TCMB, Mayıs ayında, aylık tüketici enflasyonundaki gerileme eğiliminin sınırlı da olsa sürdüğünü belirtti

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Mayıs ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

Tüketici fiyatları mayıs ayında yüzde 3,37 oranında artış kaydetmiş, yıllık enflasyon 5,65 puan yükselerek
yüzde 75,45 olmuştur. Yıllık tüketici enflasyonundaki baz etkisi kaynaklı belirgin artışa karşın, bu dönemde
çekirdek B ve C göstergelerinin yıllık değişimleri ılımlı bir seyir izlemiştir. Yıllık enflasyon, hizmet ve temel
mal gruplarında bir miktar düşerken, enerjide belirgin olmak üzere diğer gruplarda yükselmiştir. Bir önceki
yılın aynı döneminde doğal gazın ücretsiz kullanılması kaynaklı düşük baza ek olarak, cari ayda meskenlere
yönelik doğal gazda ilk 25 metreküpün bedelsiz olarak kullandırılması uygulamasının sona ermesiyle, enerji
grubunda yıllık enflasyon kayda değer şekilde yükselmiştir. Bu uygulamanın sona ermesi mayıs ayı manşet
enflasyonunu 0,64 puan yukarıya çekmiş, söz konusu etki arındırıldığında aylık tüketici enflasyonu sınırlı bir
iyileşme kaydetmiştir. Gıda grubunda aylık enflasyon mevsimsel etkilerle zayıflamış, bu gelişmede sebze
kalemi öncülüğünde fiyatları gerileyen işlenmemiş gıda alt grubu belirleyici olmuştur. Diğer taraftan,
işlenmiş gıdada aylık enflasyon bir önceki aya kıyasla artmıştır. Hizmet grubunda yüksek aylık fiyat artış
eğilimi sürmüş, lokanta-otel, kira ve eğitim öne çıkan kalemler olmaya devam etmiştir. Temel mal grubunda
mayıs ayında sezon geçişine bağlı olarak giyim ve ayakkabıda fiyatlar yükselirken, dayanıklı mal alt
grubunda fiyat artışı yavaşlamıştır. Türk lirasındaki ılımlı seyri takiben üretici fiyatları aylık artışı önemli
ölçüde zayıflamış, yıllık üretici enflasyonu ise düşük bazın da etkisi ile yükselmiştir. Bu görünüm altında,
mevsimsellikten arındırılmış verilerle, B ve C göstergelerinin aylık artış oranlarında gözlenmekte olan
zayıflama eğilimi mayıs ayında kesintiye uğramıştır.

Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 3,37 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 5,65 puan artarak yüzde
75,45 olarak gerçekleşmiştir. B endeksinin yıllık değişim oranı 0,27 puan artarak yüzde 72,99 olurken, C
endeksinin yıllık değişim oranı 0,83 puan düşüşle yüzde 74,98’e gerilemiştir. Doğal
gazda 25 metreküp uygulamasının sona ermesinin aylık tüketici enflasyonuna etkisi 0,64 puan olurken, bu
etki düzeltildiğinde aylık tüketici enflasyonundaki gerileme eğiliminin sınırlı da olsa sürdüğü gözlenmiştir

Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, enerji, hizmet, temel mal, gıda ve alkol-tütün-altın
gruplarının katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 3,45, 0,74, 0,66, 0,53 ve 0,27 puan artmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış B ve C göstergelerinin artış oranlarındaki yavaşlama eğilimi mayıs ayında
kesintiye uğramıştır. Fiyat artışları B endeksini oluşturan gruplardan temel mal ve hizmet
gruplarında yataya yakın seyrederken, işlenmiş gıdada yükseliş kaydetmiştir .

Hizmet fiyatları mayıs ayında yüzde 4,03 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 1,06 puan düşüşle yüzde
95,93 olmuştur. Aylık bazda ulaştırma hizmetleri fiyatları gerilerken, lokanta-otel, kira ve eğitim hizmetleri
yüksek aylık fiyat artışları ile öne çıkan kalemler olmuştur. Yıllık enflasyon kira dışındaki alt gruplarda
gerilemiştir (Grafik 5). Lokanta-otel alt grubu aylık enflasyonunda (yüzde 5,52) bir önceki aya kıyasla
gerçekleşen güçlenmeyi yemek hizmetleri sürüklerken, otel fiyatlarında da artış gözlenmiştir. Mayıs ayında
kira alt grubunda aylık artış yüzde 5,46 ile belirgin olmuş, yıllık enflasyon bu alt grupta yüzde 125,14’e
ulaşmıştır. Diğer hizmetler alt grubu fiyatları aylık yüzde 3,60 oranında yükselmiştir. Bu alt gruptaki fiyat
artışında, özel okul ücretleri kaynaklı olarak eğitim hizmetlerinin (yüzde 5,63) yanı sıra eğlence-kültür
hizmetleri öne çıkmıştır. Bu dönemde haberleşme hizmetlerinde aylık fiyat artışının yavaşladığı izlenmiştir.
Ulaştırma hizmetleri fiyatı ise karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı (yüzde -9,30) ve vapur ile yolcu
taşımacılığı (yüzde -2,16) fiyatlarındaki düşüşler neticesinde aylık bazda sınırlı bir oranda gerileyerek
hizmetlerin diğer alt gruplarından ayrışmıştır.

