***Günün önemli gelişmeleri***

*Cumhurbaşkanı Erdoğan: İnsansız hava araçlarında dünyanın ilk 3 ülkesi arasındayız
-Savunma sanayiinde yerli ve milli üretimin payını yüzde 80'lere çıkardık
-İnsansız hava araçlarında dünyanın ilk 3 ülkesi arasındayız

*Mevsim etkilerinden arındırılmış TÜFE açıklandı
-Mevsim etkilerinden arındırılmış TÜFE Eylül'de aylık %2,80 arttı, Önceki %2,83
-Mevsim etkilerinden arındırılmış çekirdek TÜFE Eylül'de aylık %2,96 arttı, Önceki %2,78

*ABD'de tarım dışı istihdam beklentilerin üzerinde arttı, işsizlik oranı geriledi
-ABD'de tarım dışı istihdam Eylül'de: +254 bin kişi (Beklenti: +140 bin Önceki R: +159 bin)
-ABD'de işsizlik oranı Eylül'de: %4.1 (Beklenti: %4.2 Önceki: %4.2)

*Fed/Golsbee: İstihdam raporu mükemmel
-Bunun gibi daha fazla istihdam raporu alırsak tam istihdama yerleştiğimizden daha emin olacağım
-Faizleri olabildiğince kısıtlayıcı tutarken dikkatli olmalısınız
-Enflasyonun hedefin altına düşebileceğine dair bazı işaretler var
-Nötr faizin nerede olduğunu çözmekten hala çok uzaktayız

*Maliye kuyumcu denetimlerinde hız kesmiyor
-Hazine ve Maliye Bakanlığının, Bakan Mehmet Şimşek'in "Ortalama bir kuyumcunun beyan ettiği aylık vergi matrahı 16 bin 46 lira." açıklamasının ardından 9 büyükşehirde gerçekleştirdiği kuyum sektörü denetimleri 36 ildeki 500 büyük ve riskli mükellefi kapsayacak şekilde artırıldı
-Fiili stok, fatura, yetki belgesi ile POS cihazı kontrolü yapıldı
-Bakan Şimşek: Vergide adalet ilkemiz çerçevesinde çok kazandığı halde düşük gelir beyan eden büyük ve riskli mükellefleri incelemeye devam ediyoruz"

*E-ihracatın toplam ihracattaki payının yıl sonunda %3 olması hedefleniyor
-Ticaret Bakanı Bolat: E-ihracatın toplam ihracatımızdaki payı 2022'de %1,5, 2023'te de %2,1 iken, bu yılın ilk 8 ayında %2,7'ye yükselmiştir, yıl sonu hedefimiz ise %3 seviyesine ulaşmak

*Ocak-Ağustos döneminde elektrik üretiminde yerli ve yenilenebilir enerjinin payı %62 oldu
-Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, elektrik üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payının ocak - ağustos döneminde yüzde 62,8 olduğunu bildirdi

*TCMB Başkanı Karahan: (KKM hesaplarının kapatılması) Bu aşama için doğru bulmuyoruz
-Biraz daha azalması gerekiyor, süreci biraz daha yönettikten sonra değerlendirmemizi yeniden yapacağız

*TCMB Anketine göre, son çeyrekte yurt içi fonlama koşullarında gevşeme bekleniyor
-2024 yılının üçüncü çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırmaya devam ettiği görülmüştür
-2024 yılının son çeyreğinde, genel olarak işletmelere verilen kredilere olan talepteki azalışın zayıflayarak devam etmesi beklenmektedir
-2024 yılının son çeyreği için, yurt içi fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın yerini gevşemeye bırakacağı, yurt dışı fonlama koşullarındaki gevşemenin ise güçlenerek devam edeceği beklenmektedir

*TL'nin, TÜFE karşısındaki reel değeri Eylül ayında bir önceki aya göre hafif arttı
-Merkez Bankası, Reel Efektif Döviz Kuru (REK) Eylül ayı verilerini açıkladı
-Buna göre, bir önceki ay değeri 62.33 olan TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi Eylül ayında 62.78 oldu

