TCMB, yıllık enflasyonun temel mal ve hizmetlerde yükselirken, enerjide belirgin olmak üzere diğer gruplarda gerilediğini vurguladı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Mayıs ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.
 

Özet

Tüketici fiyatları mayıs ayında yüzde 0,04 oranında artmış, yıllık enflasyon 4,09 puan azalışla yüzde 39,59
seviyesine gerilemiştir. Mayıs ayında, meskenlere doğal gazın bedelsiz olarak sunulması tüketici enflasyonu
üzerinde belirgin bir düşürücü etki oluşturmuştur. Bu dönemde, yıllık enflasyon temel mal ve hizmetlerde
yükselirken, enerjide belirgin olmak üzere diğer gruplarda gerilemiştir. Gıda fiyatları mayıs ayında yılın ilk
aylarına kıyasla daha olumlu bir görünüm sergilemiştir. Temel mal grubu enflasyonundaki artışta, yöntem
değişikliği sonucu yeni sezon geçişinin mayıs ayına kaydığı giyim ve ayakkabı alt grubunun yanı sıra
otomobil kaleminin sürüklediği dayanıklı tüketim malları etkili olmuştur. Hizmet grubu fiyatlarındaki aylık
yükseliş mayıs ayında güçlenirken, artışların grup geneline yayıldığı izlenmiştir. Üretici fiyatları enerji
grubunun süregelen desteğiyle ılımlı seyrini korumuş, yıllık üretici enflasyonu gerilemeye devam etmiştir.
Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle aylık artış oranı B ve C göstergelerinde bir önceki
aya kıyasla yükselmiş, yıllık enflasyon B göstergesinde gerilerken C göstergesinde artış kaydetmiştir.

Değerlendirmeler

Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 0,04 oranında artmış, yıllık enflasyon 4,09 puan azalarak yüzde 39,59’a
gerilemiştir (Grafik 1 ve Tablo 1). Mayıs ayında meskenlere doğal gazın bedelsiz olarak sunulması aylık
tüketici enflasyonu üzerinde 2,4 puan düşürücü etki oluşturmuştur. Yıllık değişim oranı B endeksinde 0,32
puan düşüşle yüzde 47,70, C endeksinde 1,14 puan artışla yüzde 46,62 olmuştur (Grafik 2).

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bu dönemde enerji, gıda ve alkolsüz
içecekler, alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 4,12, 0,58 ve 0,31 puan azalmış, temel mallar ve
hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 0,37 ve 0,55 puan artmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık artışlar önceki aya kıyasla B ve C endeksinde
yükselmiştir (Grafik 3). Fiyat artışları B endeksini oluşturan gruplardan temel mal ve hizmetlerde bir önceki
aya göre yükselirken, işlenmiş gıdada yatay seyrederek ılımlı görünümünü korumuştur (Grafik 4).
Hizmet fiyatları mayıs ayında yüzde 4,60 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 1,33 puan artışla yüzde
59,95 olmuştur (Grafik 5). Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma grubunda gerilerken diğer alt gruplarda
yükselmiştir. Lokanta-otel fiyatlarındaki yüzde 7,10 oranındaki aylık artışta gerek gıda fiyatlarının etkilediği
yemek hizmetleri gerekse konaklama hizmetleri fiyatlarındaki yükselişler etkili olmuştur. Mayıs ayında kira
alt grubunda aylık artış yüzde 5,15 ile güçlenmiş, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 71,43 oranına
yükselmiştir. Diğer hizmetler alt grubu fiyatlarındaki artışta kişisel ulaştırma araçlarının bakım onarımı,
eğitim ve sağlık hizmetleri öne çıkmıştır. Haberleşme fiyatları görünümünde internet ve telefon görüşme
ücretlerinde devam eden yükselişler belirleyici olmuştur. Ulaştırma hizmetleri aylık enflasyonu havayolu ile
yolcu taşımacılığı ücretlerindeki artışa karşın karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki
düşüşün etkisiyle ılımlı gerçekleşmiş, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 39,34’e gerilemiştir.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu 0,91 puan artışla yüzde 35,07 olmuştur. Mayıs ayında yıllık enflasyon
giyim ve ayakkabı ile dayanıklı mal alt gruplarında yükselirken, diğer temel mallarda gerilemiştir (Grafik 6).
Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) aylık bazda yüzde 3,48 oranında artmış, alt grup yıllık enflasyonu 1,80
puan yükselerek yüzde 39,27 olarak gerçekleşmiştir. Aylık bazda alt grup fiyat artışını otomobil (yüzde 6,37)
kalemi sürüklerken, elektrikli ve elektriksiz aletler (yüzde 0,88) ile mobilya (yüzde 0,55) kalemlerinde fiyatlar
daha ılımlı bir şekilde yükselmiştir. Giyim ve ayakkabı alt grubu fiyat artışında (yüzde 9,96) yazlık ürünlerin
endekse giriş ayının nisan ayından mayıs ayına kaymasının etkisi hissedilmiştir. Diğer temel mallarda fiyatlar
yüzde 1,03 ile ılımlı bir şekilde yükselirken, alt grup yıllık enflasyonu 4,01 puan düşüşle yüzde 39,32
seviyesine gerilemiştir.

