Makro Perspektif - Doğal Gaz Fiyatları Düşüyor (Enver Erkan/Tera Yatırım )

Gaz fiyatlarındaki son düşüş ve bunun üretim maliyetlerine yansıması… Gaz fiyatları, Haziran ayındaki zirvesinden bu yana ABD genelinde galon başına ortalama 1,22 dolar düştü - 18 haftadan fazla bir sürede %24'lük bir düşüş. Şu anda ortalama benzin fiyatları 3,99 ABD Doları, daha düşük olan 38 eyalet ve Columbia Bölgesi var ve tüm eyaletlerin üçte ikisinden fazlası 3,79 ABD dolarının altında fiyatlarda. Dokuz eyalette fiyatlar 3,39 $ veya daha az ve 15 eyalette ortalama benzin fiyatları 3,49 $ veya daha düşük.
 
Biden, şirketleri daha düşük enerji maliyetlerini tüketicilere hemen aktarmaya çağırıyor. Enerji rafineri şirketlerinin şu anda her galon benzinden elde ettiği kâr, yılın bu zamanında tipik olanın yaklaşık iki katı ve rafineri fiyatı üzerindeki perakendeci marjı, tipik seviyenin %40'tan fazla üzerinde. Bir galon gazın ortalama fiyatına 0,60 dolardan fazla ekleyen bu büyük endüstri kar marjları, pompa fiyatlarını olması gerekenden daha yüksek tuttu. Girdi maliyetleri düşerken bile fiyatları yüksek tutmak kabul edilemez ve Başkan şirketleri tasarruflarını tüketicilere aktarmaya çağıracak - şimdi.
 
Gaz fiyatları Eylül'de düşerek genel enflasyonun yıllık bazda bir miktar aşağı çekilmesine yardımcı oldu. Ancak bu düşen fiyatlar, Eylül ayında %0,4 artan aylık enflasyonu dengelemeye yetmedi.
 
Enflasyon raporundan alınan verilere göre, gaz fiyatları Eylül ayında %4,9 düştü. Ancak, geçen ay sona eren 98 günlük düşüş serisinin ardından rafinerilerin geçici olarak kapanması ve artan talep nedeniyle benzin fiyatları son haftalarda hızla yükseliyor. AAA'dan alınan verilere göre, ulusal ortalama benzin fiyatı 3,913 dolar oldu.
 
Düşük gaz fiyatlarına rağmen, genel enerji endeksi Eylül ayına kadar 12 ay boyunca %19,8 arttı. Eylül'de doğalgaz %2,9, elektrik ise %0,4 arttı. Gaz fiyatlarındaki artış kısa ömürlü olsa da, talep arttıkça kış ısıtma sezonu öncesinde enerji maliyetlerinin artması bekleniyor. Enerji fiyatlarındaki artış, enflasyonu düşürmek için faiz oranlarını düşürme kampanyasını karmaşıklaştırarak Fed için bir zorluk oluşturabilir.
 
" Putin, arz sorunu, yüksek maliyet ve durgunluk…
 
Petrol talebini hiçbir şey yok edemez ve fiyatları durgunluklardan daha hızlı düşüremez. Sadece iş kayıplarına neden olmakla kalmaz, bu da daha az insanın işe gidip gelmesi anlamına gelir, aynı zamanda işlerini sürdürenler her zaman harcamalarını geri çekerler, bu da daha az alışveriş yapmak veya dışarıda yemek yemek için daha az seyahat ve daha az tatil anlamına gelir. Bütün bunlar tüketilen yakıt miktarını azaltır.
 
Temel ekonomi, bir ürüne olan talep daha düşük olduğunda, arzda karşılık gelen bir düşüş olmadıkça fiyatların genellikle oldukça hızlı bir şekilde düştüğü anlamına gelir.
 
Arz tarafında ise, dünyanın önde gelen üreticisi OPEC, Ekim ayının başında petrol üretimini günde 2 milyon varil düşürmeye karar verdi. Her halükarda üretim kotaları başlangıçta OPEC üyeleri tarafından karşılanmadığı için bu, fiyatları etkili bir şekilde biraz yukarı çekti.
 