*TCMB'den faiz indirim beklentileri öteleniyor
-UBS ,TCMB’nin gevşemeye daha geç başlama riskinin arttığını belirtti, BBVA ilk indirim beklentisini Aralık ayına öteledi, Goldman Sachs ilk faiz indirim beklentisini Kasım'dan Ocak ayına erteledi, Barclays ise indirimin sonraki aylara ötelenebileceğine dikkat çekti

*Goldman, Türkiye için yılo sonu enflasyon beklentisini yükseltti
-Goldman Sachs, Türkiye için 2024 yıl sonu enflasyon beklentisini Eylül ayı TÜFE verisi sonrası %40'tan %44'e çıkardı

*2023 yılında denel devlet açığının GSHY'ye oranı %4,8 oldu
-Genel devlet açığının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla'ya oranı 2023 yılında %4,8 oldu
-Genel devlet toplam harcamalarının GSYH içindeki payı 2023 yılında %35,7 oldu
-Toplam vergi ve sosyal katkı gelirleri 2023 yılında 6 trilyon 656 milyar 251 milyon TL'ye yükseldi

*Bireysel Emeklilik Sisteminde toplam fon tutarı 937 milyon TL
-Emeklilik Gözetim Merkezi'nin BES temel göstergelerine göre, Bireysel Emeklilik sisteminde katılımcıların toplam fon tutarı 27 Eylül 2024 tarihi itibariyle 937 milyar 039 milyon TL oldu

*Mücevher sektörünün ihracatı, ocak-eylül döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,4 artış gösterdi
-Mücevher sektörünün ihracatı, ocak-eylül döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,4 artış göstererek 5 milyar 388 milyon 374 bin dolar olarak gerçekleşti

*İstanbul'da yaşamanın maliyeti aylık 71.431 TL oldu
-İstanbul Planlama Ajansı'nın araştırmasına göre İstanbul'da yaşamanın maliyeti geçen yılın aynı ayına göre %60,30 arttı
-İstanbul'da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 71.431 lira olarak hesaplandı

*IMF: Japonya, enflasyon verilerinin gerektirmesi halinde faiz artırımına devam etmeli
-Uluslararası Para Fonu (IMF) Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) verilere bağlı kalması ve enflasyon verileri doğrultusunda politika faizlerini kademeli olarak yükseltmeye devam etmesi gerektiğini belirterek, merkez bankasının fiyat artışlarını yıllık %2 hedefine geri getirme yolunda ilerlediğini belirtti

*ECB/de Guindos: Enflasyona karşı zafer ilan etmek için çok erken
-2025 sonuna kadar enflasyon ve çekirdek enflasyonun %2 civarında seyretmesini bekliyoruz ancak enflasyona karşı mücadelede zafer ilan etmek için çok erken
-Olumlu bir sürprizi temsil eden son enflasyon verileri iyidi fakat büyüme hala aşağı yönlü riski yansıtıyor
-ECB genel olarak Euro Bölgesinde sınır ötesi konsolidasyondan yanadır

*Fed üyesi Goolsbee, faizlerin önümüzdeki yıl 'çok' düşmesi gerektiğini tekrarladı
-Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, faiz oranlarının önümüzdeki yıl 'çok' düşmesi gerektiğini yineledi

*JPMorgan: Trump seçimi kazandığı takdirde, Fed'i etkilemeye çalışırsa piyasalar bunu engelleyebilir
-JPMorgan Chase, eski Cumhuriyetçi ABD başkanı Donald Trump'ın Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimini kazandığı ve Fed'e çok fazla baskı uygulama girişiminde bulunduğu takdirde finans piyasalarının bunu engelleyebileceğini bildirdi

*Global gıda fiyatları Eylül ayında, Mart 2022'den bu yana en büyük aylık artışı kaydetti
-Birleşmiş Milletler Gıda Örgütü (FAO) tarafından hazırlanan global gıda fiyatları Endeksi (FFPI) Eylül ayında bir önceki aya göre %3 artış göstererek 124,4 puana yükseldi ve Mart 2022'den bu yana en büyük aylık artışı kaydetti

