TÜRK-İŞ araştırmasına göre Eylül ayında dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 3.049 TL, yoksulluk sınırı 9.931,59 TL

TÜRK-İŞ (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) Eylül ayı 'Açlık ve yoksulluk sınırı' araştırması sonuçları şöyle:

 Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 3.049 TL,
 Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 9.931,59 TL,
 Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3.709,23 TL olmuştur.
 
Halen yürürlükte olan aylık net 2.825,90 TL asgari ücret yine açlık sınırının altındadır. Aradaki fark bu ay 224 TL’ye yükselmiştir. Öte yandan net asgari ücret ile bir kişinin yaşam maliyeti olarak hesaplanan olan 3.709 TL arasındaki fark, elde edilen gelir ile yapılmak gereken harcama nedeniyle karşı karşıya kalınan geçim şartlarının ağırlığını ortaya koymaktadır. Bu ay itibariyle, üç buçuk asgari ücret ancak bir asgari yaşama yetmektedir. Öncelikle yapılması gereken, en düşük geçim maliyetini karşılayacak ücret geliri seviyesini yakalamak ve satın alma gücünü bu seviyede koruyarak refah artışından pay vermektir.

Dört kişilik bir ailenin sadece gıda harcaması (mutfak masrafı) geçen aya göre 122 TL, yılbaşına göre 459 TL ve geçen yıla göre 601 TL artmıştır. Yapılması gereken toplam harcama tutarı (aile bütçesi) ise aylık 398 TL, dokuz aylık 1.495 TL ve yıllık 1.959 TL tutarında artmıştır.

TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Eylül 2021 itibariyle şu şekilde gelişmiştir:
 
 Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 4,18 oranında artış gösterdi.
 Yılın ilk dokuz ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 17,72 oranında gerçekleşti.
 Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 24,56 oldu.
 Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 19,58 olarak hesaplandı.

TÜRK-İŞ hesaplamasına temel alınan gıda ürünlerinin, doğrudan piyasadan derlenen fiyatlarında Eylül 2021 itibariyle gözlenen değişim -harcama grupları itibariyle- şu şekilde olmuştur:

Süt, yoğurt, peynir grubunda; geçtiğimiz aylarda fiyatı artan bu ürünlerde şimdilik -nispi istikrar- vardı. Etikette fiyatı aynı gözüken farklı peynir çeşitlerinin paket gramajı 700-800-900 gram olunca kilogram fiyatı farklılık gösteriyor. Yoğurtta da görülen bu farklılık, henüz süte yansımadı. Süt halen 1 litrelik paketlerde satılıyor.

Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; et fiyatı genelde aynı kaldı. Ancak bazı marketlerde -aldıklarını ileri sürdükleri talimat gereği- son hafta indirim dikkati çekti. Tavuk fiyatı aynı kaldı. Sakatat (ciğer, böbrek, yürek) ürünlerinden ciğerin fiyatı neredeyse kuşbaşı etin kilogram fiyatını geçti. Kuzu ciğerin kilosu 90 TL oldu. Av sezonunun açılmasıyla balık fiyatı ilk hafta yüksek oldu ve fakat ilerleyen haftalarda biraz geriledi. Ancak geçen yıla göre tezgâhlarda yine yüksek düzeyde satılıyor. Bu arada hesaplamaya dâhil edilmeyen lüferin 150 TL, ithal somonunun 120 TL kilogram fiyatıyla satıldığını belirtmek gerekiyor Yumurta fiyatındaki artış bu ay da devam etti. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyatlarındaki artış bu ay da devam etti.

Yaş sebze-meyve fiyatları, mutfak harcamasını olumsuz etkileyen önemli unsur oldu. Marketteki fiyatlar bir yana pazardaki fiyatlar “el ve cep yakmaya” devam etti. Hesaplamada, fiyatı nispeten yüksek bamya, börülce, , çilek, yemiş, hünnap gibi ürünler dışarıda tutulmasına rağmen ortalama meyve-sebze kilogram fiyatı bu ay 8,28 TL’ye yükseldi (geçen ay 7,50 TL). Ortalama sebze kilogram fiyatı bu ay 8,00 TL’ye yükselirken (geçen ay 6,67 TL) ortalama kilogram meyve fiyatı da 8,70 TL (geçen ay 8,64 TL) oldu.

Bu ay, 15 sebze ve 10 meyve olmak üzere toplamda temel 25 üründeki fiyat değişimi hesaplamada dikkate alındı. Ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebzenin toplam miktarından hareket edildi.

Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; yoksul sofrasının önemli gıda maddesi ekmek fiyatı değişmedi. Pirinç ile un fiyatı da aynı kalırken, irmik ve bulgur fiyatı arttı.

Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı, margarin ve ayçiçek yağı fiyatı değişmedi, zeytinyağı fiyatı arttı. Siyah ve yeşil zeytin fiyatı bu ay yine arttı. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinden fındık fiyatı biraz geriledi, diğerleri değişmedi. Baharat ürünleri (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatı aynı kaldı. Aynı şekilde çay ve ıhlamur fiyatı da değişmedi. Bal, şeker, tuz, reçel ve salça fiyatı da aynı kaldı, pekmez biraz arttı.