Mali Destek Paketi Yorumu (Oyak Yatırım)

Dünyayı saran koronavirüs salgını ile ilgili Türkiye’de de vaka sayısının artması, ölümlerin başlaması ve piyasa volatilitesinin
hem finansal sektörü hem de reel sektörü tehdit eder hale gelmesi hükümeti de bu konuda aksiyon almaya itti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan dün merakla beklenen ve reel sektörden hanehalkına tüm ülke vatandaşlarını ilgilendiren mali paketi
açıkladı. Açıklanan önlemlerin listesini bir sonraki sayfada görebilirsiniz.
Açıklanan tüm önlemleri oldukça önemli ve olumlu bulmakla birlikte 100 milyar TL’lik desteği nitelik ve nicelik açısından
işletmelerin sağlıklı bir nakit akışı yapısına sahip olmaları ve bu dönemi minimum hasarla atlatabilmeleri için ilk etapta yeterli
olacağına inanmakla birlikte mevcut zorlu durumun devam etmesi durumunda destek paketinin içeriğinin genişletilebileceğini
düşünüyoruz. Nakit akışı salgın dolayısıyla olumsuz etkilenen firmaların, ki sayısının çok fazla olduğunu tahmin ediyoruz, kredi
borçlarını 3 ay ötelemek gayet olumlu ve gerektiğinde bu firmalara ilave finansman desteği sağlanması madde olarak yer
almasını önemli buluyoruz ama uygulama ile ilgili bir detay bulunmuyor. Burada sektör ayrımı gözetilecek mi, bu desteğin
büyüklüğü ne olacak, desteğin finansmanı 100 milyar TL’lik paketin içinde mi yoksa ayrı mı düşünmek gerekir gibi birçok
detayın açıklanması gerekiyor.
Ayrıca turizm ve havayolu şirketlerinin içinde bulunduğu riskli durumu atlatmak için her türlü maddi desteğin, hem konaklama
vergisi hem de havayolu taşımacılığında KDV indirimi destekleri dahil olmak üzere, bu sektörlere kanalize edilmesi gerektiğini
olumlu buluyoruz. Seyahat endişeleri ile ilgili belirsizlik durumunun uzaması durumunda bu sektörlere destek ihtiyacı artabilir.
Mevzuattaki esnek ve uzaktan çalışma modellerinin daha etkin hale getirilmesi de özellikle evde kalınmasının hayati olduğu
bir dönemde oldukça yerinde bir uygulama ancak bu uygulamanın da detayları, mevzuatta planlanan değişiklikler gibi detaylar
henüz açık değil.
Özellikle faaliyetini durdurmak zorunda kalan işletme çalışanlarının temel ihtiyaçlarını karşılayacak maddi imkanlara erişimi
açısından kısa çalışma ödeneğinin devreye alınması oldukça yerinde bir karar. Hatırlatmak gerekirse kısa çalışma ödeneği
genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az
üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta
süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere (Cumhurbaşkanı kararı ile 6 aya kadar uzatılabilir.)
sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Kısa çalışma kapsamında işçilere kısa çalışma
ödeneği ödenmesi ve genel sağlık sigortası primlerinin yatırılması söz konusu olur. Öte yandan şu an 1.258 lira olan en düşük
emekli maaşının 1.500 liraya yükseltilmesi de olumlu. Diğer taraftan vatandaşların kullanımı için uygun ve avantajlı şartlarda
sosyal amaçlı kredi paketleri devreye alınması teşvik edilecek maddesi kapsamındaki uygulamalarla ilgili de bir
değerlendirmede bulunabilmek için biraz daha detaylı bilgi sahibi olmak gerekiyor.
Koronavirüs salgını nedeniyle gerek Çin gerekse Avrupa ve Ortadoğu pazarlarımızın yer aldığı tedarik zincirinde çeşitli
aksamalar kaçınılmaz. Önlem paketinde aksama ihtimaline karşı hem üretimde, hem de perakende de belirlenen önceliklere
göre alternatif kanallar geliştirileceği belirtilmiş ancak bu konuyla ilgili herhangi bir çalışma yapılıp yapılmadığına dair bir detay
açıklanmadı.
Özetle, koronavirüs salgınının Türkiye ekonomik ve toplumsal hayatına olumsuz etkileri öncelikli olarak turizm ve ihracat
ağırlıklı sektörlerde ortaya çıkmış gibi görünse de diğer ülke örneklerinden gördüğümüz kadarıyla öncelikli olarak ağırlık
verilmesi gereken sektör sağlık. Hem sağlık personelinin korunması hem enfekte olan hastaların uygun tedavi ile hayati
tehlikeyi atlatabilmeleri sağlık sektöründeki altyapı ve organizasyonun kuvvetli olmasına bağlı. Önlemler paketinde bu konuyla
ilgili yaşlılara maske ve kolonya dağıtımı dışında bir bilgiye rastlamadık. Önümüzdeki dönemde salgının etkilerinin
derinleşmesini hiç temenni etmemekle birlikte böyle bir durumla karşılaşırsak GSYH’nin %2.3’üne denk gelen 100 milyar TL’lik
kaynağın daha da genişletildiğine, hem önleyici hem de tedavi süreci ile ilgili sağlık harcamalarının çok daha ön plana çıktığına,
işletmelerin nakit akışlarındaki aksaklıkları tamir etmek, istihdam kayıplarının önüne geçebilmek ve ekonomik etkilerin bir
resesyonu işaret etmesini engellemek için çok daha kapsamlı aksiyon planları açıklandığına şahit olabiliriz. Kaynak olaraksa
İşsizlik Sigortası Fonu, işletmelerin istihdam kayıplarına neden olmadan bu geçici dönemi atlatmaları için önemli bir yedek
akçe görevi görecektir.

