Günlük Bülten (Alnusyatırım)

Aşısızlık Sendromu

Dünkü Merkez Bankası’nın enflasyon raporu sunumu ekonomistlerce beğenilirken TL, 10 kuruş değer kazanarak 7.33'e ulaştı ve 2021 başından beri dolara karşı en güçlü para olma özelliğini sürdürdü. Bunun da katkısıyla 5 gündür düşen BIST100 Endeksi dün % 2.1 yükselerek iyi tepki vermiş oldu. Globalde de bir kaç gündür yaşanan satış dalgası dün tepki hareketiyle kesildi. Avrupa'da İngiltere dışında borsalar yükselirken ABD'de Dow Jones ve S&P 500 endeksleri %1 değerlendi. Ama önemli bir sorun gündemi meşgul etmeye devam ediyor. Bu yüzden piyasalardaki tepkiler zayıf kalabilir.

Yeni tip Corona virüs 2019 sonunda Wuhan'da ortaya çıkmış ve 2020 başında dünyaya yayılmıştı. Bugüne kadar resmi rakamlara göre 102 milyon kişiye virüs bulaşırken 2.5 milyona yakın kişi öldü. Virüsün yayılma süreci başında aşı konusunda öncü girişimler ortaya çıkmıştı. Daha nisan sonunda Almanya'daki Türk bilim insanlarının yönettiği BioNtech isimli şirket virüse karşı geliştirilen ilk aşıları insanlar üzerinde denemeye başladı. Kasım ayında Biontech, Covid-19 aşısının yüzde 95 oranında etkili olduğunu duyurdu. O tarihten sonra dünya ümitle dolarken rahat nefes alırken finans piyasaları "aşı rallisi + Noel Rallisi" yaparak yılı büyük getirilerle kapattı. Beklentiler, 2021 ilk yarısında büyük bir aşılama süreci ile dünyanın normale dönmesiydi. Ama öyle olmuyor!

Bugün itibariyle; İsrail'de vatandaşların %50'si, BAE'de %30'u, ingiltere'de % 12'si, ABD'de % 8'i aşılanmış durumda. Biden, başkan seçildikten sonra 100 günde 100 milyon kişiyi aşılama sözü vermişken önceki gün bunu 150 milyona çıkaracağını söyledi. Şu bir gerçek ki aşı, büyük başarı sağlıyor: Pfizer/BioNTech aşısı yapılan 163 bin İsrailliden yalnız 31’i virüse yakalandı.

Lakin aşıda sorunlar ortaya çıktı. İlki girdilerdeki sorun: Zaman karşı yarışırken ciddi tedarik sorunu yaşıyorlar. Diğeri dağıtım sorunu: DSÖ tahminlerine göre dağıtımdaki aşıların yüzde 25'i soğuk zincirdeki sıkıntılar sebebiyle kullanılamaz hale gelecek. Bu yüzden aşılama, beklentilerin çok altında kalmakta. 450 milyon nüfusa sahip AB üyesi 27 ülkede ilk bir ayda sadece 9 milyon doz aşı yapıldı. Almanya Sağlık Bakanı, "gelecek 10 hafta daha koronavirüs aşılarında yetersizlik yaşayacağız" dedi. İtalya, aşı teslimatındaki gecikme nedeniyle Pfizer ve AstraZeneca aleyhine dava açacağını açıklarken diğer ülkeler de baskı yapmaya çalışıyor. Zira hedef, yıl sonuna kadar bölgenin %70'nin aşılanması iken şu anki gidişatla % 15 ile yılı bitirilebileceği yönünde. Bu konuda ek çabalar görülüyor. Örneğin Fransız Fransız Pasteur Enstitüsü aşı çalışmasını "etki sağlanmadığı" gerekçesiyle durdururken yine Fransız Sanofi firması, kendi aşısı yıl sonuna kadar yetişmeyeceğinden Frankfurt'taki fabrikasında temmuz ayından itibaren Pfizer-Biontech'in geliştirdiği aşıların 100 milyon dozunu şişeleyeceklerini belirtti.

Türkiye de benzer bir durumla karşı karşıya. Türkiye'de 17 aşı çalışması yürütülüyor ancak son safhaya geçen yok. 1 Aralık'ta Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Çin'den 50 milyon aşının 3 ay içinde Türkiye'ye geleceğini açıklayınca borsada hızlı bir yükseliş olmuştu. Ancak bugün Ocak ayı biterken 1.7 milyon kişi aşılanmış durumda. Türkiye, buna çözüm olarak Rus Suputnik V için anlaşma yaptı. Anlaşmayı yapan VisCoran İlaç Sanayii açıklamasına göre; üretim yapılacak tesise rus teknolojisi kurulacak, deneme üretimleri sonrasında seri üretim başlayacak.

Dünyada aşılamanın beklenenin çok altında kalması, virüsün 3 farklı bölgede mutasyona uğraması ile yeni bir yayılıma girmesi ülkeleri önceden öngörülemeyen sert tedbirleri almaya itiyor. ABD, Avrupa’dan havayolu gelişlerini kapatırken birçok ülke seyahat engeli getirdi. Ülke içindeki katı karantina kuralları Hollanda halkı başta olmak üzere birçok ülkeyi rahatsız edecek boyuta ulaştı. Ama görünen o ki ilk çeyrek dünyada ve Türkiye'de beklentilerin altında büyüme getirecek. İkinci çeyreğe umarız durum düzelmiş olur.

Tabi diğer sorun arka tarafta bekliyor: Zengin ülkeler aşı siparişinde önceliği alıp ülkelerini aşıyor ama dünyanın geri kalanı ne yapacak? BM Genel Sekreteri Guterres, Kovid-19 aşısının gelişmekte olan ülkelere erişimi gecikirse virüsün mutasyona uğrayarak daha bulaşıcı ve ölümcül olabileceği, mevcut aşının işe yaramayabileceği uyarısında bulundu. Buna çözüm olarak Nisan 2020'de oluşturulan Küresel Aşı ve Aşılama Birliği (GAVI) Yöneticisi Dr. Seth Berkley, Kovid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı (COVAX) kapsamında yılsonuna kadar 0.7 milyar dozu Afrika 1.1 milyar dozu diğer düşük gelirli ülkeler olmak üzere dünya genelinde 2.3 milyar doz Kovid-19 aşısı dağıtmayı planladıklarını söyledi.

STRATEJI
BIST100 Endeksi; düşen trendde hareketini sürdürüyor. 1520 üstüne geçmedikçe hedgeli gidilmesi önerilir.


Alnus Yatırım Menkul Değerler A.Ş
www.alnusyatirim.com
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.