Putin'in Rusya'sı, Batı'nın uyguladığı cezalandırıcı ekonomik yaptırımların, Avrupa'nın ana boru hattı üzerinden gaz arzının süresiz olarak durdurulmasından sorumlu olduğunu iddia ediyor. Bu, Kremlin'in Moskova'nın kış gelmeden muslukları tekrar açması için Avrupa'yı ekonomik önlemleri kaldırmaya zorlamaya çalıştığının en açık göstergesini temsil ediyor.
 
Aşağıdaki grafik ABD'de son 5 yıldaki doğal gaz fiyatını göstermektedir.
 
 
Doğalgaz (USD/MMBtu)… Kaynak: Trading Economics
 
Avrupa'nın toptan gaz fiyatı olan TTF'ye bağlı doğal gaz vadeli işlemleri, Ekim ayının dördüncü haftasında megavat saat başına 100 €'nun altına düştü, Haziran başından beri yeni bir düşük ve kışın kıtlık endişelerinin azalmasıyla Ağustos ayının en yüksek seviyelerine göre yeniden yaklaşık %70 düştü. Avrupa'da havanın yılın bu zamanı için ay sonuna kadar normalden daha ılıman olması bekleniyor. Aynı zamanda, bol miktarda LNG arzı, Avrupa'nın gaz depolama sahalarının Almanya'nın %96'ya ulaşan stok oranıyla dolmasını sağladı. Ayrıca, Avrupa Birliği hükümetleri ortak doğal gaz satın alma planına ek olarak, bir fiyat tavanı da dahil olmak üzere yüksek enerji maliyetlerinin üstesinden gelmek için acil önlemleri desteklemek için bir araya geldi.
 
 
Doğal Gaz EU Dutch TTF (EUR/MWh)… Kaynak: Trading Economics
 
 
AB'de üretici ve tüketici enerji fiyatları… Kaynak: Eurostat
 
" AB ne yapıyor?
 
AB ülkeleri birleşmiş durumda ve enerji piyasasındaki artan fiyatlara ve dengesizliklere yanıt vermek için tedbirleri yakından koordine ediyor.
 
AB üye ülkeleri arasındaki birlik, enerji kriziyle yüzleşmek için şarttır. Birlikte çalışmak, AB ülkeleri için krizin etkisini daha iyi hafifletmenin ve riskleri azaltmanın en iyi yoludur. Örneğin, ortak enerji alımları ithalat maliyetlerini azaltabilir.
 
Rusya'nın enerji arzı ve dağıtım kesintileri konusundaki yüksek belirsizliğin mevcut bağlamında, Rus enerjisine daha bağımlı olan ve dolayısıyla herhangi bir arz kesintisinden daha fazla etkilenen ülkelere destek sağlamak için AB ülkeleri arasında dayanışmaya da ihtiyaç var.
 
AB ülkeleri şu konularda birlikte çalışıyor:
 
o Haneler ve işletmeler için enerji maliyetlerini azaltmak…
 
Yönetmelikte üç acil durum önlemi yer alıyor:
 
" Elektrik kullanımının azaltılması
" Elektrik üreticilerinin gelirlerinin sınırlandırılması
" Fosil yakıt işletmelerinden dayanışma katkısı sağlanması
 
Elektrik tüketimindeki azalmanın AB elektrik fiyatları ve bunun sonucunda tüketicilerin enerji faturaları üzerinde olumlu bir etkisi olması beklenmektedir. AB ülkeleri, yoğun saatlerde toplam elektrik kullanımını en az %5 oranında azaltacak ve bu da elektrik üretiminde kullanılan gaz talebini azaltacak ve dolayısıyla fiyatların düşmesine yardımcı olacaktır.
 
Yeni kurallar, üye devletlerin enerji sektörünün artı kârlarından fon toplamasına ve bunları AB'deki en savunmasız kişilere ve şirketlere yeniden dağıtmasına ve faturalarını ödemek için mücadele edenlere doğrudan destek sağlamasına olanak tanıyacak.
 
o AB'nin enerji bağımlılıklarını azaltmak…
 
Mart ayındaki toplantıda kabul edilen Versailles Deklarasyonu ile liderler, Rusya'dan ithalatı kademeli olarak azaltma konusunda anlaştılar:
 
" Fosil yakıtlara olan genel bağımlılığın azaltılması
" Sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) dahil olmak üzere enerji kaynaklarının ve rotalarının çeşitlendirilmesi
" Yenilenebilir ve hidrojenin gelişimini hızlandırmak
" AB enerji ağları arasındaki ara bağlantıların iyileştirilmesi
" Artan enerji verimliliği
 
