Güne Bakış (Alnusyatırım)

Borsanın büyük oyuncuları dün sattıklarını yerine koydu. Zira 20 gündür düşen borsada yabancı -yerli payı değişmiyor. Dün, 220 milyon TL yabancı kurumlardan gelen alımlarla BIST 100 % 1.1 artışla 84596 dan kapandı. Sabah 6.15leri gören USDTRY ise sonrasında gün boyu değer kazanmakta zorlansa da akşama doğru değer kazandı ve 6.10 a ulaştı.

Dünün sürprizi petrol fiyatlarındaki çöküştü. Brent ve WTI tipi fiyatlar % 5 civarında düştü. (Bu sayede bizde THY günün en çok yükselen hisseleri arasına girdi.) Ancak petrolde ki bu hareketi global borsalardaki düşüş izledi. Almanya ve Fransa Endeksleri % 1.8 düşerken ABD’de S&P 50 ve Dow Jones % 1.1 düştü. Bu sabah ise dünkü satışlara tepki hareketi var.

Dün iç piyasalarda TL varlıklarda pozitif hava varken Türkiye’nin CDSlerindeki yükseliş dikkat çekti. Bu noktada Türkiye’nin borcu gündeme gelmekte. Zira Türkiye'nin yumuşak karnının "dışarıya borcunun yüksekliği" olduğu biliniyor. 1990'da ülkemizin dışarıya borcunun GSYH'ya oranı % 26 iken sonrasında krizi aşmak için alınan borç ve milli hasılanın da düşmesiyle 2002'de %60'a yükselmişti. Ancak bu oran kısa sürede hızlı büyüme ile 2005 sonunda % 34’e indi. Bu rakam bizim dibimiz oldu. Global borçlanmaya paralel Türkiye kaynak sağlamak için dışarıya açılınca 2005-2018 arasında 300 milyar dolarlık döviz borcumuz arttı ve 467 milyar dolara ulaştı. Bu noktada kur şoku yaşandı. 2019 1Ç verileri henüz açıklanmadı ancak toplam borcumuzun 441 milyara gerilediğini tahmin ediliyoruz ki son 1 yılda 26 milyar dolar brüt borcun azaldığı demek olacaktır. (2018 ilk çeyrekte 187 milyar dolar borca ulaşan bankaların 9 ayda borcunu 23 milyar dolar azaltarak 163 milyara indikleri görüldü.) Borç azalıyor ama milli gelirdeki azalmanın da etkisiyle Brüt Dış Borç/GSYH % 57 ile son zamanların en yükseğine çıkacak.

Tabi Türkiye'nin 165 milyar dolar dışardaki varlıklarını düşersek 280 milyar dolar net dış borcumuz kalıyor. Net Dış Borç / GSYH oranı 2000'de %25 lerde iken 2002'de %42 ye yükselmişti. Son 30 yılda bu oran 2001-2003 arası hariç % 30'u geçmemişti. Ancak 2016’da % 30 aştık, 2019 yılında % 36'yı aşacağız.

Yabancılar için yurtiçindeki tahviller cazip değil: Faiz, enflasyon ve kur riski var. TCMB verilerine göre 2019 ilk 5 ayında 2.7 milyar dolarlık daha elden çıkarıp yurtiçi devlet iç borçlanma piyasasındaki paylarını % 10'a kadar indirdiler ki bu oran 2013'de %28e çıkmıştı.

Diğer taraftan yurtdışı tahvillerimiz cazip. Örneğin Hazine, 2019'un ilk çeyreğinde sattığı USD tahvillerde % 7-8 faiz bandında ihraçlar yaptı. 2005’de ülke borcumuzun % 18'i tahvil iken özel sektörün de ihraçlarının da katkısıyla bu oran 2019’da % 27'ye yaklaştı. 2019 başı itibariyle kamunun 77, özelin 40 toplamda 117 milyar dolarlık tahvilimiz yabancıların elinde. Ancak bu tahvillerin de ödenmeme gibi riski var. Bunu da CDSler ile sigorta yapabiliyorlar. Doğal olarak ülke riski arttıkça sigorta primi de artıyor.

Son dönemde farklı vadelerdeki Türkiye CDSlerinde artışlar dikkat çekiyor. 5 yıllık CDS dün 500ü aştı. Bahsettiğimiz üzere yurtdışındaki borçta tahvilin payının artmasına paralel CDSlerin popülerleşmesi de gelmektedir. Bu yüzden geçmişe göre daha fazla duymaktayız. Bu arada CDSler kredi notu gibi bir gösterge olabilir ama tek başına anlamları yoktur. Öyle olsa kredi notunda bizle aynı kefede olan Brezilya’nın CDSi 175 seviyesinde iken bizim 500 ü aşmamız ile Moodys ve Fitch’in Türkiye’nin notunu hemen indirmesi gerekirdi.

STRATEJI
BIST100’de 85500 civarı önemli bir direnç olarak gözüküyor. Aşağıda 84 bin kırılırsa 82 bin gündeme gelebilir.

Modelimiz (09:15 itibariyle) VIOP X30YVADE ve BIST 100’ün yatay güne başlamasını öngörüyor.


Alnus Yatırım Menkul Değerler A.Ş
www.alnusyatirim.com
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.