TCMB: Enflasyondaki düşüşte büyük ölçüde temel mal ve enerji grupları belirleyici oldu

Merkez Bankası, Ağustos ayı enflasyonudaki düşüşte büyük ölçüde temel mal ve
enerji grupları belirleyici olduğunu bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Ağustos ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

Özet

Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,86 oranında artmış, yıllık enflasyon
1,64 puan azalarak yüzde 15,01’e gerilemiştir. Yıllık enflasyon alt gruplar
genelinde gerilerken, enflasyondaki düşüşte büyük ölçüde temel mal ve
enerji grupları belirleyici olmuştur. Bu dönemde gıda yıllık enflasyonundaki
yavaşlama eğilimi sürmüştür. Türk lirasındaki istikrarın yanı sıra enflasyon
beklentilerindeki iyileşme ve iç talep koşullarının seyri çekirdek enflasyon
göstergelerinin yıllık enflasyonundaki düşüşü desteklemiştir. Bu çerçevede,
B ve C göstergelerinin eğilimindeki ılımlı seyir korunmuştur.

Değerlendirmeler

Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,86 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,64 puan azalarak yüzde
15,01 olmuştur (Grafik 1). Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 2,48 ve 2,60
puan düşüşle yüzde 15,05 ve 13,60 olarak gerçekleşmiştir .

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, enerji, gıda
ve hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 1,35, 0,67, 0,32 ve 0,14 puan azalmış, alkol-tütün grubunun katkısı
ise 0,98 puan artmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları
incelendiğinde, B göstergesinin eğiliminde düşüş gözlenmiştir . Bu düşüşte temel mal ve hizmet
gruplarının katkıları sınırlı kalırken, işlenmiş gıda grubu belirleyici olmuştur.

Hizmet fiyatları Ağustos ayında yüzde 1,12 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu ise 0,38 puanlık
düşüşle yüzde 14,19’a gerilemiştir . Yıllık enflasyondaki gerilemeye lokanta-otel
ve haberleşme grupları destek verirken, kira ve ulaştırma gruplarında yatay bir seyir, diğer
hizmetlerde ise yükseliş gözlenmiştir . Lokanta-otel grubunda yemek hizmetleri kaynaklı
görülen yavaşlamada gıda fiyatlarındaki ılımlı seyir de etkili olmuştur. Diğer hizmetler grubunda
yüksek bir aylık artış izlenirken, bu gelişmenin temel belirleyicisi özel üniversite ücretlerinde gözlenen
yüzde 16,39 oranındaki yükseliş olmuştur. Eylül ayında, ulaştırma hizmetlerinde şehir içi ulaşım
kalemi kaynaklı fiyat artışları gözlenecektir.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ağustos ayında 4,79 puan düşüşle yüzde 13,02 olmuştur . Bu
gelişmede dayanıklı ve diğer temel mal gruplarının etkisi öne çıkarken, giyim grubu yıllık enflasyonu sınırlı
bir artış göstermiştir . Dayanıklı mal grubu fiyatları beyaz eşya fiyatlarındaki yüzde 1,05
oranındaki artışa karşın, otomobil fiyatları (yüzde -2,83) öncülüğünde yüzde 1,42 oranında gerilemiştir. Bu
dönemde diğer temel mallar grubu fiyatlarının sınırlı da olsa düşüş kaydetmesi dikkat çekmiştir. Bu
çerçevede, temel mal grubu enflasyonu yüksek baz etkisinin yanı sıra yakın dönemdeki döviz kuru
gelişmeleri ve iktisadi faaliyetteki ılımlı seyrin etkisiyle yavaşlama eğilimini sürdürmüştür.

Enerji fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,34 oranında artmıştır . Bu dönemde, doğalgaz
fiyatlarındaki ayarlamanın (yüzde 14,64) etkisini, Türk lirasındaki ılımlı seyir ve petrol fiyatlarındaki
gerilemeye bağlı olarak yüzde 4,24 oranında düşen akaryakıt fiyatları sınırlamıştır. Böylelikle enerji yıllık
enflasyonu 5,40 puan azalışla yüzde 7,79 seviyesine gerilemiştir .

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ağustos ayında 0,99 puan azalarak yüzde 17,22 olmuştur.
Bu gelişmede hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıda enflasyonunun olumlu etkisi
hissedilmiştir. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada yüzde 11,89’a, işlenmiş gıdada ise yüzde 22,32’ye
gerilemiştir . Diğer taraftan, bu dönemde taze meyve ve sebze grubu yıllık enflasyonu bir miktar
yükselmiştir . Ertelenmiş maliyet etkilerine bağlı olarak Mayıs ayından bu yana yüksek artışlar
gösteren işlenmiş gıda fiyatları, Ağustos ayında görece düşük (yüzde 0,61) bir oranda yükseliş
kaydetmiştir. Bu grupta, ekmek-tahıl fiyatlarında son aylarda görülen artış eğilimi bu dönemde
yavaşlarken, çay fiyatlarındaki artış hız kesmekle birlikte devam etmiştir. Bu gelişmelerle, taze meyve ve
sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 18,69 seviyesine gerilemiştir .

Ağustos ayında tütün ürünleri fiyatları yüzde 20,84 oranında artmıştır. Bu doğrultuda, alkol-tütün
grubunun yıllık enflasyonu 22,19 puan artışla yüzde 41,42’ye ulaşmıştır. Tütün ürünlerindeki fiyat artışının,
sınırlı da olsa, Eylül ayına sarkan bir etkisi olacağı not edilmelidir.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,59 oranında azalırken, yıllık enflasyon 8,21 puan düşüşle
yüzde 13,45’e gerilemiştir . Bu gelişmede, döviz kuru ve petrol fiyatlarının olumlu
seyri belirleyici olmuştur. Bu dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının
mevsimsellikten arındırılmış ana eğiliminde kayda değer bir düşüş izlenmiştir .

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, fiyatlar dayanıklı tüketim malları ve enerji gruplarında
yükselirken, diğer gruplarda gerilemiştir . Dayanıklı tüketim malları fiyatları
başta mobilya ürünleri olmak üzere, mücevherat ve ev aletleri kaynaklı olarak artmıştır. Enerji grubunda
fiyat artışını gaz ve elektrik imalatı sürüklemiş; rafine edilmiş petrol ürünleri ise aşağı yönlü katkı vermiştir.
Ara malı grubu fiyatlarındaki aylık düşüşte demir-çelik, temel kimyasal ürünleri, tekstil iplik ve elyafları ile
kâğıt ürünleri belirleyici olurken; sermaye mallarında özel amaçlı makineler, metal yapı ürünleri ve iletişim
ekipmanları etkili olmuştur. Dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki düşüşte et ürünleri öne çıkmış, tütün
ürünleri ise bu dönemde yukarı yönlü katkı vermiştir. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici
fiyatları kaynaklı maliyet baskılarında son dönemde önemli bir azalış gözlenmiştir.