TCMB: Ocak ayında B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu görece yatay seyrederken, eğilimi bir miktar yükseldi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Ocak ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

Özet

Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1,35 oranında artmış, yıllık enflasyon
0,31 puan yükselişle yüzde 12,15 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon
enerji dışındaki alt gruplarda gerilemiştir. Enerji enflasyonundaki belirgin
artışta ise bir önceki yılın aynı dönemindeki düşük baz etkili olmuştur. Bu
dönemde gıda fiyatları mevsimsel olarak yüksek bir artış gösterse de, grup
yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerilemiştir. Temel mal ve hizmet gruplarında
yıllık enflasyon sınırlı bir oranda gerilerken, temel mal enflasyonundaki
düşüşü KDV indirimine bağlı olarak dayanıklı tüketim grubu sürüklemiştir. Bu
görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu görece yatay
seyrederken, eğilimi bir miktar yükselmiştir.

Değerlendirmeler

Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1,35 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,31 puan yükselerek yüzde
12,15 olmuştur (Grafik 1). Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,17 ve 0,07
puan artarak yüzde 10,93 ve 9,88 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 2).

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji, altın ve hizmet
gruplarının katkıları sırasıyla 0,66, 0,06 ve 0,05 puan artarken, gıda, temel mal ve alkol-tütün gruplarının
katkıları sırasıyla 0,34, 0,07 ve 0,05 puan azalmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre B ve C göstergelerinin eğilimi bir miktar
yükselmiştir (Grafik 3). Bu dönemde hizmet grubunun eğilimi artarken, temel mal grubu eğilimi mobilya
ürünlerindeki KDV indirimi nedeniyle düşmüştür (Grafik 4). B göstergesinin eğilimindeki yukarı yönlü
seyirde işlenmiş gıda fiyat gelişmeleri de etkili olmuştur.

Ocak ayında hizmet fiyatları yüzde 2,00 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu sınırlı bir oranda
gerileyerek yüzde 12,20 olmuştur (Grafik 5). Bu dönemde, yıllık enflasyon kira, ulaştırma ve haberleşme
gruplarında gerilemiş, lokanta-otel grubunda sınırlı bir miktar artmış, diğer hizmetlerde ise görece yatay
seyretmiştir (Grafik 6). Aylık fiyat gelişmelerine bakıldığında, diğer hizmetler grubunda, geçmişe
endeksleme eğilimi gösteren, döviz kuru etkilerini yansıtan ve yeniden değerleme oranına göre belirlenen
kalemlerin fiyatlarında belirgin artışlar gözlenmiştir. Bu dönemde, özellikle sağlık, bakım-onarım ve eğitim
alt kalemlerindeki fiyat gelişmeleri dikkat çekmiştir. Lokanta-otel grubunda fiyatlar gerek konaklama
gerekse yemek hizmetlerinde yükselmiştir. Geçmişe endeksleme davranışının izlendiği kira grubunda aylık
fiyat artışı yüzde 1,14 oranında gerçekleşmiş ve eğilim önceki aylara kıyasla güçlenmiştir.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ocak ayında 0,13 puan gerileyerek yüzde 7,35 olmuştur (Grafik 5). Bu
dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda gerilerken, giyim ve ayakkabı grubunda yükselmiş, diğer
temel mallar grubunda ise yatay bir seyir izlemiştir (Grafik 7). Mobilya ürünlerinde KDV indiriminin (yüzde
18’den yüzde 8’e) etkisi fiyatlara büyük ölçüde yansımış, bu doğrultuda dayanıklı mal fiyatları yüzde 0,94
oranında gerilemiştir. Diğer taraftan, giyim ve ayakkabı grubunda sezon indirimi bir önceki yıla kıyasla
daha sınırlı bir oranda gerçekleşmiştir.

Enerji fiyatları Ocak ayında aylık yüzde 1,11 oranında artmıştır (Tablo 1). Bu gelişmede şebeke suyu
fiyatlarında gözlenen yüzde 5,97’lik yükseliş belirleyici olmuştur. Uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe
karşın, döviz kuru gelişmeleri nedeniyle akaryakıt fiyatları yüzde 0,55 oranında artmıştır. Enerji yıllık
enflasyonu bir önceki yılın aynı döneminde elektrik, doğalgaz ve şebeke suyu fiyatlarındaki indirimlere
bağlı düşük baz etkisiyle 6,16 puan artarak yüzde 17,14’e yükselmiştir (Grafik 8).

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ocak ayında 1,85 puan azalarak yüzde 9,04 olmuştur (Grafik 8
ve Tablo 2). Bu gelişmede bir önceki yıldan gelen yüksek baz etkisiyle yıllık enflasyonu gerileyen
işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olurken, yıllık enflasyon işlenmiş gıdada bir miktar artmıştır. İşlenmemiş
gıda fiyatları temelde taze meyve-sebze fiyatlarının etkisiyle mevsimsel olarak güçlü bir artış göstermiş,
ancak yüksek baz ile grup yıllık enflasyonu 3,88 puan azalarak yüzde 2,22 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 9).
Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise kırmızı et, patates ve yumurta fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır.
Ocak ayında işlenmiş gıda grubunda aylık fiyat artışı yüzde 1,48 ile ekmek ve tahıllar ile süt ürünleri
öncülüğünde yüksek artış eğilimini devam ettirmiş; grup yıllık enflasyonu yüzde 16,08’e yükselmiştir
(Grafik 9). Bu gelişmelerle, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 12,92’ye
yükselmiştir (Grafik 10).

Ocak ayında, alkol-tütün ürünleri fiyatları otomatik mekanizma çerçevesinde maktu ÖTV’de öngörülen
artışın ilk altı ay için yapılmamasının etkisiyle yatay seyretmiştir.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Ocak ayında yüzde 1,84 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,48 puan yükselerek
yüzde 8,84 olmuştur (Grafik 11, Tablo 3). Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının
ana eğilimi yükselmiştir (Grafik 12).

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji grubunda belirgin olmak üzere tüm alt
gruplarda artmıştır (Tablo 3, Grafik 13 ve Grafik 14). Ara malı grubu fiyatlarındaki artış alt kalemler
geneline yayılırken, sermaye mallarında metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ve parça ve aksesuarları
ile makineler etkili olmuştur. Dayanıksız tüketim mallarında gıda imalatı fiyat artışları ön plana çıkarken,
dayanıklı tüketim malları grubunda ulaşım araçları ve mücevherat kalemlerindeki fiyat artışları belirleyici
olmuştur. Enerji grubunda petrol ürünleri ile elektrik ve su fiyatlarındaki artışlar dikkat çekmiştir. Sonuç
olarak, tüketici enflasyonu üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskıların geçmiş aylara kıyasla bir miktar
arttığı izlenmiştir.