Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) sosyal iştiraklerinden olan Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) TEPAV İstihdam İzleme Bülteni’nin 121. sayısı yayımlandı.
Haziran ayında sigortalı çalışan sayısı yıllık olarak yüzde 4,9 (1 milyon 86 bin), aylık olarak ise yüzde 1,3 (292 bin) artarak 23,2 milyon olarak gerçekleşmiştir. Kayıtlı istihdamı esas alan SGK verilerine göre, toplam sigortalı çalışanların yüzde 73’ünü oluşturan sigortalı ücretli çalışan grubu yıllık olarak yüzde 5,8 (934 bin) artmıştır. Söz konusu grupta yıllık artış oranlarının Nisan 2021’den bu yana genel olarak gerilediği, 2022 Haziran’ında ise sınırlı miktarda arttığı görülmektedir. Diğer taraftan, esnaf-çiftçi grubundaki değişim yüzde 3 artış yönünde olmakla beraber alt sınıflarda eğilimler farklılaşmaktadır; bu dönemde esnaf sayısında yüzde 5,8 (141 bin) artış, çiftçi sayısında ise yüzde 9,5 (51 bin) düşüş görülmüştür. Çiftçi sayısında uzun süredir süregelen düşüş eğiliminin yanı sıra, esnaf sayısı Ekim 2021’den itibaren en hızlı artış gösteren çalışan sınıfı olmakla beraber yıllık artış oranı Mayıs 2022’ye kıyasla gerilemiştir. Kamu sektöründe sigortalı çalışan sayısındaki artış ise yüzde 2 ile sınırlıdır.
İnşaat sektöründe istihdam daralmaya devam etmiş, ticaret ve imalat sektörlerinin istihdamında ise artışlar hızlanmıştır. Sigortalı ücretli çalışanların yüzde 53,3’ü üç ana sektörde istihdam edilmektedir. Bu sektörler, sırasıyla, imalat (yüzde 27,2), toptan ve perakende ticaret (yüzde 15,4) ve inşaat (yüzde 9,8) sektörleridir. Yıllık değişimlere bakıldığında imalatta yüzde 4,9, toptan ve perakende ticaret sektöründe yüzde 6,6 artış gözlenirken, inşaat sektöründe ise yüzde 1,7 düşüş gözlenmiştir. İnşaat sektöründe Nisan 2021’den itibaren yıllık istihdam artışları hızla gerilerken, 2022 yılı Mart ayı itibarıyla başlayan daralma Haziran 2022’de de devam etmiştir. Diğer taraftan, sigortalı ücretli çalışanların yüzde 8,3’ünü oluşturan dördüncü ana sektör olan idari ve destek faaliyeti istihdamında Kasım 2021’de başlayan sınırlı artış son üç ayda ivmelenmiştir.
Alt sektörlerde perakende ticaret 110 bin ile çalışan sayısı en çok artış gösteren sektördür. Bu sektörü 113 bin artışla konaklama sektörü takip etmiştir. Ayrıca, yiyecek içecek hizmeti faaliyetleri (109 bin), konaklama (103 bin) ve giyim eşyaları imalatı (70 bin) sektörleri en çok istihdam artışı görülen sektörlerden olmuştur. Diğer taraftan, çalışan sayısı en hızlı artan sektör yüzde 137,7 ile ev içi çalışanların faaliyetleri sektörü olmuştur. Bu sektörü yüzde 27,1 artışla konaklama, yüzde 25,2 artışla istihdam faaliyetleri ve yüzde 22,6 artışla bilgisayar programlama ve danışmanlık sektörleri takip etmiştir.
Haziran 2022 itibarıyla prime esas ortalama günlük kazançların yıllık artışı yüzde 52’dir; tüm sektörlerde ve illerde ortalama günlük kazanç artmıştır. Haziran 2022 verilerine göre, bir yılda ortalama günlük kazancı en hızlı artan sektör yüzde 156,1’lik artışla ham petrol ve doğalgaz çıkarımı sektörü olmuştur. Bu sektörü yüzde 79,5’lik artışla yatılı bakım faaliyetleri ve yüzde 78,8’lik artışla havayolu taşımacılığı sektörü takip etmiştir. Diğer taraftan, spor, eğlence ve dinlence faaliyetleri (yüzde 33,8), programcılık ve yayıncılık faaliyetleri (yüzde 34,1) ile yaratıcı sanatlar ve eğlence faaliyetleri (yüzde 35,6) ortalama günlük kazancı en sınırlı artan sektörlerdir. Ayrıca, prime esas ortalama günlük kazançların tüm illerde arttığı, artışların Rize’de yüzde 71,6 ile en yüksek olduğu, Tunceli, Çankırı, Gümüşhane ve Kilis’te de yüzde 60’ın üzerine çıktığı hesaplanmıştır. Mardin (yüzde 41,4), Şırnak (yüzde 46) ve Şanlıurfa (yüzde 46,2) ise ortalama günlük kazanç artışları en sınırlı olan illerdir.
