TCMB, Kasım ve aralık aylarında tüketimdeki artışa bağlı olarak, enflasyonda doğal gaz kaleminden gelen etkinin yükseleceği öngörüyor

Merkez Bankası, bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Ekim ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

Özet
Tüketici fiyatları ekim ayında yüzde 3,43 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 0,17 puan düşüşle yüzde 61,36 olarak
gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon, gıda ve temel mal gruplarında gerilerken, hizmet ve enerjide artış kaydetmiştir.
Taze meyve ve sebze hariç gıdada fiyat artışları gücünü korumuştur. Enerji grubunda, akaryakıt fiyatlarındaki
düşüşe karşın, diğer enerji emtia fiyatlarındaki görünümün gecikmeli etkileriyle artış kaydedilmiştir. Doğal gazda
tüketimin bedelsiz kullanım sınırının (ilk 25 metreküp) bir miktar üzerine çıkmasıyla, bu kanaldan aylık tüketici
enflasyonuna 0,22 puanlık etki gelmiştir. Kasım ve aralık aylarında tüketimdeki artışa bağlı olarak, doğal gaz
kaleminden gelen etkinin yükseleceği öngörülmektedir. Temel mal grubunda, otomobil fiyatları cari yılda aylık
bazda ilk kez gerilerken, dayanıklı mal aylık enflasyonu son iki yılın en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir. Öte
yandan, yeni sezona geçişle birlikte giyim ve ayakkabı alt grubunda gerçekleşen dönemsel fiyat artışı temel mal
grubu aylık enflasyonunu yükseltici etkide bulunmuştur. Hizmet grubunda aylık fiyat artışları güçlü seyretmeye
devam ederken yüksek atalet sergileyen kira alt grubu hizmet fiyatlarını olumsuz etkilemeyi sürdürmüştür. Ekim
ayında üretici fiyatlarındaki artış önemli ölçüde yavaşlamış, yıllık üretici enflasyonu belirgin oranda gerilemiştir. Bu
görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle B ve C göstergelerinde aylık artış oranlarındaki yavaşlama
devam ederken göstergelerin yıllık enflasyonları bir miktar yükselmiştir.
 
Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 3,43 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 0,17 puan azalarak yüzde 61,36
olmuştur (Grafik 1 ve Tablo 1). Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,39 ve 0,83 puan
artarak yüzde 67,61 ve 69,76 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 2).

Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, bu dönemde hizmet, enerji ve temel mal gruplarının katkıları
sırasıyla 0,43, 0,17 ve 0,04 puan artarken, gıda ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 0,60 ve 0,21 puan
düşmüştür.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, B ve C endekslerinde aylık artışlar önemli ölçüde zayıflamıştır
(Grafik 3). Fiyat artışları, B endeksini oluşturan gruplardan işlenmiş gıdada bir önceki aya kıyasla gerilemiş, hizmet
ve temel mallarda ise daha sınırlı bir yavaşlama kaydetmiştir (Grafik 4).

Hizmet fiyatları ekim ayında yüzde 3,83 oranındaki yükseliş ile önceki aylara kıyasla yavaşlamakla birlikte güçlü
seyretmiş, grup yıllık enflasyonu 2,19 puan artışla yüzde 88,65 seviyesine ulaşmıştır (Grafik 5). Bu dönemde en
belirgin aylık artış yüzde 7,91 ile kira grubunda gerçekleşmiş, alt grup yıllık enflasyonu yüzde 100,67 seviyesine
ulaşmıştır. Akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün yansımaları ulaştırma hizmetlerinde hissedilmiş, havayolu ile yolcu
taşımacılığı (yüzde -12,97) ve karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarında (yüzde -4,57) düşüşler
izlenmiştir. Haberleşme alt grubunda yüzde 4,08 oranında gerçekleşen aylık fiyat artışında cep telefonuyla yapılan
görüşme ile internet ücretlerindeki yükselişler belirleyici olmuştur. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel
grubunda aylık fiyat artışı (yüzde 3,51) otel fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle önceki aya kıyasla bir miktar
yavaşlamıştır. Ekim ayında, diğer hizmetler alt grubundaki aylık artış (yüzde 2,90), eğitim hizmetleri kaynaklı
etkilerin de tamamlanmasıyla, önceki aylara kıyasla belirgin şekilde güç kaybetmiştir.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu 0,18 puan düşüşle yüzde 53,05 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 6). Yıllık enflasyon,
giyim ve ayakkabı alt grubunda yükselirken, dayanıklı mallarda daha belirgin olmak üzere, diğer alt gruplarda
gerilemiştir. Dayanıklı mal aylık fiyat artışındaki yavaşlama eğilimi ekim ayında korunmuş, aylık enflasyon yüzde
0,43 ile sınırlı kalmıştır. Bu dönemde otomobil fiyatları (yüzde -0,44) gerilemiş, beyaz eşya (yüzde 1,19) ve
mobilyada (yüzde 0,57) fiyat artışları önemli ölçüde zayıflamıştır. Bu gelişmelerle alt grup yıllık enflasyonu 3,46
puan düşerek yüzde 62,15 seviyesine gerilemiştir. Diğer temel mallar alt grubunda fiyatlar yüzde 2,50 oranında
yükselmiş, yıllık enflasyon 0,68 puan düşüşle yüzde 49,42 olmuştur. Bu gruptaki aylık artışta, ev ile ilgili temizlik
malzemeleri, kişisel bakım ürünleri ile konutun bakım ve onarımı için malzemeler kalemlerinin etkisi hissedilmiştir.
Yeni sezona geçişle birlikte giyim ve ayakkabı fiyatları yüzde 13,98 oranında yükselmiş, alt grup yıllık enflasyonu
6,74 puan artışla yüzde 38,10 olarak gerçekleşmiştir.

