Rusya Krizinde Türkiye’nin Durumu (Enver Erkan/Tera Yatırım )

https://terayatirim.com/arastirma/makro-perspektif/010320221110

Rusya Krizinde Türkiye’nin Durumu

Rus krizinin çok boyutlu etkileri… Rusya’nın Ukrayna’ya saldırı başlatmasının ve ardından Batılı devletlerin Rusya’nın finansal sistemini, ekonomisini, hükümet görevlilerini ve Putin’in kendisini kapsayan yaptırımları ile alan daraltması yapması, Rusya ile yoğun ticari ilişkileri bulunan Türkiye açısından da bazı ekonomik yansımalar yaratacaktır. Bunun hem ikili finansal, ekonomik ilişkiler, hem küresel enerji fiyatları, hem turizm, hem de siyaset ekseninde okumak gereklidir.

Enflasyonist etkiler, enerji, hammadde, gıda… ABD ve AB'nin Rusya'ya yönelik yaptırımlarının devam etmesi, bunların ekonomik ve mali açıdan büyük yansımalarının olması ile beraber oluşacak bir kriz ticari ilişkileri derin olan ülkeleri de etkileyebilecek bir potansiyeldedir. Dünya doğal gaz rezervlerinde %19'luk paya sahip olan Rusya, Avrupa'nın ithal ettiği doğal gazda da yarıya yakın (%41) bir paya sahiptir. Ayrıca Rusya, dünya petrol üretiminin %13'ünü elinde bulunduruyor ve tarım ürünlerinden buğday üretiminde ve dünya alüminyum üretiminde üçüncü sırada yer alıyor. Saldırı elbette tüm emtia grubu fiyatlarında dinamizm yarattı ve küresel enflasyonist endişeler ve arza yönelik endişeleri artırdı. İşte, bu noktada enerji arzı ve fiyatları kaynaklı durumlar Türkiye’nin de cari açık, enflasyon gibi başlıca göstergelerini doğrudan etkilemektedir.

Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, 27 Şubat'ta yaptığı açıklamada, Almanya'nın Rusya'nın gaz ithalatına olan bağımlılığını azaltmak için ülkede iki LNG terminali inşa etme çalışmalarını hızlandırmaya karar verdiğini söyledi. ABD ise, stratejik rezervlerinden 60 milyon varillik bir petrol arzını serbest bırakmayı değerlendiriyor. ABD kaya petrolü, İran beklentisi ve yüksek fiyatların neden olduğu talep sorunu nedeniyle petrol şu anda kontrol altında. Ancak savaş kaynaklı geniş bir arz sorunu ve bu aşamada Rus enerji kaynaklarına olan bağlılık, üretim ve fiyat dengelerini vuracaktır.

Gıda fiyatları ise tarımsal üretimin savaş nedeniyle kesintiye uğramasından kaynaklı yükseliş içinde. Buğday başta olmak üzere tahıl fiyatlarındaki artışı takip ediyor olacağız. %50’lik enflasyon bandında gıda çok belirleyici bir kalemdir. Olumlu olarak okunabilecek faktör ise, ihracatın durmasından dolayı sebze ve meyve arzı iç piyasaya yönlendirildi ve fiyatlarda düşüş gözlendi.

Dış ticaret… Rusya, Türkiye’nin üçüncü en büyük ticaret ortağıdır. Türkiye’nin toplam ithalatında %8,5’lik paya sahip olan Rusya, genel olarak Türkiye’ye enerji ve gıda ürünleri ihraç etmektedir. Bu ticaretin yarısını petrol ve rafine enerji ürünleri, yaklaşık olarak %10’luk kısmını ise buğday ve tahıl ürünleri oluşturmaktadır. Ocak ayında 10,3 milyar dolar ticaret açığı veren Türkiye’nin, enerji açığı 8,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yani bu açığın %80’e yakını enerji faturasındaki artıştan geldi. Enerji fiyatlarındaki artış, dış ticaret açığını büyütmesi bakımından cari dengeyi olumsuz etkileyecektir.

İhracat kısmında ise birincil ve ikincil etkiler söz konusu olacaktır. Birincil etkiler, Rusya ile olan direkt ticaretimiz ile alakalı. Türkiye’nin Rusya’ya en çok ihracat yaptığı kalemler taze meyve sebze ile otomobil parça ve aksamları. Tedarik zincirlerinde olumsuz bir kırılmaya ek olarak, Rusya yaptırımları kapsamında ödeme sistemlerinin de aksaması ihracat gelirlerinin tahsilatında sorunlar çıkmasına ve maliyetlerin yükselmesine neden olabilir. Bu kapsamda Türk ihracatçıları stratejik planlama ile yeni pazar çeşitlendirmesi yapabilirler.

İkincil etkilerde ise, diğer ihracat pazarlarımızdaki durumu ele almak gerekir. Bir kriz yayılım etkisinin, özellikle tedarik zinciri üzerinden Avrupa’da ekonomik yavaşlamaya neden olması içerideki ihracat ve dolayısıyla üretim ağında yavaşlamaya neden olabilir.


 Enver Erkan
 Araştırma - Başekonomist
 Tera Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.terayatirim.com
                                 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.