TEPAV Perakende Güven Endeksi, Haziran ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre 9,7 puan, bir önceki aya göre ise 0,6 puan arttı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) sosyal iştiraklerinden olanTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) Perakende GüvenEndeksi (TEPE) çalışmasının Haziran ayı sonuçları yayınlandı.

TEPAV Perakende Güven Endeksi, 13-23 Haziran 2023 tarihleri arasında uygulanan anket
sonuçlarına göre, Haziran ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre 9,7 puanlık, bir önceki
aya göre ise 0,6 puanlık artışla -9,0 puan değerini aldı. TEPE anketine katılan
perakendecilerden geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumunun kötüleştiğini belirtenlerin oranı
Haziran 2023’te yüzde 43,8’den yüzde 54,1’e, önümüzdeki 3 ayda işlerinde iyileşme
bekleyenlerin oranı ise yüzde 12,4’ten yüzde 15,1’eyükseldi. Diğer taraftan, önümüzdeki 3
ayda satış fiyatında artış bekleyen perakendecilerin oranı yüzde 99,2’den yüzde 95,6’ye
gerilerken düşüş bekleyenlerin oranı yüzde 1,0’in altında kaldı. Bölgeler bazında
incelendiğinde ise Haziran ayı perakende güveninde en fazla artış Batı, Güneydoğu ve
Kuzeydoğu Anadolu bölgelerinde gözlenirken Batı Karadeniz ve İstanbul’da geriledi,
Ortadoğu Anadolu ve Doğu Marmara bölgelerindeki artışlar da ortalamanın gerisinde kaldı.
Perakende güveni geçen yıla ve geçen aya kıyasla arttı

TEPE değeri, -9,0 puan değerini alarak geçen yılın aynı dönemine göre 9,7 puan, geçen aya
göre 0,6 puan arttı. TEPE değerinin aylık değişiminde iyileşmenin sınırlı kalmasında
önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentisi göstergesindeki 1,3 puanlık iyileşmeye karşın
geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumu göstergesindeki 2,5 puanlık kötüleşme etkili oldu. Diğer
taraftan, mevcut stok düzeyinin normalin altında olduğu yönündeki 3,0 puanlık değişim
endekse olumlu yansıdı.

Perakendecilerin geleceğe yönelik satış beklentisi geçen aya ve geçen yıla kıyasla arttı

Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerinin denge değeri Haziran 2023’te 0,4 puan oldu.
Buna göre önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentileri, bir önceki aya göre 1,3, bir önceki yılın
aynı ayına göre 8,0 puan arttı.

Haziran 2023’te TEPE anketi katılımcılarından önümüzdeki 3 ayda işlerinde iyileşme
bekleyenlerin oranı yüzde 12,4’ten yüzde 15,1’e yükselirken işlerinde bir değişiklik
beklemeyenlerin oranı ise yüzde 81,8’den yüzde 73,3’e geriledi. Katılımcıların yüzde 11,5’i
işlerinde kötüleşme beklediğini belirtti. İyileşme beklentilerinde düğün sezonunun başlaması
ve yabancı müşterilerin artması gibi mevsimsel etkiler ağırlıkta iken, kötüleşme
beklentilerinde yükselen maliyetler ve satış fiyatlarındaki artış, alım gücünün düşmesi ve
talebin daralması, deprem felaketi gibi temel iktisadi kısıtlar öne çıkmaktadır.

İşlerin durumuna ilişkin değerlendirmeler geçen yıla göre olumlu

İşlerin (geçen yılın aynı dönemine göre) durumuna yönelik değerlendirmeler, Haziran2023’te
-59,0 puan değerini alarak Mayıs 2023’e göre 7,8 puan azalırken Haziran 2022’ye göre 11,0
puan arttı.

Haziran 2023’te TEPE anketi katılımcılarının yüzde 7,2’si geçen yılın aynı dönemine göre
işlerinde artış olduğunu belirtirken işlerinde düşüş olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 67,4
olarak belirlendi. Geçen yıla göre işlerinde bir değişiklik olmadığını belirtenlerin oranı ise
yüzde 25,4 oldu.