Uluslararası ortaklarla enerji tedariki konusunda yeni anlaşmalara varıldı:
 
" Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada, AB'ye LNG teslimatlarını artırdı.
" Norveç daha fazla gaz sağlıyor.
" Azerbaycan ile gaz dağıtımını artırmak için bir mutabakat zaptı imzalandı.
" İsrail ve Mısır'dan yeni teslimatlar planlanıyor.
 
o Gaz kaynaklarının güvenliğini sağlama…
 
Rusya'nın bazı AB ülkelerine teslimatı durdurmasıyla birlikte, gaz arzı teslimatları daha az öngörülebilir hale geldikçe, Konsey aşağıdakiler için acil önlemler aldı:
 
" Kış için güvenli gaz temini
" AB'de gaz talebini azaltmak
 
Haziran 2022'de Konsey, depolama tesislerinin soğuk mevsimden önce doldurulmasını sağlamayı amaçlayan yeni bir gaz depolama yönetmeliği kabul etti: Üye devletlerin topraklarındaki yeraltı gaz depoları, 1 Kasım 2022'ye kadar kapasitelerinin en az %80'ine kadar doldurulacak ve sonraki kışlarda %90'a çıkacak.
 
17 Ekim 2022'ye kadar, çoğu AB ülkesi rezervlerinde gerekli gaz seviyesini depolamayı başarmıştı - AB ortalaması = %92.
 
o Yeşil geçişi hızlandırmak…
 
AB ülkeleri, AB sera gazı emisyonlarını azaltmak ve 2050 yılına kadar AB'de iklim nötrlüğünü sağlamak için Avrupa Yeşil Anlaşmasının hedeflerine bağlıdır. Bu, AB'nin enerji sisteminin elden geçirilmesini ve fosil yakıtların daha temiz enerji biçimleriyle değiştirilmesini gerektirir.
 
Yeşil geçiş, AB'yi şu noktalara götürecektir:
 
" Fosil yakıtlara daha az bağımlılık
" Azaltılmış enerji bağımlılıkları
" Daha temiz bir çevre ve daha iyi sağlık
 
Yenilenebilir kaynaklar enerji geçişinin anahtarıdır. Mevcut olan en ucuz ve en temiz enerji şeklidir ve AB içinde enerji üretmek için kullanılabilir, bu da enerji ithalatına bağımlılığın azaltılmasına yardımcı olur.
 
Bir enerji krizi yüklenicisi olarak AB için ne anlama geliyor? Yüksek enflasyon ve durgunluk? Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle başlayan enerji krizi, kıta genelinde enflasyonda eşi görülmemiş bir artışa yol açtı ve hükümetler, ekonomileri durgunluğa doğru kayarken tüketicilere ve işletmelere yardım etmek için milyarlarca avro harcıyor. Bloğun enerji bakanları, geçici bir tavan fiyat teklifi de dahil olmak üzere daha fazla acil önlemi görüşmek üzere toplanmakta.
 
Fiyatlar düştü ve hava ılımansa, vatandaşlar enerji kullanımını durdurma çağrısına kulak verirse ve en kötü sonuçların bazıları piyasalardan fiyatlandırılırsa, Avrupa enerji maliyetlerinde daha fazla düşüşten faydalanabilir. Bu, bir durgunluğun önlendiği, enflasyonun beklenenden daha erken gerilediği ve Avrupa Merkez Bankası'nın sancılı oran artışlarını hafifletebileceği anlamına gelebilir.
 
Ve Avrupa'da ısınma talebindeki mevsimsel artışı geciktiren olağandışı yüksek sıcaklıklar göz önüne alındığında, fiyatlar önümüzdeki günlerde daha da düşebilir.
 
Ancak bu, soğuk hava nihayet yerleştiğinde değişebilir ve ileri fiyat eğrisi önümüzdeki aylarda gaz maliyetlerinde hala bir sıçrama gösterir. Avrupa, önümüzdeki yaz Rus gazı olmadan stoklarını yeniden doldurmakta zorlanabilirken, Çin ile hayati yakıt için rekabet - Covid karantinalarından sonra - yoğunlaşabilir.
 
