TCMB: Enflasyondaki gerilemede gıda ve temel mal grupları öne çıktı

Merkez Bankası, enflasyondaki gerilemede gıda ve temel mal gruplarının öne çıktığını bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Ekim ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 2,00 oranında artmış, yıllık enflasyon
0,71 puan azalarak yüzde 8,55’e gerilemiştir. Enflasyondaki gerilemede gıda
ve temel mal grupları öne çıkmış, yıllık enflasyon enerji dışındaki tüm ana
gruplarda düşüş kaydetmiştir. Bu dönemde gıda enflasyonundaki
yavaşlamada işlenmiş gıda fiyatları etkili olurken, temel mal grubundaki
düşüşte diğer temel mallar grubu kaynaklı baz etkisi öne çıkmıştır. Hizmet
yıllık enflasyonu ulaştırma dışındaki grupların desteğiyle gerilemeye devam
etmiştir. Öte yandan, enerji fiyatları geçen ayın ardından bu dönemde de
yüksek bir oranda artmıştır. Türk lirasındaki istikrarın yanı sıra enflasyon
beklentilerindeki iyileşme ve iç talep koşullarının seyri çekirdek enflasyon
göstergelerindeki düşüşü desteklemeye devam etmiş, B ve C göstergelerinin
eğilimindeki ılımlı seviyeler korunmuştur.

Değerlendirmeler

Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 2,00 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,71 puan azalarak yüzde 8,55
olmuştur (Grafik 1). Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 1,26 ve 0,87 puan
düşüşle yüzde 7,64 ve 6,67 olarak gerçekleşmiştir .

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal,
hizmet ve alkol-tütün gruplarının katkıları sırasıyla 0,39, 0,29, 0,19 ve 0,06 puan azalırken, enerji grubunun
katkısı 0,13 puan artmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış ve vergi etkisi düzeltilmiş verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık
ortalamalarına göre B ve C göstergelerinin eğilimi bir miktar gerilemiştir (Grafik 3). Bu gelişmede temel
mal grubu etkili olurken, hizmet grubu eğilimi görece yatay seyretmiştir

Hizmet fiyatları Ekim ayında yüzde 0,64 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,53 puan azalarak yüzde
12,01 olmuştur Yıllık enflasyon diğer hizmetler ve lokanta-otel gruplarında
gerilerken, ulaştırma grubunda yükselmiş, kira ve haberleşme gruplarında ise yataya yakın seyretmiştir
. Bu dönemde, aylık bazda haberleşme ve ulaştırma gruplarındaki fiyat artışları öne çıkmıştır.
Haberleşme fiyatları cep telefonu görüşme ücretleri kaynaklı artarken, ulaştırma hizmetlerinde havayolu
ile yolcu taşımacılığı fiyatları (yüzde 9,93) ile şehirlerarası tren ücretlerindeki (yüzde 20,64) artışın etkileri
gözlenmiştir. Ekim ayında lokanta-otel grubunda yemek hizmetleri fiyatları ılımlı bir artış kaydederken,
konaklama hizmetleri fiyatlarındaki düşüş dikkat çekmiştir.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu 1,06 puan düşerek yüzde 1,92’ye gerilemiştir. Bu düşüşte,
güçlü baz etkisi, iç talep koşullarındaki ılımlı seyir ve yakın dönemde Türk lirasında gözlenen istikrar ile
fiyatları aylık bazda görece yatay seyreden diğer temel mal grubu belirleyici olmuştur. Bu dönemde, giyim
grubu yıllık enflasyonundaki düşüş eğilimi sürerken, dayanıklı mallarda yıllık enflasyon artmıştır.
Dayanıklı mal grubu fiyatları Ekim ayında diğer elektrikli ve elektriksiz aletlerin fiyatlarındaki gerilemeye
(yüzde 1,59) karşın, mobilya, otomobil ve beyaz eşya fiyatlarındaki artışların (sırasıyla yüzde 2,61, 0,75 ve
0,72) etkisi ile yüzde 0,75 oranında yükselmiştir

Enerji fiyatları Ekim ayında yüzde 4,82 oranında artmıştır . Bu gelişmede yüzde 14,90 oranında
artan elektrik fiyatları öne çıkmış, tüp gaz ve akaryakıt fiyatları ise sırasıyla yüzde 5,16 ve 2,67 oranında
yükselmiştir. Böylelikle enerji yıllık enflasyonu 1,14 puan artışla yüzde 6,00 olmuştur .
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ekim ayında 1,67 puan azalarak yüzde 7,85 olmuştur .
Bu gelişmede işlenmiş gıda fiyatları etkili olurken, işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu bu
dönemde yüzde 2,96 ile yataya yakın seyretmiştir (Grafik 9). Ağustos ayından bu yana olumlu seyreden
işlenmiş gıda fiyatlarında Ekim ayında da ılımlı bir aylık fiyat artışı (yüzde 0,66) gözlenmiş ve grup yıllık
enflasyonu geçen yıldan gelen yüksek bazın da etkisiyle yüzde 12,47’ye gerilemiştir . Bu grupta
ekmek ve tahıl fiyatlarındaki artış öne çıkarken, çay fiyatlarında son aylarda gözlenen artış eğiliminin
oldukça yavaşladığı gözlenmiştir. Bu dönemde taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyon 4,83 puan
yükselerek yüzde -0,46 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 10). Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise kırmızı ve
beyaz et fiyatlarındaki düşüşler öne çıkmıştır. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda grubunda yıllık
enflasyon yüzde 9,70’e gerilemiştir

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Ekim ayında yüzde 0,17 oranında artarken, yıllık enflasyon yüzde 1,70 ile düşük
seviyesini korumuştur (Grafik 11 ve Tablo 3). Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi
fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi negatif değerini sürdürmüştür .

Ana sanayi gruplarına göre fiyatlar ara malı grubunda gerilerken, dayanıksız tüketim malı grubunda ılımlı
bir seyir izlemiş, diğer gruplarda ise artış göstermiştir. Ara malı grubu
fiyatlarındaki gerilemede demir-çelik ve kağıt ürünleri ön plana çıkarken, dayanıksız tüketim mallarının
seyrinde et ve et ürünlerindeki düşüş belirleyici olmuştur. Dayanıklı mal grubu fiyatlarındaki artışta
mobilya ve ev aletleri; sermaye mallarında metal yapı ürünleri ve motorlu kara taşıtları; enerji grubunda
ise elektrik fiyatları öne çıkmıştır. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet
baskıları zayıf seyrini sürdürmüştür.