TCMB: Tüketici enflasyonu ana eğilimi yataya yakın bir seyir izlemiştir

Merkez Bankası, bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Kasım ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.


Özet

Tüketici fiyatları kasım ayında yüzde 2,24 oranında artarken yıllık enflasyon 1,49 puan düşüşle yüzde 47,09
olmuştur. Yıllık enflasyon gıdada daha belirgin olmak üzere, gıda ve temel mal gruplarında yükselmiş, diğer ana
gruplarda ise gerilemiştir. Gıda grubu ekim ayının ardından kasım ayında da işlenmemiş gıdaya bağlı olarak güçlü
fiyat artışıyla aylık tüketici enflasyonunu yukarıya çekerken, gıda hariç aylık enflasyon yüzde 1,34 ile görece olumlu
bir görünüm arz etmiştir. Sebze ön planda olmak üzere taze meyve ve sebze, gıda grubu fiyat artışını sürükleyen
ana kalem olmuştur. Temel mal grubunda fiyat artışı düşük seyrini korumuştur. İstisna olarak, aya özgü indirim
dönemine rağmen beyaz eşya ve elektrikli ev aletlerindeki fiyat artışları güçlü seyretmiştir. Söz konusu kalemler
dışındaki dayanıklı mallarda fiyatların sınırlı bir şekilde yükseldiği gözlenmiştir. Mevsimsel etkilerle fiyatları düşüş
sergileyen giyim ve ayakkabı alt grubu, temel mal aylık enflasyonunu olumlu etkilemiştir. Hizmet grubu aylık fiyat
artışı kasım ayında ılımlı seyretmiştir. Bu gelişmede, dönemsel fiyatlama yapılan kalemlerde göreli fiyat
uyarlamasının büyük ölçüde tamamlanmasının yanı sıra talebe duyarlılığı görece yüksek olan hizmet
kalemlerindeki olumlu görünüm etkili olmuştur. Kira artışı hizmet grubunda öne çıkmaya devam etse de sözleşme
yenileme oranındaki mevsimsel düşüşün yanı sıra sözleşmelerdeki artış oranının güç kaybetmesiyle yavaşlama
eğilimini korumuştur. Üretici fiyatları artışı kasım ayında önemli ölçüde zayıflamış, yıllık üretici enflasyonu gerileme
eğilimini sürdürmüştür. Bu görünüm altında, tüketici enflasyonu ana eğilimi yataya yakın bir seyir izlemiştir.

Değerlendirmeler
Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 2,24 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 1,49 puan azalarak yüzde 47,09
seviyesine gerilemiştir (Grafik 1). Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, gıda dışı tüketici fiyatlarında
aylık artışın manşet enflasyona kıyasla daha ılımlı olduğu izlenmiştir (Grafik 2). B endeksinin yıllık değişim oranı 1,42
puan azalarak yüzde 45,68 olurken C endeksinin yıllık değişim oranı 0,62 puan düşüşle yüzde 47,13 olarak
gerçekleşmiştir (Tablo 1).
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, bu dönemde enerji, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının
katkıları sırasıyla 1,07, 0,72 ve 0,41 puan düşerken, temel mal grubunun katkısı sabit kalmış, gıda grubunun katkısı
ise 0,71 puan artmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, aylık artışlar bir önceki aya kıyasla B ve C göstergelerinde sınırlı bir şekilde
yükselmiştir (Grafik 3). Fiyat artışları, B endeksini oluşturan gruplardan işlenmiş gıdada gerilerken hizmetlerde yatay
seyretmiş, temel mallarda ise bir miktar yükseliş göstermiştir (Grafik 4). Dağılım ve model bazlı ana eğilim
göstergeleri ise bir önceki aya kıyasla belirgin bir değişim sergilememiştir. TCMB bünyesinde takip edilen
göstergeler, kasım ayında enflasyonun ana eğiliminde yataya yakın bir seyre işaret etmektedir (Grafik 5 ve 6). Ayrıca,
dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergelerinin, B ve C gibi kalıcı dışlamaya dayalı göstergelere kıyasla daha
düşük değerler aldığı gözlenmektedir