Bu, yeni bir LNG tesisleri dalgası devreye girene ve küresel arz sıkılığının kolaylaşmasına kadar, tarihsel seviyelere kıyasla uzun süreli gerilimler ve yüksek fiyatlar anlamına gelir.
 
Oxford Enerji Araştırmaları Enstitüsü'nde kıdemli araştırma görevlisi olan Katja Yafimava, "Sıcaklıklar düşmeye başladıkça ve depolar boşaldıkça, arz-talep uyumsuzluğunun piyasa gerçeği daha yüksek fiyatlar anlamına gelecek ve daha fazla enflasyonist baskılara dönüşecek" dedi: "İleri eğrinin düşmesini beklemek için hiçbir neden yok."
 
ECB faiz artırımı ve tahvil alımı… DWS varlık yönetimi ekonomisti Ulrike Kastens, "Avrupa Merkez Bankası'nın 75 baz puanlık bir başka büyük faiz oranı hamlesi yapması muhtemel" dedi: "Her şeyden önce, 2023'te de bize eşlik edecek yüksek enflasyon oranlarına ilişkin endişeler ve enflasyon beklentilerinin raydan çıkma riski, ECB'yi bu cesur adımı atmaya sevk edebilir."
 
ECB'nin faiz oranlarını 75 baz puan artırdığı Eylül ayı politika toplantısından bu yana, manşet enflasyon beklenenden daha güçlü geldi ve %9,9 ile rekor kırdı. Aynı zamanda, ücret-fiyat sarmalı risklerine ek olarak, enflasyon beklentilerinin yükseldiğine dair yeni işaretler de vardı.
 
ECB'nin %2 hedefinin üzerine çıkan enflasyon beklentileri, politika güvercinleri arasında bile agresif sıkılaştırma için en güçlü argüman olacak.
 
İspanya merkez bankası başkanı Pablo Hernández de Cos geçen ay yaptığı açıklamada, "Orta ve uzun vadeli enflasyon beklentilerinin %2'nin üzerinde olası bir çapalanma ihtimaline karşı da dikkatli olmamız gerekecek" dedi: "Önümüzdeki aylarda, bu göstergelere karşı son derece dikkatli olacağız."
 
Eisenschmidt, ECB'nin APP varlık satın alma programının yeniden yatırımına ilişkin kılavuzu değiştirerek yaklaşık 5 trilyon Euro'luk tahvil varlıklarını azaltmak için zemin hazırlayabileceğini ve Aralık ayında APP yeniden yatırımlarına ilişkin bir kararın önünü açabileceğini söyledi.
 
Bu, bazı hükümetlerin ECB desteğine büyük ölçüde güvenmesi nedeniyle, politika yapıcıların daha uzun süreli siyasi ateş altında kalabileceği zamandır. En şahin politika yapıcılar bile, en erken gelecek yılın ilkbaharında APP varlık satın alma programı kapsamında satın alınan vadesi gelen tahvillerden yapılan yeniden yatırımları aşamalı olarak bırakarak, merkez bankasının çok dikkatli adım atacağının sinyallerini verdi.
 
Sonuç? Mevcut enerji krizi arz yönlü bir şoktur ve esnek olmayan enerji talebi fiyatları keskin bir şekilde artırmaktadır. Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası ve Maliye Bakanlıklarından sosyal ortaklar ve temsilcilerin bu zorlu ekonomik durumu tartıştığı Makroekonomik Diyalog'un ana konusu buydu.
 
Pandeminin mirası olan işgücü kıtlığı ve tedarik zinciri kesintilerine ek olarak, işletmeler artan maliyetlerden muzdarip, bu da giderek daha fazla kayıplara ve üretimin azalmasına neden oluyor. Aynı zamanda, hane halkları yüksek enflasyon oranları nedeniyle azalan reel gelirlerle karşı karşıya kalacak ve talebi azaltmak zorunda kalacaklar. İşletmeler ve haneler için enerji fiyatları düşürülmezse, her ikisi de durgunluğa yol açabilir.
 
Ekim 2022'de Avrupa Konseyi, enerji krizini ele almak için AB düzeyinde alınacak ek önlemler konusunda bir anlaşmaya vardı. Liderler, Konseyi ve Komisyonu acilen somut kararlar vermeye çağırdı.
 


https://terayatirim.com/arastirma/makro-perspektif/261020221810

 Enver Erkan
 Araştırma - Başekonomist
 Tera Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.terayatirim.com
                                 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.