*Euro Bölgesi ve Almanya'da inşaat PMI yükseldi
-Euro Bölgesi'nde HCOB inşaat sektörü PMI Eylül'de: 42.1 (Önceki: 41.4)
-Almanya'da HCOB inşaat sektörü PMI Eylül'de: 41.7 (Önceki: 38.9)

*BoE/Pill: Ücret ve hizmet fiyatları endişe kaynağı olmaya devam ediyor
-Bankanın faizlerinde yeni indirimler muhtemel olmaya devam ediyor ancak faizleri çok fazla veya çok hızlı indirmeye karşı korunmak önemli
-Mevcut ücret ve hizmet fiyatları endişe kaynağı olmaya devam ediyor

*Kanada'da Ivey PMI genişlemeye işaret etti
-Kanada'da MD Ivey Satın Alma Yöneticileri Endeksi Eylül'de: 53.1 (Önceki: 48.2)


*ABD'de liman işçilerinin grevi geçici anlaşmaya varılmasıyla sonlandı
-ABD'nin doğusunda ve güneyindeki limanlarda çalışan işçilerin grevi, sendika ile işverenlerin ücretler konusunda geçici anlaşmaya varmasıyla üçüncü günde son buldu.

*Moody's: ABD liman grevlerinin sona ermesi uluslararası ticarette kaos tehdidini şimdilik azalttı
-Moody's Analytics ekonomisti Harry Murphy Cruise, ABD'li liman işçilerinin üç günlük grevi sona erdirerek işe dönmeyi kabul ettiklerine dair haberlerin ticaret kaosu tehdidini en azından şimdilik hafiflettiğini kaydetti

*Goldman Sachs: Japonya borsasıyla ilgili orta vadeli "yapıcı" tavrımız devam ediyor
-Goldman Sachs, yönetim reformları ve enflasyonist bir ekonomiye geçişle ilgili ilerlemelerin devam etmesi nedeniyle Japonya borsası hakkında orta vadeli "yapıcı" tavırlarının devam ettiğini bildirdi

*AB, Çinli elektrikli araçlara %45'e varan vergi getirdi
-AB: Avrupa Komisyonu'nun Çin'den yapılan bataryalı elektrikli araç ithalatına kesin telafi edici vergi uygulanması yönündeki teklifi, tarifelerin kabulü için AB üyesi ülkelerden gereken desteği aldı

*Çin Ticaret Bakanlığı: AB'nin uygulamaları normal uluslararası ticaret düzenini bozuyor
-(Elektrikli araç gümrük vergileri konusunda AB oylamasının ardından) Çin, AB'nin "haksız", "uyumsuz" ve "makul olmayan" korumacı uygulamalarına kesinlikle karşı
-AB'nin uygulamaları normal uluslararası ticaret düzenini bozuyor, Çin-AB ticaret ve yatırım iş birliğini engelliyor

*Libya'da Merkez Bankası krizinin çözülmesinin ardından kapalı petrol sahaları da açıldı
-Libya'da ülkenin doğusu ve batısındaki siyasi aktörlerin Merkez Bankası yönetimi konusunda anlaşmasının ardından "mücbir sebep" ilan edilen petrol sahaları ve limanlar açıldı

*Avustralya, düşük üretim nedeniyle 2024-25 dönemine dair metalürjik kömür ihracat beklentisini %6 düşürdü
-Avustralya Sanayi, Bilim ve Kaynaklar Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre, 2024-2025 (Temmuz-Haziran) dönemi için öngörülen metalürjik kömür ihracatı, üretimdeki düşüş nedeniyle Haziran 2024'te öngörülen 172 milyon tondan %6,4 oranında daha az olan 161 milyon tona indirildi

*Piyasalarda son durum
-Saat 17.20 itibarıyla BIST 100 endeksi yüzde 1.5 artışla seyrediyor. Dolar/TL yüzde 0.3 artışla 34.2457 seviyesinde hareket ediyor. Brent petrolün varil fiyatı vadeli işlemlerde yüzde 1.1 artışla 78.44 dolardan işlem görüyor. Altının onsu yüzde 0.2 değer kaybıyla 2.650 dolar seviyelerinde bulunuyor