Hizmet fiyatları kasım ayında yüzde 1,61 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 1,89 puan azalarak yüzde 67,89’a
yavaşlamıştır. Yıllık enflasyon ulaştırma dışındaki tüm alt gruplarda gerilemiştir (Grafik 7). Hizmet grubu aylık fiyat
artışında ekim ayında gerçekleşen yavaşlama bu dönemde de devam etmiş, böylelikle son üç yıllık dönemdeki en
düşük aylık artış oranı gözlenmiştir. Aylık bazda kira grubu yüzde 4,18 ile görece yüksek oranda artış kaydetse de
sözleşme yenileme oranındaki düşüşün yanı sıra sözleşmelerdeki artış oranının gerilemesinin etkisiyle, kiraların bir
önceki aya kıyasla yavaşladığı izlenmiştir. Kira dışındaki hizmetlerde aylık enflasyon yüzde 0,90 ile düşük seyretmiştir.
Lokanta-otel grubunda yemek hizmetlerinde aylık fiyat artışı yavaşlarken, konaklama fiyatlarındaki düşüş devam
etmiş, böylece grup aylık enflasyonu yüzde 0,79 ile önemli oranda zayıflamıştır. Kasım ayında ulaştırma hizmetleri
fiyatları görece yatay (yüzde 0,33) seyrederken, bir önceki aya kıyasla nispeten güçlenen haberleşme alt grubu aylık
fiyat artışında (yüzde 1,88) sabit telefonla yapılan görüşme ile internet ücretlerindeki yükselişler etkili olmuştur. Bu
dönemde diğer hizmetler grubu fiyatlarındaki ılımlı artış (yüzde 0,97) bu grupta yavaşlamanın sürdüğüne işaret
etmiştir.
Kasım ayında, temel mal grubu yıllık enflasyonu 0,45 puan yükselerek yüzde 28,90 seviyesinde gerçekleşmiştir
(Grafik 8). Aylık olarak ise temel mal enflasyonu düşük seyretmeye devam etmiştir. Dayanıklı mal fiyatları yüzde 1,27
oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,74 puan yükselişle yüzde 23,84 olmuştur. Alt kalemler bazında, beyaz eşya
ve tüketici elektroniği fiyatları belirgin oranlarda yükselirken, otomobil ve mobilya fiyatları oldukça ılımlı seyretmiştir.
Giyim ve ayakkabı grubu fiyatları mevsimsel etkiler ile gerilerken, yıllık enflasyon bu grupta görece yatay bir seyir
izlemiştir. Diğer temel mal fiyatları ise referans euro kurundaki güncellemenin neticesinde oluşan ilaçların sarkan
etkisi yanında, ev ile ilgili temizlik malzemeleri ve kişisel bakım kalemleri öncülüğünde yükselmiştir.

Enerji fiyatları kasım ayında yüzde 0,81 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 13,29 puan düşerek yüzde 46,08
olmuştur (Grafik 9). Uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelerin katkısıyla akaryakıt fiyatları aylık yüzde 0,24’lük
artışla nispeten yatay seyretmiştir. Katı yakıt ve tüp gaz fiyatları ise yükselmiştir.
Kasım ayında tüketici enflasyonu üzerinde gıda fiyatlarının etkisi öne çıkmıştır. Diğer taraftan, gıda hariç aylık tüketici
enflasyonu yüzde 1,34 ile ılımlı bir seyir izlemiştir. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları bu dönemde yüzde 5,10
oranında artmış, yıllık enflasyonu 3,29 puan yükselerek yüzde 48,57 seviyesine ulaşmıştır (Grafik 9). Yıllık enflasyon
işlenmemiş gıda grubunda 12,74 puan artarak yüzde 59,79 oranında gerçekleşirken, işlenmiş gıda grubunda 4,62
puan gerileyerek yüzde 39,10 olmuştur (Grafik 10). İşlenmemiş gıda fiyatları (yüzde 9,00), sebze (yüzde 29,55) ve
yumurta (yüzde 14,10) öncülüğünde yüksek aylık artış sergilemiştir. İşlenmiş gıda fiyatları yüzde 1,58 artış ile bir
önceki aya kıyasla yavaşlarken, bu alt grupta (ekmek dışında kalan) tahıl ürünleri ile şeker-çikolata kalemlerinin etkisi
öne çıkmıştır.
Yurt içi üretici fiyatları kasım ayında yüzde 0,66 oranında artmış, yıllık enflasyon 2,77 puan düşerek yüzde 29,47’ye
gerilemiştir (Grafik 11 ve Tablo 2). Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, dayanıksız tüketim malı grubundaki
fiyat artışı yüzde 2,21 olurken, sermaye ve ara malları (yüzde 0,62 ve yüzde 0,64) ile enerji (yüzde -2,32) manşet
oranı sınırlayan gruplar olarak öne çıkmıştır.