EK - Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan 21 maddelik önlem ve teşvik paketi
1. Perakende, AVM, demir-çelik, otomotiv, lojistik-Ulaşım, sinema-tiyatro, konaklama, yiyecek-içecek, tekstilkonfeksiyon ve etkinlik-organizayon sektörleri için muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve
Haziran ödemeleri 6 ay erteleniyor.
2. Konaklama vergisi Kasım ayına kadar uygulanmayacak.
3. Otel kiralamalarına ilişkin irtifak hakkı bedelleri ve hasılat payı ödemelerini Nisan, Mayıs ve Haziran ayları için 6 ay
süreyle ertelenecek.
4. İç havayolu taşımacılığında 3 ay süreyle KDV oranı %18’den %1’e düşürülecek.
5. KOVİD-19 salgınıyla ilgili tedbirlerden etkilendiği için nakit akışı bozulan firmaların bankalara olan kredi anapara ve
faiz ödemeleri asgari 3 ay ötelenecek ve gerektiğinde bunlara ilave finansman desteği sağlanacak.
6. İhracattaki geçici yavaşlama sürecinde kapasite kullanım oranlarının korunması amacıyla ihracatçıya stok finansmanı
desteği verilecek.
7. Bu dönemde işlerinin olumsuz etkilendiğini beyan ederek talepte bulunan esnaf ve sanatkârların Halkbank’a olan
kredi borçları, Nisan, Mayıs ve Haziran anapara ve faiz ödemeleri 3 ay süreyle ve faizsiz olarak ertelenecek.
8. Kredi Garanti Fonu limitini 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkartılacak, kredilerde önceliği gelişmelerden olumsuz
etkilendiği için likidite ihtiyacı oluşan ve teminat açığı bulunan firmalar ile KOBİ’lere verilecek.
9. Vatandaşların kullanımı için uygun ve avantajlı şartlarda sosyal amaçlı kredi paketleri devreye alınması teşvik
edilecek.
10. 500 bin liranın altındaki konutlarda kredilendirilebilir miktar %80’den %90’a çıkartılacak, asgari peşinatı %10’a
düşürülecek.
11. Virüsün yayılmasına karşı alınan tedbirlerin etkisiyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında temerrüde düşen firmaların
kredi siciline “mücbir sebep” notu düşülmesi sağlanacak.
12. Stopaj gibi kaynağında yapılan kesintilerin ödemelerini içeren muhtasar beyannamelerin süreleri 3 ay ertelenecek.
13. Asgari ücret desteğini devam edecek.
14. Mevzuattaki esnek ve uzaktan çalışma modellerinin daha etkin hale getirilmesini sağlanacak.
15. Kısa Çalışma Ödeneği devreye alınacak, bundan faydalanmak için gereken süreçler kolaylaştırılacak ve hızlandırılacak.
Böylece faaliyetine ara veren işyerlerindeki işçilere geçici bir gelir desteği veririrken, işverenlerin de maliyeti
azaltılmış olacak.
16. En düşük emekli maaşını 1.500 liraya yükseltiyoruz. (önceki 1.238TL’ydi)
17. Emeklilerin bayram ikramiyesi Nisan ayı başında ödenecek. Emeklilerin maaş promosyon ödemelerinin de, şubelere
gitmelerine gerek kalmaksızın, doğrudan hesaplarına yatırılmasını sağlanacak.
18. Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığımızın belirlediği kriterlere göre ihtiyaç sahibi ailelere yapılacak nakdi
yardımlar için ilave 2 milyar liralık bir kaynak ayrılacak.
19. İstihdamdaki sürekliliği temin etmek amacıyla 2 aylık telafi çalışma süresini 4 aya çıkartılacak.
20. Küresel tedarik zincirlerindeki aksama ihtimaline karşı hem üretimde, hem de perakende de belirlediğimiz önceliklere
göre alternatif kanallar geliştireceğiz.
21. Tek başına yaşayan 80 yaş üstü yaşlılarımız için, sosyal hizmet ve evde sağlık hizmetlerinden oluşan periyodik takip
programı devreye alınacak.

Oyak Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
                                   ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.