TCMB: Enflasyondaki artışa en belirgin katkı temel mal ve hizmet gruplarından geldi

Merkez Bankası, enflasyondaki artışa en belirgin katkı temel mal ve hizmet gruplarından geldiğini bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Temmuz ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

Tüketici fiyatları Temmuz ayında yüzde 2,37 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,98 puan yükselişle yüzde
79,60 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde, tüketici yıllık enflasyonu enerji grubunda gerilerken diğer
gruplarda yükselmiştir. Enflasyondaki artışa en belirgin katkı temel mal ve hizmet gruplarından gelmiştir.
Temel mal grubunda yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseliş kaydetmiştir. Bu dönemde, yıllık enflasyon
hizmet grubunda lokanta-otelde gerilerken, ulaştırma ve kirada daha belirgin olmak üzere diğer alt
gruplarda artmıştır. Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatlarındaki artışta tütün ürünlerindeki vergi
ayarlamasının sınırlı etkisinin yanı sıra üretici firmaların fiyatlama davranışları etkili olmuştur. Gıda
grubunda yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada sınırlı bir düşüş kaydetmiş, işlenmiş gıdada ise yükselmeye
devam etmiştir. Enerji enflasyonu, uluslararası enerji fiyatlarındaki görünüme paralel olarak gerileyen
akaryakıt ve tüp gaz fiyatlarıyla düşüş göstermiştir. Uluslararası emtia fiyatlarının etkileriyle rafine petrol ve
ana metal fiyatlarında gerileme gözlense de özellikle diğer enerji kalemlerinin etkisiyle üretici
enflasyonundaki yükseliş sürmüştür. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin mevsimsellikten
arındırılmış aylık değişimi bir önceki aya göre artışa işaret ederken, göstergelerin yıllık enflasyonlarındaki
yükseliş devam etmiştir.

Değerlendirmeler
Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 2,37 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,98 puan yükselerek yüzde
79,60 olmuştur (Grafik 1). Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 4,04 ve 4,43
puan artarak yüzde 68,46 ve yüzde 61,69 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 2).
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, hizmet,
alkol-tütün-altın ve gıda gruplarının katkıları sırasıyla 1,44; 0,75; 0,45 ve 0,32 puan artarken enerji grubunun
katkısı 1,98 puan azalmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık artış C endeksinde daha belirgin olmak üzere her
iki endekste de önceki aya kıyasla yükselmiştir (Grafik 3). Aylık fiyat artışları B endeksini oluşturan alt
gruplardan temel mallarda artarken, hizmette yatay seyretmiş, işlenmiş gıdada ise yavaşlamıştır (Grafik 4).
Hizmet fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,20 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 2,76 puan yükselişle
yüzde 51,45 olmuştur. Bu dönemde, yıllık enflasyon lokanta-otelde sınırlı bir miktar gerilerken diğer alt
gruplarda yükselmiştir (Grafik 5). Ulaştırma hizmetlerinde fiyatların yüzde 5,01 oranında artmasıyla alt
grubun yıllık enflasyonu yüzde 90,71 seviyesine ulaşmıştır. Karayolu ve demiryoluyla şehirler arası yolcu
taşımacılığı ile havayolu taşımacılığının yanı sıra otobüs ile şehir içi yolcu taşımacılığı ve kargo ücretleri
ulaştırma grubunda dikkat çeken kalemler olmuştur. Temmuz ayında lokanta-otel alt grubunda fiyat
artışları (yüzde 2,49) hız kesmiş, yıllık enflasyon yüzde 79,14 olmuştur. Kira alt grubunda aylık artış (yüzde
4,24) Temmuz ayında hızlanmıştır. Diğer hizmetlerde genele yayılan fiyat artışları gözlenirken, haberleşme
alt grubunda internet ücretleri öne çıkmıştır.
Temel mal fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,67 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 6,07 puan artışla
yüzde 70,93 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde, yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükselmiştir (Grafik 6).
Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) Temmuz ayında yüzde 3,85 oranında artmış, bu gelişmede beyaz eşya
(yüzde 5,44) ve otomobil (yüzde 4,34) fiyatları ana belirleyici olmuştur. Böylelikle, bu alt grupta yıllık
enflasyon yüzde 84,93 seviyesine ulaşmıştır. Diğer temel mallarda fiyat artışları grup geneline yayılmakla
birlikte ilaç, ev ile ilgili temizlik malzemeleri ve kişisel bakım ürünleri öne çıkmış, grup aylık enflasyonu yüzde
4,47 olarak gerçekleşmiştir. Giyim ve ayakkabı grubunda fiyatlar mevsim normalinin aksine yüzde 1,74
oranında artmış, yıllık enflasyon 5,10 puan yükselişle yüzde 31,45 olmuştur.
Enerji fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,13 oranında gerilemiş, grup yıllık enflasyonu 22,06 puanlık düşüşle
yüzde 129,27 seviyesinde gerçekleşmiştir (Grafik 7). Bu gelişmede, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki geri
çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün etkisi hissedilmiştir. Temmuz ayında akaryakıt
fiyatları yüzde 8,18 oranında azalmış, alt grup yıllık enflasyonu 37,11 puan düşüşle yüzde 214,87 seviyesine
gerilemiştir. Tüp gaz fiyatları da uluslararası gelişmelerinden olumlu etkilenmiş ve yüzde 3,98 oranında
düşüş kaydetmiştir. Diğer yandan, şebeke suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiştir.
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,15 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,72
puan yükselerek yüzde 94,65 olmuştur (Grafik 7). Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 0,65 puan düşüşle
yüzde 91,00’a gerilerken, işlenmiş gıdada 1,98 puan artışla yüzde 98,02 seviyesine yükselmiştir (Grafik 8).
İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler son iki aydır gerileme kaydeden taze meyvesebze fiyatlarında bu dönemde yükselişe işaret etmiştir. Diğer işlenmemiş gıda kaleminde yumurta, pirinç,
patates ve bakliyat fiyatlarındaki artış dikkat çekmiştir. İşlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüzde 3,61
oranındaki artışta ise ekmek-tahıllar ile kahve-çay-kakao ve alkolsüz içecek alt grupları öne çıkmıştır.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları, sigara fiyatlarındaki vergi ayarlamasının sınırlı etkisinin yanı sıra
üretici firmalar kaynaklı yapılan artış sonucunda Temmuz ayında yüzde 6,85 oranında artmış, yıllık
enflasyon yüzde 82,66 seviyesine yükselmiştir. Bu dönemde alkol-tütün grubunun aylık tüketici
enflasyonuna katkısı 0,30 puan olmuştur.
Yurt içi üretici fiyatları Temmuz ayında yüzde 5,17 oranında artmış, yıllık enflasyon 6,30 puan yükselişle
yüzde 144,61 olmuştur (Grafik 9 ve Tablo 2). Alt gruplar geneline yayılan fiyat artışları Temmuz ayında da
devam ederken, elektrik, doğal gaz, temel eczacılık ürünleri ve tütün ürünlerindeki fiyat artışları dikkat
çekmiştir (Grafik 10). Öte yandan, uluslararası petrol ve endüstriyel metal fiyatlarındaki gerilemenin üretici
fiyatları üzerindeki etkileri sınırlı da olsa gözlenmeye başlamış, bu dönemde rafine petrol ürünleri ve ana
metal fiyatları düşüş göstermiştir