Perakende güveni en fazla “birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar ”sektöründe arttı

Perakende güvenine alt sektörler itibarıyla bakıldığında Haziran 2023’te, geçen yılın aynı
dönemine göre “birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar” ve
“yiyecek, içecek ve tütün ürünleri” sektörlerindeki değişim ortalamanın üzerinde
gerçekleşirken “tekstil, hazır giyim ve ayakkabı”, “mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi
kullanım ürünleri”, “motorlu taşıtlar”, “elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar” ve “diğer
(akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, zücaciye, kırtasiye, vb.)”sektörleri ise
ortalamanın altında değer aldı.

Perakende güveni İstanbul ve Batı Karadeniz’de geriledi

Perakende güvenine bölgeler itibarıyla bakıldığında Haziran 2023’te, Batı Anadolu,
Güneydoğu Anadolu, Kuzeydoğu Anadolu, Doğu Karadeniz, Ege, Orta Anadolu, Akdeniz ve
Batı Marmara bölgelerindeki değişim ortalamanın üzerinde gerçekleşirken, Ortadoğu
Anadolu, Doğu Marmara, İstanbul ve Batı Karadeniz bölgelerinde ise ortalamanın altında
gerçekleşti.

Perakendecilerin iş durumlarına yönelik değerlendirmeleri geçen aya kıyasla kötümser

TEPE anketine soru bazında ve denge değerleri olarak bakıldığında, geçtiğimiz 3 ay ve geçen
yılın aynı dönemine göre işlerin durumu karşılaştırmalarında alt endekslerdeki yüksek oranlı
düşüşler dikkat çekmektedir. Önümüzdeki 3 ayda satış fiyatı beklentisi ise en üst değere
yakın gerçekleşti. Eğilimler incelendiğinde ise Haziran 2023’te tüm değerlendirme ve
beklentiler Haziran 2022’ye kıyasla olumlu yönde değişirken “önümüzdeki 3 ayda satış fiyatı
beklentisi” ise arttı. Bir önceki aya kıyasla bakıldığında ise “geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumu”
ve “geçen yıla göre işlerin durumu” dışındaki değerlendirme ve beklentiler Mayıs 2023’e
kıyasla olumlu yönde değişirken “önümüzdeki 3 ayda satış fiyatı beklentisi” ise azaldı.


AB’de perakende güveni geçen aya ve geçen yıla kıyasla azaldı

Mart 2022’den bu yana olumsuz görünüm gösteren ve negatif değerler alan AB-27
Perakende Güven Endeksi, Haziran 2023’te de -5,4 puan değerini aldı. Değişim, bir önceki
aya göre 0,6 puan, geçen yılın aynı dönemine göre ise 1,6 puan düşüş yönünde oldu. Öte
yandan, Kasım 2022’de tekrar negatif değer alan TEPE, Haziran ayında negatif alanda kaldı.

Haziran 2023’te perakende güveni yıllık değişiminde Türkiye, AB-27 ve Euro Bölgesi ortalamalarının üzerinde değer aldı

Türkiye ve AB-27 ülkelerinin Perakende Güven Endeksleri değerlendirildiğinde, Haziran
ayında geçen yıla göre en fazla artış gösteren ülke Yunanistan oldu. Yunanistan’ı Karadağ ve
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi takip etti. Bölge ortalamalarındaki değişim AB-27’de -1,6 puan,
Euro Bölgesi’nde ise -1,0 puan oldu. Bir önceki aya göre gelişmeler değerlendirildiğinde en
yüksek artış Yunanistan’da yaşandı; bölge ortalamaları ise AB-27’de -0,6 puan, Euro
Bölgesi’nde -0,7 puan oldu. Türkiye’nin perakende güveni değişiminde AB-27 ve Euro Bölgesi
ortalamalarının üzerinde olduğu görüldü.

Konya’da perakende güveni Türkiye genelinden daha iyi performans sergiledi

TEPAV ve Konya Ticaret Odası (KTO) işbirliğinde hazırlanan Konya Perakende Güven Endeksi
(KOPE), Haziran 2023’te geçen yılın aynı dönemine göre 5,6puan artarken, bir önceki aya
göre ise 4,1 puan azalışla 9,7 puan değerini aldı. KOPE, Haziran ayında Türkiye genelinden ve
AB-27’den daha olumlu bir perakende güvenine işaret etmektedir.