TCMB: Çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri bir miktar gerilese de yüksek seviyelerini korudu

Merkez Bankası, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri bir miktar gerilese de yüksek
seviyelerini koruduğunu bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Mart ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

 Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 0,99 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 10,23 ile yataya yakın
seyretmiştir. Yıllık enflasyon temel mal ve hizmet gruplarında gerilerken, gıda ve enerjide yükselmiştir.
Gıda grubu yıllık enflasyonundaki yükselişte işlenmiş gıda fiyatları etkili olurken, enerji enflasyonundaki
artışta büyük ölçüde baz etkileri öne çıkmıştır. Temel mal grubu enflasyonunda alt gruplar geneline
yayılan bir yavaşlama gözlenirken, hizmet enflasyonundaki düşüş görece sınırlı olmuştur. Bu gelişmelerle
çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri bir miktar gerilese de yüksek seviyelerini korumuştur.

 Değerlendirmeler

 Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 0,99 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,03 puan azalarak yüzde
10,23 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,31 ve 0,50
puan azalarak yüzde 11,95 ve yüzde 11,44 olarak gerçekleşmiştir .

 Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji ve gıda
gruplarının katkısının sırasıyla 0,16 ve 0,07 puan arttığı, temel mal ve hizmet gruplarının katkısının ise 0,23
ve 0,05 puan azaldığı görülmüştür. Alkol-tütün ve altın grubunun katkısında ise önemli bir değişim
olmamıştır.

 Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına göre
enflasyonunun ana eğiliminde düşüş gözlenmiştir . İşlenmiş gıda fiyatlarındaki olumsuz
görünüme bağlı olarak B göstergesindeki iyileşme daha sınırlı olmuştur. Bu dönemde ana eğilim hizmet
grubunda görece yatay seyrederken, temel mal grubunda gerilemeye devam etmiştir . Böylellikle,
çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimi yavaşlamakla birlikte yüksek seviyesini korumuştur.

Mart ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,53 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0,11 puan azalışla
yüzde 9,26’ya gerilemiştir . Bu düşüşte, ulaştırma ve diğer hizmetler kalemleri
belirleyici olmuştur . Ulaştırma grubu enflasyonu karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığına
bağlı olarak gerilerken, diğer hizmetler grubunda ev aletlerinin onarımı ve paket tur kaynaklı baz etkileri
öne çıkmıştır. Diğer taraftan, turizmdeki toparlanmaya paralel olarak konaklama hizmetleri
enflasyonundaki artış eğilimi sürmüştür.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Mart ayında 1,00 puanlık düşüşle yüzde 13,93 olmuştur (Grafik 5). Bu
dönemde alt kalemlerdeki aylık fiyat artışlarına karşın, yıllık enflasyon bir önceki yıldaki yüksek baza bağlı
olarak tüm alt gruplarda gerilemiştir . Dayanıklı mal grubundaki fiyat artışında otomobil (yüzde
1,44) ile beyaz eşya (yüzde 1,12) kalemleri belirleyici olmuştur. Diğer temel mal grubu fiyatlarında ise
gecikmeli kur etkileri ve buna bağlı olarak ilaç fiyatlarında yapılan artışın Mart ayına sarkan etkisiyle
birlikte yüzde 1,24 oranında artış gözlenmiştir. Özetle, temel mal enflasyonu birikimli maliyet etkileri ve
talep koşullarındaki seyrin etkisiyle yüksek seviyesini korumuştur.

Enerji fiyatları Mart ayında yüzde 0,32 oranında artmıştır . Bu dönemde uluslararası petrol
fiyatlarının ve Türk lirasının yakın dönemdeki seyrine bağlı olarak akaryakıt fiyatları yüzde 0,53 oranında
artış kaydetmiştir. Belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatları yüzde 0,73 oranında yükselirken, tüp gaz
fiyatları yüzde 0,97 oranında azalmıştır. Enerji grubu yıllık enflasyonu temelde baz etkisiyle 1,37 puan
yükselerek yüzde 8,29’a ulaşmıştır .

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Mart ayında 0,10 puan artarak yüzde 10,37 olmuştur (Grafik 8).
Bu dönemde yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada bir miktar gerilerken, işlenmiş gıda grubunda yükselmiştir
(Yılllık enflasyonu yüzde 6,31’e gerileyen işlenmemiş gıda grubunda taze meyve-sebze fiyatları
ılımlı seyrederken, diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı et kaynaklı yüksek bir fiyat artışı gözlenmiştir.
Kırmızı et fiyatlarında Mart ayındaki yükselişle (yüzde 5,12) birlikte ilk üç aydaki birikimli artış yüzde 8,05
olmuştur. Süt fiyatlarındaki artışın devam etmesiyle bu üründe yıllık enflasyon yüzde 30’a yaklaşmıştır. Öte
yandan, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 14,42’ye ulaşmıştır. Peynir ve diğer süt ürünleri ile
Ocak ayında ÖTV düzenlemesine gidilen alkolsüz içecekler grubunda yüksek fiyat artışları (sırasıyla yüzde
2,51 ve yüzde 1,46) sürmüştür. Ayrıca bu dönemde şeker fiyatlarında kaydedilen belirgin artış (yüzde
5,49) dikkat çekmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu yüzde
12,96’ya ulaşmıştır

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Mart ayında yüzde 1,54 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,57 puan yükselerek
yüzde 14,28’e ulaşmıştır (Grafikk 11). Üretici fiyatlarında gözlenen artışta döviz kuru ve başta petrol olmak
üzere emtia fiyatlarındaki yakın dönem gelişmeleri belirleyici olmuştur. Bu dönemde imalat sanayi yıllık
enflasyonu yüzde 14,77’ye yükselmiştir. Uzunca bir süredir ağaç-mantar, ana metal, kağıt, plastik-kauçuk,
metalik olmayan diğer mineral maddeler ve kimyasal ürünler gibi ara malı üreten kalemlerde yüksek fiyat
artışları izlenmektedir. Bu doğrultuda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten
arındırılmış ana eğilimi artarak yüksek seviyesini korumuştur .

 Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Mart ayında fiyatlar enerji grubunda yatay seyrederken,
dayanıklı tüketim mallarında görece ılımlı bir artış göstermiş, diğer alt gruplarda ise güçlü artışlar
kaydetmiştir . Ara malı fiyatlarındaki artışta, demir-çelik, plastik, hayvan yemleri ve temel
kimyasal ürünler; sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları, metal
yapı ürünleri ve makineler öne çıkmıştır. Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev
aletlerindeki artışa bağlı olarak yükselirken, dayanıksız tüketim malları fiyatları et ve et ürünleri, süt
ürünleri, ilaç, meyve-sebze ile katı-sıvı yağlar kaynaklı olarak artmıştır. Sonuç olarak, tüketici fiyatları
üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bir önceki aya kıyasla artarak güçlü seyrini korumuştur.