TCMB: Kasım ayında tüketici fiyatlarındaki yükselişte bir önceki yılın aynı döneminde geçici vergi indirimlerine bağlı olarak temel mal grubunda gözlenen düşük baz etkisi öne çıktı

Merkez Bankası, Kasım ayında tüketici fiyatlarındaki yükselişte bir önceki yılın
aynı döneminde geçici vergi indirimlerine bağlı olarak temel mal grubunda
gözlenen düşük baz etkisi öne çıktığını bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Kasım ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.
 
Özet

 Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 0,38 oranında artmış, yıllık enflasyon
2,01 puan yükselişle yüzde 10,56 olmuştur. Bu yükselişte bir önceki yılın
aynı döneminde geçici vergi indirimlerine bağlı olarak temel mal grubunda
gözlenen düşük baz etkisi öne çıkmıştır. Gıda enflasyonu temelde
işlenmemiş gıda grubu kaynaklı olarak bir miktar yükselmiştir. Bu dönemde
enerji enflasyonu petrol fiyatlarındaki görünümün etkisi ile artarken, hizmet
enflasyonu görece yatay seyretmiştir. Baz etkisiyle çekirdek göstergelerin
yıllık enflasyonu yükselse de, Türk lirasındaki istikrarlı seyir, enflasyon
beklentilerindeki iyileşme, iç talep koşulları ve üretici fiyatlarındaki
gelişmelere bağlı olarak B ve C göstergelerinin eğilimindeki ılımlı seyir
korunmuştur.

Değerlendirmeler

Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 0,38 oranında artmış ve yıllık enflasyon 2,01 puan artarak yüzde
10,56 olmuştur (Grafik 1). Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 2,26 ve 2,58
puan yükselerek yüzde 9,90 ve 9,25 olarak gerçekleşmiştir .

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, gıda,
enerji, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 1,38, 0,26, 0,18, 0,09 ve 0,09 puan
artmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına göre B ve
C göstergelerinin eğilimleri ılımlı seyrini korumuştur . Bu dönemde temel mal ve hizmet
gruplarının eğilimleri yataya yakın seyretmiştir.

Hizmet fiyatları Kasım ayında yüzde 0,16 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,15 puan yükselerek
yüzde 12,16 olmuştur . Yıllık enflasyon kira grubunda yatay seyrederken, lokanta-otel
grubunda gerilemiş; ulaştırma, haberleşme ve diğer hizmetlerde bir miktar artmıştır . Lokanta
otel grubunda yemek hizmetlerinde aylık fiyat artışı önemli ölçüde yavaşlarken, konaklama hizmetleri
fiyatlarında kayda değer bir düşüş gözlenmiştir. Kasım ayında haberleşme grubundaki aylık artışta cep
telefonu görüşme ücretleri öne çıkmıştır.

Bu dönemde temel mal grubunda yıllık enflasyon 4,65 puan artışla yüzde 6,57’ye yükselmiştir. Bu
gelişmede bir önceki yıl dayanıklı tüketim mallarındaki geçici vergi indirimleri kaynaklı düşük baz etkili
olmuştur. Nitekim dayanıklı tüketim malları fiyatları Kasım ayında gerek Türk lirasındaki istikrarlı görünüm
gerekse iç talep koşullarındaki ılımlı seyrin desteği ile yatay seyretmiştir. Yıllık enflasyon giyim ve ayakkabı
grubunda yataya yakın seyrederken, diğer temel mallar grubunda sınırlı bir oranda gerilemiştir .


Enerji fiyatları Kasım ayında yüzde 0,55 oranında artmıştır (Tablo 1). Bu gelişmede, petrol fiyatlarındaki
artışa istinaden tüp gaz ve akaryakıt fiyatlarında sırasıyla yüzde 2,36 ve yüzde 1,16 oranlarında gözlenen
artışlar belirleyici olmuştur. Böylelikle enerji yıllık enflasyonu 1,34 puan artışla yüzde 7,34’e yükselmiştir.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Kasım ayında 1,04 puan artarak yüzde 8,89’a yükselmiştir
. İşlenmemiş gıda fiyatları bir önceki aya göre olumlu bir seyir arz etmiş, ancak bir
önceki yıldan gelen düşük baz etkisiyle grup yıllık enflasyonu 1,33 puan artarak yüzde 4,29 olarak
gerçekleşmiştir. Bu dönemde taze-meyve sebze grubunda yıllık enflasyon bir miktar yükselse de ılımlı
seyrini sürdürmüştür. Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise süt (yüzde 4,45), yumurta (yüzde 3,92) ve beyaz
et (yüzde 2,41) fiyatlarındaki aylık artışlar öne çıkmıştır. Ağustos ayından bu yana olumlu seyreden
işlenmiş gıda fiyatlarında ise Kasım ayında aylık fiyat artışı bir miktar hızlanmış (yüzde 1,00) ve grup yıllık
enflasyonu yüzde 13,07’ye yükselmiştir (Grafik 9). Bu grupta, çiğ süt alım fiyatındaki artış paralelinde
peynir ve diğer süt ürünlerindeki fiyat artışları öne çıkarken, ekmek-tahıl fiyatlarındaki yüksek aylık artış
eğilimi devam etmiştir. Bu gelişmelerle, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde
10,39 seviyesine yükselmiştir.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Kasım ayında yüzde 0,08 ile sınırlı bir oranda gerilerken, yıllık enflasyon düşük baz
etkisi ile yüzde 4,26’ya yükselmiştir . Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat
sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimindeki zayıf seyir devam etmiştir.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, fiyatlar dayanıklı mal grubunda görece yatay seyrederken,
dayanıksız tüketim malı grubunda yükselmiş, diğer gruplarda ise düşüş kaydetmiştir.
Dayanıksız tüketim malı fiyatlarının yükselmesinde et ile et ve süt ürünlerindeki fiyat artışları
etkili olmuştur. Ara malı grubundaki gerilemede demir çelik ürünleri; enerji grubunda gaz imalatı ve
dağıtımı ile rafine edilmiş petrol ürünleri; sermaye malları grubunda ise metal yapı ürünleri ve diğer
makineler öne çıkmıştır. Sonuç olarak, Kasım ayında tüketici enflasyonu üzerinde üretici fiyatları kaynaklı
baskılar zayıf seyrini korumuştur