Makro Perspektif - İnsiyatif Etkenli İş Değişimlerinin İşgücü Piyasası Etkisi (Enver Erkan/Tera Yatırım )

Covid krizi sonrası iş trendleri… Covid krizi iş tercihlerini ve istihdam eğilimlerini değiştirirken, kriz geri dönüşünde ise genel istihdam piyasasında alt bir ayrıntı olarak izlediğimiz iş rotasyonu etkisini gözlemliyoruz. Bu da aslında, manşet istihdam değişimlerinde işgücüne yeni giriş kadar iş kolları arasındaki rotasyonu da izlememiz gerektiğini gösteriyor. Söz konusu durum, iş pozisyonlarının doldurulmasından ücret artışları seviyesine kadar birçok dinamiği etkiliyor.

 
JOLTS istifa ve yeni işe alım verileri ile ücret artışlarının karşılaştırması… Kaynak: Bloomberg

İstihdam dinamiklerinde yeni normaller… Son istihdam verilerinde manşet zayıflığı birçok faktöre bağlanabilir. Evet, Covid ile beraber oluşan yeni normaller ofisten çalışmayı ve kontaklı işlerin durumunu etkiledi. Halen buna ilişkin çekingenlik ve ilgili pozisyonların doldurulmasında sıkıntı yaşanıyor. Bunların hepsinde hemfikiriz. Bizim dikkat çekmek istediğimiz bir olgu daha var: Grafikte JOLTS’un açıkladığı verilerde istifa ve yeni işe alımların karşılaştırmasını görüyorsunuz. Tekrar etmekte fayda var: işten çıkarma değil, istifa... Yani isteğe, insiyatife bağlı iş bırakma veya değiştirme.

Şimdi, buradaki rotasyon etkisini şöyle özetleyebiliriz: Covid krizinde birçok sektör kapandı ve ciddi işgücü kaybı meydana geldi. Krizden dönüşümde yeniden açılmalarda birçok sektör benzer mobiliteyi gösteremedi. Özellikle de yüksek ücretli ofis çalışmalarını etkileyen faktörler vardı. Uzun süreli işsiz kalanların, ne olursa olsun gelir elde etme gerekliliği çerçevesinde hizmet kaynaklı düşük ücretli işlere yerleşmesi söz konusu oldu. Aslında bu insanlar, hizmetle alakalı iş kollarında çalışmak istemiyorlardı; mecburiyetten dolayı gerçekleşen bir yönelim vardı. Geçici para kazanabilmek için düşük nitelikli işlere girmek zorunda kalanlar, sektörler açıldıkça istifa edip kendi mesleklerine, asıl işlerine dönmeyi seçtiler.

Bir de işin halen Covid çekincelerini yaşayanlar var. Şu bir gerçek; şirketler enflasyonist ortamda mal ve hizmetlerine olan talebi de karşılayabilmek için iş pozisyonlarını doldurmak zorundalar. Ancak bunun için ücret atraktivitesi sağlamaları gerek, yani daha fazla maaş vermeleri. İnsanlar, pandemide bordrolu çalışmaktansa yeni gelir yöntemleri yaratmak adına internet girişimlerine ve finansal piyasalara yöneldiler. Yani ofisten çalışma “out”, e-ticaret ve kripto para ticareti “in” oldu.

Sonuç? Belirttiğimiz etkileşimin çok taraflı olduğu anlaşılıyor. Kontaklı işler ve ofis işleri, ücret cazibesi sunmadığı sürece daha zor doldurulacaktır. Enflasyon yüksekliğinde, insanlar hayat standardı açısından haklı olarak daha yüksek ücret talep ediyorlar. Covid salgını devam ederken, sağlık hassasiyeti de işin içine giriyor. Şirketler mevcut durumda çalışan bulmakta ya yavaşlayacaklar, ya da hızlanmak istiyorlarsa ücret skalasını yukarı çekecekler. En azından reel ücret artışı yaratacak düzeye gelmeleri gerekiyor. Bordrolu işlerin yeterince hızlı artmaması, insanların çalışmadığı anlamına gelmiyor yalnız. İşgücü rotasyonunda geçici iş - asıl meslek rotasyonu ile işgücüne giriş çıkışlarda da bordrolu iş - kişisel girişim olgularını hesaba katmak gerekecek.


https://terayatirim.com/arastirma/makro-perspektif/170120221455


 Enver Erkan
 Araştırma - Başekonomist
 Tera Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.terayatirim.com
                                 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.