Enerji fiyatları ekim ayında yüzde 3,62 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 1,35 puan artarak yüzde 11,60
olmuştur (Grafik 7). Grup aylık fiyat artışında, 25 metre küpü bedelsiz olarak kullandırılan doğal gaz kaleminde
tüketim artışına paralel olarak sepete yansıyan fiyatların yükselmesi etkili olmuştur. Bu gelişme, aylık tüketici
enflasyonunu 0,22 puan yukarı çekmiştir. Öte yandan, uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmeleri takiben
akaryakıt fiyatları yüzde 2,15 oranında gerileyerek enerji grubunda daha olumsuz bir görünümün önüne geçmiştir.
Şebeke suyu fiyatları ekim ayında yüksek oranda (yüzde 7,92) artmıştır. Ek olarak, katı yakıtlar ve tüp gaz kalemleri
sırasıyla aylık bazda yüzde 6,91 ve 4,67 oranlarında artış kaydetmiştir.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları ekim ayında yüzde 3,20 oranında artmış, yıllık enflasyon 3,15 puan
azalarak yüzde 71,99 olmuştur (Grafik 7). Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 5,77 puan azalışla yüzde 90,40’a,
işlenmiş gıdada ise 1,34 puan düşüşle yüzde 58,61’e gerilemiştir (Grafik 8). Mevsimsellikten arındırılmış veriler taze
meyve sebze fiyatlarının sebze fiyatları öncülüğünde yavaşlayarak ılımlı bir şekilde arttığına işaret etmiştir. Taze
meyve sebze dışı işlenmemiş gıdada genele yayılan fiyat artışları görülürken, başta kırmızı et olmak üzere, beyaz
et, yumurta, kuruyemiş ve bakliyat gibi kalemler öne çıkmıştır. İşlenmiş gıda grubunda aylık artış (yüzde 2,46)
geçen aya kıyasla yavaşlamış, bu gelişmede süt ve süt ürünleri ile ekmek tahıllar kalemindeki fiyat artışlarının
yavaşlaması etkili olmuştur.

Yurt içi üretici fiyatları ekim ayında yüzde 1,94 oranında artmış, yıllık enflasyon 8,05 puan azalışla yüzde 39,39
olmuştur (Grafik 9 ve Tablo 2). Bu gerilemenin temel belirleyicisi enerji grubu olmuştur. Yurt içi enerji imalatı
fiyatları aylık yüzde 2,86 düşüş kaydetmiş, grup yıllık enflasyonu geçtiğimiz yıl aynı dönemdeki yüksek bazın da
etkisiyle 26,32 puan gerileyerek yüzde -12,91 seviyesinde gerçekleşmiştir (Grafik 10). Diğer ana sanayi grupları
incelendiğinde, yıllık fiyat artışlarının tüm gruplarda gerilediği görülmektedir. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler
bazında incelendiğinde ise ham petrol ve doğal gaz, basım ve kayıt hizmetleri, suyun arıtılması ve dağıtılması,
giyim eşyaları, diğer madencilik-taş ocakçılığı ve gıda ürünleri fiyat artışlarıyla öne çıkmıştır.