Makro analiz (Sesmir)

Faiz indirimine ilişkin Merkez Bankası’nın ileri sürdüğü gerekçeler ve indirimin bizzat kendisi doğru ve konjonktüre uygun bir reaksiyon değildir. Türkiye ekonomisinin uzun süredir yeterli ve nitelikli bir ekonomik büyümenin çok uzağında olmasına, kişisel gelirlerin düşmesine, gelir dağılımının her geçen gün biraz daha bozulmasına, satın alma gücünün düşme eğiliminin devam etmesine rağmen, Merkez Bankası tarafından Türkiye ekonomisi açısından özellikle istihdam artışına katkı veren sektörlerin yapısal kazanımlarla büyüme dinamiklerini desteklediğinin ifade edilmesi ve faiz indirimine de bu belirlemesini sebep gösterilmesi doğru bir çıkarsama ve doğru bir reaksiyon olmamıştır.

Merkez Bankası teorik açısından da tam bir çıkmaz içerisindedir. Merkez Bankası tarafından, son dönemde belirgin şekilde politika-kredi faizi makasının açıldığı ve parasal aktarımın etkinliğini azalttığı ifade edilmiştir. Oysa bu sonuç uzun süreden beri devam etmekte olup, yeni bir gelişme değildir. Ayrıca parasal aktarım mekanizmasının etkinliğinin artırılmasını hedefleyen Merkez Bankası, bu amacının tersine uyguladığı düşük faiz politikasıyla dolarizasyon ve fiyat istikrarsızlığına sebep olmakta ve ortaya çıkan dolarizasyon ve fiyat istikrarsızlığı da parasal aktarım mekanizmasını zayıflatmaktadır. Merkez Bankası teorik açısından da tam bir çıkmaz içerisindedir. Bugüne kadar küresel barış ortamının yeniden tesis edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngören Merkez Bankası, bu kez üçüncü çeyrekten itibaren iktisadi faaliyetlerde bir miktar ivme kaybının yaşanacağı, bu dönemde küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin artacağı ve bu nedenlerle bu dönemde üretim ve istihdamdaki artış devamlılığının desteklenmesi amacıyla faiz oranını 100 baz puan düşürmüştür. Bu noktadan Merkez Bankası, küresel barışın yeniden tesis edileceği durumu ile belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin artacağı durum arasında kalmaktadır. Esasında bu faiz indirimi kararıyla Merkez Bankası fiyat istikrarını sağlama görevini bir kenara bırakıp büyümeye odaklanmıştır.

Getirisi döviz kurlarına endekslenen KKM uygulaması devam ettiği sürece, politika faizinde yapılan indirimlerin aktarım mekanizmaları açısından hiçbir yararı olamaz. Tam tersi olarak gelir dağılımının toplumsal tabanının finansal kuruluşların lehine olmak kaydıyla daha da bozulmasına, kurların artmasına, fiyat istikrarının bozulmasına, bütçe açıklarının artmasına, satın alma gücünün düşmesine neden olacağı muhakkaktır.

Arz koşullarının küresel düzeyde yarattığı olumsuz etkileri azaltan Türkiye coğrafyasının doğal jeopolitik konum avantajları, yanlış para politikasıyla tamamen yok edilmiştir. Küresel düzeyde arz kısıtlarının sürdüğü, ancak Türkiye’nin geliştirdiği stratejik nitelikte çözüm araçları sayesinde temel gıda başta olmak üzere bazı sektörlerdeki arz kısıtlarının olumsuz etkilerinin azaltıldığı yönündeki Merkez Bankası’nın değerlendirmesine rağmen, Türkiye’deki enflasyon yüksekliğinin genel ortalamada en az 10 kat daha yukarıda kalmasının nedeni hakkında bugüne kadar herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır. Esasen jeopolitik konumunun avantajıyla küresel arz kısıtlarının yarattığı olumsuz etkiler Türkiye açısından daha az etkili olması avantajına rağmen, Türkiye’nin para ve faiz politikasındaki yanlışlık bu avantajı tamamen yok etmiştir.


 Orhan Ökmen
 Başkan
Sesmir Kurumsal ve Finansal Danışmanlık A.Ş
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.