Enerji fiyatları mayıs ayında yüzde 21,00 ile yüksek bir oranda gerilemiş, grup yıllık enflasyonu 28,16 puanlık
düşüşle yüzde -6,97 seviyesinde gerçekleşmiştir (Grafik 7). Bu gelişmede, konut abonelerine mayıs ayında
bedelsiz olarak kullandırılan doğal gaz belirleyici olmuştur. Ek olarak, uluslararası petrol fiyatlarının son
dönemdeki ılımlı seyri yurtiçi akaryakıt fiyatlarını (yüzde -6,22) olumlu etkileyerek aylık düşüşe katkı
sağlamıştır.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları mayıs ayında yüzde 0,71 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,40 puan
azalarak yüzde 52,52 olmuştur (Grafik 7). Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 3,31 puan artışla yüzde 56,01’e
ulaşırken, işlenmiş gıdada 6,40 puan düşüşle yüzde 51,35 seviyesine gerilemiştir (Grafik 8). Mevsimsellikten
arındırılmış veriler bu dönemde sebze fiyatlarında daha belirgin olmak üzere taze meyve ve sebze
fiyatlarında artışa işaret etmiştir. Taze meyve ve sebze dışı işlenmemiş gıda grubunda patates ile tavuk eti
fiyatlarındaki yükselişler dikkat çekerken, kırmızı et fiyatlarının artışı yavaşlamakla birlikte sürmüştür.
İşlenmiş gıdada aylık enflasyon (yüzde 1,08) et fiyatlarındaki görünüme istinaden işlenmiş et ürünleri (yüzde
5,97) öncülüğünde devam etmiştir. Ekmek ve tahıl ürünleri fiyat artışlarındaki yavaşlama mayıs ayında da
sürmüştür.

Yurt içi üretici fiyatları mayıs ayında yüzde 0,65 ile sınırlı bir artış kaydetmiş, yıllık enflasyon 11,35 puan
azalarak yüzde 40,76 olmuştur (Grafik 9 ve Tablo 2). Ana sanayi gruplarına göre yıllık enflasyon alt grupların
tümünde düşüş kaydederken (Grafik 10), aylık bazda enerji fiyatları yüzde -6,67 ile azalış eğilimini
sürdürmüştür. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, rafine edilmiş petrol ürünleri ile
elektrik-gaz imalatı sektörlerinde fiyatlar düşerken, ağaç ve mantar ürünleri, motorlu kara taşıtları, gıda,
fabrikasyon metal ve mobilya sektörleri fiyat artışları ile öne çıkmıştır.