İstanbul'da bir hanede yaşayan ortalama kişi sayısı 4,4 - İstanbul İstatistik Ofisi

İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesinde kurulan İstanbul Planlama Ajansı, kentin 2050 vizyonu için stratejileri ortak akılla belirlemeye başladı. Ajansa bağlı dört birimden biri olan İstanbul İstatistik Ofisi, veri üretme, analiz etme ve bunları kamuoyunun bilgisine sunma amacıyla faaliyete geçti.

İstanbul İstatistik Ofisi, çocuk yoksunluğuna ilişkin yaptığı araştırmada çarpıcı sonuçlara ulaştı. Yeterli maddi imkânlara sahip olmayan ailelerde, dengeli beslenememe, ısınma sorunları yaşanıyor. Aileler çocuklarına kitap alamazken, pek çok çocuğun kendine ait odası ve günlük ayakkabısı dışında başka ayakkabısı bulunmuyor. 5 yaş altındaki çocukların ancak yüzde 1,8 gibi çok düşük bir oranın kreş ve anaokuluna gidebilmesi, annelerin çalışmasını engelliyor. Ayrıca çocukların güvenle oynayacakları oyun alanları da yeterli değil.

16-27 Aralık 2019 tarihleri arasında, 74 mahalle ve 1002 haneyle yüz yüze anket çalışması yapıldı. Hanehalkı gelir düzeyi 3 bin TL ve altında olan, 0-15 yaş arasında en az bir çocuğu olan aileler tercih edildi. Toplanan veri kümeleri incelendikten sonra araştırmanın birim tanımına uyan 815 hanenin yanıtları üzerinden analiz yapıldı. Araştırmada tesadüfî olmayan örnekleme yöntemlerinden yargısal örnekleme metodu kullanıldı.

Araştırmada şu sonuçlara ulaşıldı:

Bir hanede yaşayan ortalama kişi sayısı 4,4 olarak hesaplandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2018 yılında İstanbul için hanehalkı ortalama büyüklüğü ise 3,4’tü.

Hanehalkının yüzde 88,3’ü eşlerden ve çocuklardan oluşan çekirdek aile. En az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalkı oranı yüzde7,2. Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan çekirdek aile oranı ise yüzde 4,5.

Annelerin yüzde 82,4’ü ortaokul ve altı, babaların ise yüzde 93,2’si lise ve altı mezuniyet derecesine sahip. Annelerin yüzde 10,2’si bir okul bitirmemiş, yüzde 50,5’i ilkokul mezunu, yüzde 4,5’i üniversite mezunu. Babaların yüzde 3’ü bir okul bitirmemiş, yüzde 6,8’i üniversite mezunu.

Hanelerin yüzde 27,5’inde çocuk odası yok. Bu hanelerin yüzde 70’inde 15 yaş altında 2 ve üzeri çocuk yaşıyor.

Hanehalkı temel ihtiyaçlarını karşılama noktasında yoksunluklar yaşıyor. Hanelerin yüzde 42,3’ünde çocukların günlük kullanım dışında başka bir ayakkabısı yok. Yüzde 44,4’ünde ısınma sorunu var. Yüzde 44,7’si ise yeterli beslenme olanaklarına sahip değil.

Isıtma sistemi olarak hanelerin yüzde 16,6’sında soba, yüzde 36,2’sinde doğalgaz sobası kullanılıyor.

Hanelerin yüzde 46,5’inde ebeveynler, maddi yetersizlik nedeniyle çocuklarına kitap alamıyor. Aileler, son 1 yılda ders kitabı ile öğretmenin istediği hikâye ve yardımcı kaynak dışında çocuklarına kitap alamamış.

Hanelerin yüzde 89,2’sinde çocuklar okul dışında, yabancı dil kursu, spor ya da sanat gibi herhangi bir eğitim almıyor. Çocuklarına okul dışında da bir eğitim imkânı sunan hanehalkının yüzde 67,2’si bu olanak için ücret ödemiyor.

Hanelerin yüzde 3,7’sinde 15 yaş altındaki çocuklar, okul saatleri dışında ücret getiren bir işte çalışıyor.

5 yaş altındaki çocukların yüzde 94,5’ine annesi bakıyor. Çocukların sadece yüzde 1,8’i anaokulu, kreş ve gündüz bakımevine gidiyor. Yüzde 3,5’ine anneanne veya babaanne bakıyor.

5 yaş altında çocuğu olan annelerin yüzde 82’si devlet ya da belediye tarafından ücretsiz kreş imkânı sunulması halinde çocuğunu kreşe gönderebileceğini söylüyor. Annelerin yüzde 58,3’ü bakması gereken küçük çocuğu olduğu için çalışamazken, yüzde 85’i çocuğu kreşe gittiğinde çalışabileceğini belirtiyor.

Hanehalkının yüzde 69,2’si çocukları için çevrelerinde güvenli bir oyun alanı bulunmadığını düşünüyor.