
Dana, kuzu, tavuk ve balıketinin hepsinde fiyat artışları gerçekleşti. En uygun fiyatlı
balıklardan hamsi 40-45 TL’den satılır oldu. 1 ayda dana etinde %25, kuzu etinde
%35 civarı fiyat artışı tespit edildi. Et Süt Kurumu da sattığı kırmızı ete %48 zam
yaptı. Üreticideki maliyet artışlarının yansıtılmasının da etkisiyle tavuğun kg fiyatı
36 TL’ye kadar çıktı. Kuru fasulye ve nohutta bazı markalarda az miktar düşüş
olurken yeşil ve kırmızı mercimek zamlanan ürünler arasında yerlerini aldı.
Kuruyemiş ürünlerinde ay çekirdeği ve fıstık artarken fındık ve ceviz fiyatı
değişmedi.
Ekmek ve tahıllar grubunda;
Ankara’da fırıncılar tarafından bir süredir talep edilen 200 gr’lık beyaz ekmeğin
fiyatındaki artış, 50 kuruş zamlanarak 2,75 TL’ye çıkarıldı. Bu harcama grubunda yer
alan gıda kalemlerinden bulgur ve pirinç ürünlerinden bazı markalarda fiyat artışı
oldu. Unda bazı markalarda fiyatların geriye gittiği gözlemlenirken irmik fiyatları arttı.
Makarna fiyatlarındaki artış %10 olarak hesaplandı.
Taze sebze-meyve grubunda;
Semt pazarlarında maydanoz 4 TL’ye kıvırcık 14 TL’ye, yeşil soğanın kilosu 25 TL’ye
yükseldi. Fiyat artışında örtü altı ürünler bu ay da liderliği paylaştı; sivri biber ve köy
biber 30 TL’ye yükseldi. Salatalık ve domates 12 TL’ye gerilerken, patlıcan 25 TL’ye,
kabak 15 TL’ye satıldı. Türk mutfağında hatr-ı sayılır yeri olan patatesin kilogram fiyatı
8,5 TL oldu. Ispanak, pırasa gibi yeşil yapraklı sebzelerin olduğu grubun ortalama fiyatı
13,58 olurken, ortalama sebze kg fiyatı 12,62 TL oldu. Portakal ve mandalina fiyatları
%25 arttı. Nar ortalama 13 TL’den satıldı. Greyfurt ve ayva fiyatları değişmedi. Armut
ve elma fiyatları geriledi. Ortalama meyve kg fiyatı 8,23 TL oldu. 24’ü sebze ve 8’i meyve
olmak üzere toplam 32 üründeki fiyat değişimi hesaplamada dikkate alındı. Ortalama
meyve-sebze kg fiyatı 10,42 TL oldu.
Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;
Tereyağı, margarin ve zeytinyağı ürünlerinin tamamı zamlansa da yağlarda en
yüksek fiyat artışı %40’la ay çiçek yağında oldu. Birçok markette sıvı yağlara satış
sınırları konularak stoklardaki yağların tükenmesi önlenmeye çalışıldı.
Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden;
Zeytin fiyatlarında değişiklik gözlemlenmezken, bal fiyatında gerileme oldu. Reçel ve
pekmez fiyatı arttı ancak şekerde son 1 ayda %70 fiyat artışı oldu. Tuz fiyatı arttı,
ıhlamur fiyatı ise değişmedi. Salça fiyatı da aynı kaldı kaldı. Çay fiyatları yukarı yönlü
seyir izlemeye başladı. Bazı marketler şeker ve salçada sıvı yağlarda olduğu gibi alım
sınırlaması getirdi.