TEPAV İstihdam İzleme Bülteni’nin 122. sayısı yayımlandı.
Nisan 2021’den bu yana hız kesen istihdam artış eğilimi Temmuz ayında da sürmüş, Nisan 2022’den sonraki en düşük yıllık artış gerçekleşmiştir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sigortalı çalışanlara ait Temmuz 2022 verilerini 30 Eylül 2022 tarihinde açıklamıştır. Buna göre, sigortalı çalışan sayısı yıllık olarak yüzde 3,8 (839 bin) artmış, aylık olarak ise yüzde 1,2 (272 bin) azalmış ve arak 22 milyon 960 bin olarak gerçekleşmiştir. Toplam sigortalı çalışanların yüzde 72,7’sini oluşturan sigortalı ücretli çalışan grubu yıllık olarak yüzde 4,3 (686 bin) artmıştır. Söz konusu grupta yıllık artışların toplam istihdamın seyrinde de belirleyici olduğu gözlenmektedir. Diğer taraftan, esnaf-çiftçi grubundaki değişim yüzde 3 artış yönünde olmakla beraber alt sınıflarda eğilimler farklılaşmaktadır; bu dönemde esnaf sayısında yüzde 6,7 (162 bin) artış, çiftçi sayısında ise yüzde 13,4 (74 bin) düşüş görülmüştür. Çiftçi sayısında uzun süredir süregelen düşüş eğiliminin Temmuz ayı itibarıyla hızlandığı, esnafların en yüksek istihdam artışı gösteren çalışan sınıfı olmakla beraber yıllık artışların 2022 genelinde bir önceki yılın gerisinde kaldığı gözlenmektedir. Kamu sektöründe sigortalı çalışan sayısındaki artış ise sınırlıdır.
İnşaat sektöründe istihdamda daralma eğilimi sona ererken, ticaret ve imalat sektörlerinin istihdamında artışlar yavaşlamıştır. Sigortalı ücretli çalışanların yüzde 53,3’ü üç ana sektörde istihdam edilmektedir. Bu sektörler, sırasıyla, imalat (yüzde 27,4), toptan ve perakende ticaret (yüzde 15,7) ve inşaat (yüzde 9,8) sektörleridir. Yıllık değişimlere bakıldığında imalatta yüzde 4,7, toptan ve perakende ticaret sektöründe yüzde 5,6 artış gözlenirken, inşaat sektöründe son 4 aydır yaşanan daralmanın ardından yüzde 1,2’lik artış yaşanmıştır. Diğer taraftan, sigortalı ücretli çalışanların yüzde 8,2’sini oluşturan dördüncü ana sektör olan idari ve destek faaliyetinde de son dört ayın en düşük istihdam artışı gerçekleşmiştir.
Alt sektörlerde perakende ticaret 93 bin ile çalışan sayısı en çok artış gösteren sektördür. Bu sektörü 113 bin artışla konaklama sektörü takip etmiştir. Ayrıca, giyim eşyaları imalatı (67 bin), konaklama (61 bin) ve yiyecek içecek hizmeti faaliyetleri (59 bin) sektörleri en çok istihdam artışı görülen sektörlerden olmuştur. Turizm ve seyahat ile ilgili hizmet sektörlerinin olumlu ayrışmasında, Temmuz ayında birleşen bayramlar nedeniyle uzun tatil döneminin yaşanmasının da etkili olduğu düşünülmektedir. Diğer taraftan, çalışan sayısı en hızlı artan sektör yüzde 115,5 ile ev içi çalışanların faaliyetleri sektörü olmuştur. Bu sektörü yüzde 22,6 artışla bilgisayar programlama ve danışmanlık, yüzde 18,6 artışla istihdam faaliyetleri, yüzde 17,4 bilgi hizmet faaliyetleri sektörleri takip etmiştir.
Kadın çalışan sayısı geçen yıla artarken, Haziran ayına göre azalmıştır. Temmuz 2022’de sigortalı kadın çalışan sayısı bir yıl öncesine göre 385 bin artmış (yüzde 7,8), Haziran ayına göre ise 155 bin azalmış (yüzde -2,8) ve 5,3 milyon olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca toplam istihdam içindeki payı da yüzde 31,9’a gerilemiştir. Sigortalı ücretli kadın çalışan sayısında Eylül 2021’den bu yana devam eden artış eğilimi Temmuz ayında son bulmuş, kadın çalışan sayısı Mayıs ve Haziran 2022 seviyelerinin altına inmiştir.
Yılın ikinci yarısı için yapılan ücret ayarlamalarının etkisiyle Temmuz 2022’de prime esas ortalama günlük kazançların yıllık artışı yüzde 84,3’e çıkmıştır. 2022 yılı itibarıyla hızla yükselen enflasyonun çalışanların alım gücündeki yıpranmayı telafi etmek amacıyla, asgari ücrette iki kez düzenlemeye gidilmiştir. İlk olarak, brüt asgari ücret 1 Ocak - 30 Haziran 2022 dönemi için yüzde 39,9 oranında zam yapılarak 3578 Türk lirasından 5004 Türk lirasına çıkarılmış, ardından 1 Temmuz - 31 Aralık 2022 dönemini kapsayacak şekilde yüzde 29,3 oranında tekrar artırılmış ve 6471 Türk lirasına yükseltilmiştir. Asgari ücret ayarlamalarının belirleyici olduğu prime esas ortalama günlük kazançların yıllık artışı da, ikinci düzenleme sonrası, Temmuz ayında bir önceki aya göre 32,3 puan artarak yüzde 84,3 olmuştur. Bu dönemde TÜİK tarafından yayınlanan resmi verilere göre, tüketici enflasyonu yıllık yüzde 79,6 seviyesindedir ve ortalama günlük kazançların yıllık artışı ile 30 puana yaklaşan fark bu ay itibarıyla kapanmıştır.
