Koç Üniversitesi ve KONDA tarafından gerçekletirilen Nisan ayı Türkiye Hanehalkı
Enflasyon Beklenti Anketi (TEBA) sonuçları açıklandı:
Hanehalkı yıl sonu enflasyon beklentileri Ocak 2024-Nisan 2024 döneminde %72’den %96’ya
yükselmiştir. Bu değişim, yılın ilk çeyreğinde manşet enflasyon rakamında gözlenen artışın ötesindedir.
Ocak 2024 için ölçtüğümüz %72’lik ortalama yılsonu enflasyon beklentisi, TCMB’nin 2024 yılının
birinci enflasyon raporunda yer alan 3.1 no’lu kutuda gösterilen Tüketici Eğilim Anketi sonuçlarına
kıyasla daha düşüktür. Tüketici Eğilim Anketi, Ocak 2024 itibarıyla 12 ay sonrası hanehalkı enflasyon
beklentilerinin %80 civarında olduğuna işaret etmektedir.
Yılın geri kalanı için hanehalkı enflasyon beklentilerinin seyrine bakıldığında, hanehalkı yıllık enflasyon
beklentilerinin Nisan itibarıyla %119 seviyelerinden yıl sonunda kadar 25 puan kadar düşerek %96’ya
gerilediği gözlenmektedir.
Enflasyon beklentileri ortalama değeri, gerek yıllık enflasyon gerekse yıl sonu enflasyonu
beklentilerinde medyan değerinden daha yüksektir. Bu durum dağılımın sağa çarpık
olduğunu göstermektedir. Yani yıllık enflasyon beklentileri %119’dan yüksek olanların sayısı, düşük
olanlardan daha fazladır. Benzer şekilde yıl sonu enflasyon beklentileri %96’dan yüksek olanların
sayısı düşük olanlardan daha fazladır.
Anket sorularına verilen cevabın katılımcılar arasında ne kadar farklı olduğunu ölçen çeyrekler arası
açıklık (IQR) değeri oldukça yüksektir. Bu rakam ankete verilen cevaplar küçükten büyüğe
sıralandıktan sonra dağılımın yüzde 25. ve 75. sıralarına karşılık gelen kişilerin beklenti farkının kaç
puan olduğunu göstermektedir. Bu değişkenliğin 2024 yıl sonu enflasyon beklentisi için düşüyor
olması yıl sonu enflasyon tahmini konusunda görüş birliğinin arttığına işaret etmektedir.
Ankette sorulan bir diğer soru “Buzdolabı, elektronik eşya gibi dayanıklı tüketim mallarını almak için
şu an uygun bir zaman mıdır (yoksa bekleyip altı ay sonra satın almayı mı tercih edersiniz)?” sorusudur.
Bu soruya anket katılımcılarının %92’si evet yanıtını vermiştir.
Demografik kırılımlara göre inceleme
Bu bölümde yılsonu hanehalkı enflasyon beklentileri demografik özelliklerine göre incelenmiştir.
1) Bireylerin yaşadığı yerleşim tiplerine göre, kır, kent ve metropol şeklinde bir ayrıştırma
yapıldığında kırdan metropol alanlarına doğru gittikçe fiyat artışı beklentisinin yükseldiğini
gözlemliyoruz. Bugün itibariyle toplumun yarıdan fazlası metropol tipi şehirlerde yaşamaktadır.
2) Görüşülen kişilerin çalışma durumuna göre bir inceleme yapıldığında, enflasyon beklentisi en
yüksek olan emekli grubunu işsizlerin takip ettiği gözlemlenmektedir. Bu grupların geçinme
durumu açısından da en çok zorluk yaşadığını ifade eden gruplar olduğu göze çarpmaktadır.
3) Haneye giren toplam gelir beyanına göre bir gruplama yapıldığında, düşük gelir seviyeleri için
gelir düştükçe yılsonu enflasyon beklentisinin yükseldiği gözlenmektedir.
Türkiye Hanehalkı Enflasyon Beklentileri Araştırması Künye Bilgisi
Bu araştırma, Türkiye’deki 15 yaş üstü nüfusun enflasyon beklentilerini ölçmeyi hedeflemektedir.
Araştırma 19-21 Nisan 2024 tarihlerinde KONDA Aracılı Paneli’ne dahil olmayı kabul etmiş kişilerle
telefon araması yapılarak gerçekleştirilmiştir. Panelistler panel sistemimize gönüllü olarak
katılmışlardır. Her bir panelist KONDA’ya bağlı aracı ile anketi gerçekleştirmektedir. Araştırma
kapsamında, 76 ilde ve 1447 farklı mahallede yaşayan 2906 kişiyle telefonla görüşme
gerçekleştirilmiştir.
Araştırma, Türkiye’nin 15 yaş üstü yetişkin nüfusunu temsil edecek deneklerin tercihlerindeki eğilim
ve değişimleri belirlemek ve izlemek için tasarlanmış ve uygulanmıştır. Araştırma bulgularının hata payı,
yüzde 95 güven aralığında +/- 1,09, yüzde 99 güven aralığında yüzde +/- 1,43’tür.
Örneklem, ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) verilerine dayalı mahalle ve köylerin nüfus
büyüklükleri ve eğitim seviyeleri verileri ile 14 Mayıs 2023 Genel seçimlerinin mahalle ve köy sonuçları
katmanlandırılarak hazırlanmıştır. Yerleşim yerleri önce kır/kent/metropol olarak ayrıştırılmış ve 12
bölge esas alınarak örneklem tespit edilmiştir.