Mayıs ayında, temel mal grubu yıllık enflasyonu 0,63 puan azalarak yüzde 56,51 olmuştur. Yıllık enflasyon
diğer temel mallarda artarken, bunun dışında kalan alt gruplarda gerilemiştir . Dayanıklı mal (altın
hariç) fiyatları aylık artışı yüzde 1,89 ile yavaşlama göstermiş, alt grup yıllık enflasyonu 2,47 puan düşüşle
yüzde 57,43’e gerilemiştir. Otomobil, mobilya ve beyaz eşya fiyatları mayıs ayında sırasıyla yüzde 2,99, 2,01
ve 0,91 oranlarında artmıştır. Beyaz eşya dışında kalan elektrikli ve elektriksiz aletlerin fiyatları ise bu
dönemde yüzde 1,29 oranında azalmıştır. Giyim ve ayakkabı alt grubu fiyat artışında (yüzde 9,69) sezon
geçişinin etkisi hissedilmiştir. Diğer temel mallar alt grubunda aylık fiyat artışı yüzde 1,90 ile bir önceki aya
kıyasla zayıflamıştır.

Enerji fiyatları mayıs ayında yüzde 4,91 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu baz etkisiyle 46,85 puan
artarak yüzde 89,68 olmuştur . Enerji grubu aylık fiyat artışında, ilk 25 metreküpü bedelsiz
kullandıran uygulamanın sona ermesiyle doğal gaz fiyatlarındaki yüzde 28,89 oranındaki artış belirleyici
olmuştur. Buna ek olarak, bir önceki yılın aynı döneminde doğal gazın ücretsiz kullandırılması kaynaklı
düşük baz, enerji grubu yıllık enflasyonunu güçlü bir şekilde yükselten temel unsur olmuştur. Öte yandan,
mayıs ayında Türk lirası cinsi enerji fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla
yüzde 3,11 ve 1,45 oranlarında gerileyerek enerji grubu enflasyonundaki yükselişi sınırlamıştır.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları mayıs ayında yüzde 1,69 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,64 puan
yükselerek yüzde 70,14 olmuştur . Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 1,32 puan düşerek yüzde
76,53 oranında gerçekleşirken, işlenmiş gıdada 4,31 puan artışla yüzde 64,50’ye yükselmiştir .
İşlenmemiş gıda fiyatları bu dönemde temelde mevsimsel etkilerle gerilerken, bu gelişmeyi sebze ve
yumurta fiyatlarındaki aylık düşüşler sürüklemiştir. Bu grupta, kırmızı et fiyatlarında süregelen artışların
yavaşladığı izlenmiştir. Diğer taraftan, bir süredir ılımlı seyreden işlenmiş gıda grubunda bu dönemde aylık
enflasyon belirgin bir artış göstermiştir. Bu gelişmede ekmek fiyatları, kırmızı et fiyatlarındaki birikimli
artışların yansıdığı işlenmiş et ürünleri ile çiğ süt fiyat artışının etkilerinin izlendiği peynir ve diğer süt
ürünleri öne çıkmıştır.
Alkollü içecekler ve tütün grubunda fiyatlar üretici firma kaynaklı gelişmeleri takiben yüzde 4,74 oranında
artmış, yıllık enflasyon 7,95 puan yükselişle yüzde 86,48 olarak gerçekleşmiştir.
Yurt içi üretici fiyatları mayıs ayında yüzde 1,96 oranında artmış, yıllık enflasyon 2,02 puan yükselerek yüzde
57,68 olmuştur . Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, enerji fiyatları yüzde 3,32
oranındaki artış ile öne çıkarken, ara malı ve sermaye malı başta olmak üzere kalan gruplarda aylık fiyat
artışının daha ılımlı seyrettiği izlenmiştir .