TÜRİB ELÜS Piyasasında Zeytin İşlemlerinde Derin ve Likit Bir Organize Piyasa İçin Yapılması Gerekenler" konulu Çalıştay Bursa'da gerçekleştirildi

Kuruluştan konuya ilişkin yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:

Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) tarafından organize edilen Çalıştay, Marmarabirlik ev sahipliğinde Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) ve Bursa Ticaret Borsası iş birliği ile gerçekleştirildi. Çalıştayda zeytin ve zeytinyağı lisanslı depoculuğu ve elektronik ürün senedi (ELÜS) üzerinden ticareti üzerine yapılan sunumlardan sonra Marmarabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Hidamet Asa ile diğer sektör yetkilileri ve temsilcileri mevcut durum ile yapılması gerekenleri değerlendirdi.
Türkiye Ürün İhtisas Borsası Genel Müdürü Sn. Ali Kırali üretilen ürünlerimizi nerede depolamak istediğimiz sorusunun öneminin geçtiğimiz pandemi ve savaş dönemlerinde fark edildiğini ve minimum fire, maksimum şeffaflık ile bu sorunun cevabının lisanslı depoculuk olduğunun anlaşıldığını belirtti. TÜRİB'de işleme açık 17 üründen arpa, buğday ve mısırın işlem hacminde %94 paya sahipken, zeytinin de dahil olduğu 14 ürünün sadece %6'lık paya sahip olduğunu belirtti. Zeytin üretimiyle TÜRİB'deki işlem hacmi karşılaştırıldığında, arada uçurum olduğunu, potansiyelini yansıtmadığını vurgulayan Kırali, ürün ihtisas borsacılığının yaygınlaşması ile ülkemizin üretimde söz sahibi ve sanayinde stratejik öneme sahip ürünlerin derin ve likit bir organize piyasaya kavuşmasını önemsediklerini belirtti.
Marmarabirlik Genel Müdürü Sn. İsmail Acar, konuşmasında özellikle tarımsal ürünlerde depolama koşullarına dikkat edilmesi gerektiği ve lisanslı depoların bu husustaki önemi üzerinde durdu. Gıda güvenliğinde artan hassasiyetle birlikte lisanslı depolara olan talep ve güvenin arttığını vurgulayan Acar, lisanslı depoların piyasalarda fiyat istikrarının sağlanması konusunda da fayda sağladığını söyledi. Lisanslı depoların sayılarının arttırılmasının Türk tarımı için son derece önemli olduğunu belirtti.
Bursa Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Emrah Silmez bölgede 44 bin hektar zeytin üretilen alan ile 12 milyon zeytin ağacına sahip olduklarını, sofralık zeytin üretiminin yaklaşık %26'sının bölgede gerçekleştiğine dikkat çekti. Zeytin üreticisine verilen prim desteğin artması gerektiğini ve prim desteği verilmeyen salamura zeytin üreticilerinin de desteklenmesi gerektiğini belirtti. Sanayicilerin ve çiftçilerin lisanslı depoculuk sistemi konusunda daha fazla bilgi sahibi olmasının önemine değinen Silmez, yeni lisanslı depo için fizibilite çalışmaları yaptıklarını, yatırım için finansman ihtiyacı olduğunu, tüketici talepleri doğrultusunda katma değeri yüksek ürünler geliştirmek istediklerini, bu amaçla bölgedeki paydaşlarla çözümler üretmek için çalışıldığını belirtti.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Sn. Mustafa Tan 2022 yılı hasatında sofralık zeytinde dünya birincisi, yağlık zeytinde dünya ikincisi olduğumuz bilgisini paylaştı. Sektörün en önemli eksiklerinden biri olan stoklama müessesesi lisanslı depolarını geniş alana yaymanın çok önemli ve özellikle "var yılı - yok yılı" olan ürünlerde var yılının yönetilmesi için gerekli olduğunu belirtti. Bunun yanı sıra, üreticiye verilen primin Avrupa Birliği ile kıyaslandığında çok düşük seviyede olduğunu, aynı zamanda artan mazot maliyetleri nedeniyle üretimin sınırlı kaldığını, bu nedenle de primlerin arttırılması gerektiğini vurguladı. Taklit ve tahşişin bir başka önemli sorun olduğunu ve Tarım ve Orman Bakanlığı ile bu konu hakkında yönetmelik hazırlığı içinde bulunduklarını sözlerine ekledi.
TÜRİB Genel Müdür Yardımcısı Sn. Necla Küçükçolak TÜRİB ve ELÜS Piyasası hakkında genel bilgi verdikten sonra faaliyet konusu zeytin ve zeytinyağı olan lisanslı depo kuruluş çalışmaları ile ELÜS üzerine zeytin işlem bilgileri ve yatırımcı profili hakkında da bilgi verdi. Lisanslı depoya konulan ürünler ile oluşturulan ELÜS sayesinde çiftçinin finansmana erişiminin kolaylaştığı, ELÜSlerin bankalara teminat olarak verilerek hem Ziraat Bankasından sıfır faizli sübvansiyonlu kredi hem de normal kredi temin edildiğini belirtti. Lisanslı depoların yaygınlaşması ve saklama kapasitesinin artması ile etkin bir piyasa ve fiyat oluşumunun doğru orantılı olduğunu belirtti. Etkin spot piyasası olan ürünler üzerine vadeli işlem sözleşmelerini işleme açmak istediklerini, böylece ileri vadeli, öngörülebilir fiyatların sektöre yön vereceğini belirtti.
Marmarabirlik Genel Müdür Yardımcısı ve Marmarabirlik Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Mehmet Ertaş dünyanın ilk zeytin lisanslı deposunu 2011'de kurduklarını, 2015'te faaliyete geçirdiklerini belirtti. Zeytinin çok değerli bir ürün olduğunu, bu konuda şeffaflığın, standardın korunması ve yönetilmesinin çok önemli olduğunu vurguladı. Zeytin lisanslı depoculuğunda yönetilmesi gereken riskleri ve lisanslı depoculuk deneyimlerini katılımcılarla paylaştı.
Zeytin ürününde yetkili sınıflandırıcı Nanolab Laboratuvar Grubu Şube Müdürü Sn. Melike Akanaras, zeytin yanı sıra diğer ürünlerde de hizmet yelpazelerini geliştirdiklerini ve Ticaret Bakanlığı ile yapılan çalışmalar sonrası yetkili sınıflandırıcı ücret tarifesindeki iyileştirmesinin yetkili sınıflandırıcıların mali yönden bağımsızlıkları açısından önemli bir gelişme olduğunu vurguladı. Taklit ve tağşiş hususunda analizlerin deneyim gerektirdiğini belirten Akanaras deneyimlerini katılımcılarla paylaştı.
Çalıştaya katılan sektör temsilcileri zeytin piyasasının gelişimi için benzer toplantıların bu üründe önde gelen diğer üretim merkezlerinde de tekrarlanmasının faydalı olacağını; tüm paydaşların katkılarıyla sektörün geliştirilmesi için gerekli adımların atılması gerektiğini belirttiler. Bu toplantıların lisanslı depoculuğun, ELÜS teminatlı kredilerin ve ELÜS üzerinden ticaretin tanıtımına katkı sağlayacağını paylaştılar.