GSYH değerlendirmesi (İş Yatırım)

2024 yılı birinci çeyrek gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) verisi parasal sıkılaşmaya rağmen büyümenin gücünü koruduğunu gösteriyor. Dördüncü çeyreğe göre en önemli değişiklik daha sağlıklı bir büyüme kompozisyonu görüyoruz. Tüketim yavaşlayıp, ithalat daralırken ihracat ve yatırımlar güçleniyor. Ekonomi dördüncü çeyrekteki sert sapma sonrası yeniden Orta Vadeli programın yörüngesine giriyor.

2024 yılı ilk çeyreğinde yıllık büyüme %5,7 ile piyasaya (%5,8) yakın, İş Yatırım (%5,4) beklentisinin üzerinde geldi. Tahminimizdeki sapma yatırımların öngördüğümüzden daha güçlü olmasından kaynaklanıyor.

Çeyrekten çeyreğe veri güncel eğilimi daha iyi gösteriyor. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış çeyreklik büyüme %2,4 ile (2023 Ç4: %1,0, Ç3: %0,3, Ç2: %3,6) hızlanıyor. Çeyreklik büyüme piyasa (%1,5) ve İş Yatırım (%1,8) tahminlerinin çok üzerinde.


Kaynak: TÜİK, İş Yatırım
Verinin detaylarında iyi haberler var. İlk çeyrek milli gelir verisini harcama yönlü incelediğimizde parasal sıkılaşmayla hanehalkı tüketiminin hız kestiğini görüyoruz. Söz konusu kalem çeyrekten çeyreğe %1,1 (2023 Ç4: %3,6, Ç3: %-1,7, Ç2: %4,6) büyüyerek manşet çeyreklik rakama 0,8 puan katkıda bulunuyor. Bu rakam, 2023 üçüncü çeyreğindeki daralmayı hariç tuttuğumuzda, 2020 son çeyreğinden bu yana en zayıf çeyreklik hanehalkı tüketimi büyümesine denk geliyor. Açıklanan veri perakende satış hacmine göre zayıf, hizmet üretim rakamları ile uyumlu.

Hanehalkı tüketimi hız kaybederken, önceki çeyrekte daralan yatırım harcamaları çeyrekten çeyreğe %2,9 (2023 Ç4: %-0,8, Ç3: %4,9, Ç2: %2,7) ile güçlü bir büyüme kaydediyor. Manşet çeyreklik büyümeye 0,8 puan katkı yaptığını hesaplıyoruz. Hem makine-teçhizat hem de inşaat tarafının güçlü olduğunu ve deprem bölgesinde yeniden inşa faaliyetlerinin belirleyici olduğunu tahmin ediyoruz.

Asıl iyi haber uluslararası mal ve hizmet ticaretine ilişkin verilerde. İhracat çeyreklik %2,9 artışla (2023 Ç4: -%2,5, Ç3: %5,2, Ç2: %-1,6) büyüme serisine geri dönerken ithalat %-4,0 (Ç4: %-3,9, Ç3: %1,6, 2023 Ç2: %4,3) çeyreklik değişim ile daralmaya devam ediyor. Bu sayede net ihracat çeyreklik büyümeyi 1,5 yüzde puan yukarı çekiyor.

Son 14 çeyrektir üretim ile hesaplanan milli gelir, harcama yöntemi ile hesaplanan alt kalemler toplamından düşük kalıyor. Özellikle geçtiğimiz yıl boyunca görece zayıf dış talep, desteklenen iç talep ortamında üretim ve tüketim arasındaki farkın arttığını görmüştük. Son veride bu durum değişmiş değil. Hesaplamalarımıza göre 2024 ilk çeyreğinde stok değişimlerini de içeren hata kalemi çeyreklik büyümeyi 1,0 puan (2023 Ç4: -1,3, Ç3: -0,9, Ç2: +0,4) düşürüyor. Para, kredi, maliye ve gelir politikalarında yerel seçimlerin ardından sıkılaşma ile üretim-harcama makasının kısmen normalleşmesini bekleriz.

Çeyreklik büyüme oranlarına üretim cephesinden baktığımızda genele yaygın bir toparlanma görüyoruz. Profesyonel hizmetler (%5,7), bilgi-iletişim (%5,5), imalat sanayi (%4,1), temel hizmetler (%3,9) ve inşaat (%3,7) hızlı büyüyen kalemler. Finans-sigorta (%1,1) ve gayrimenkul (%0,2) beklendiği gibi yükselişe katılamıyor.

Önümüzdeki dönemde harcama ve üretim cephesinde gördüğümüz ivmelenmenin hız kesmesini bekliyoruz. Yılın ikinci yarısında asgari ücrete zam yapılmadığı ve maliye politikasının daha az genişleyici olduğu baz senaryoda iç talebin yavaşlamasını ve ekonomide ihracat lehine dengelenmenin dalgalı bir seyirle de olsa devam etmesini bekliyoruz.


Kaynak: S&P, İSO, MÜSİAD
Öncü veriler 2024 ikinci çeyreğinde yavaşlamaya yönelik ilk sinyalleri vermeye başladı. Sanayi sektöründe Mayıs ayı MÜSİAD SAMEKS 49,6 (Nisan 59,4) ile önceki aya göre sert geri çekiliyor. Nisan ayı İSO imalat PMI 49,3 (Mart 49,9) ile benzer bir tabloya işaret ediyordu. Perakende sektörel güven endeksi verisi, kredi kartları ve tüketici kredileri iç talepte yavaşlamaya işaret eden diğer göstergeler.

Geçtiğimiz hafta 2024 yıl geneli GSYİH büyüme tahminimizi %3,0’ten %3,2’ye güncellemiştik. Beklediğimizden güçlü ilk çeyrek verisi akabinde tahminimizi %3,4’e yükseltiyoruz. Bu rakam ikinci çeyrekte belirgin yavaşlama tahminini içeriyor. Tahminimizde yukarı yönlü risk ekonomide ihracat lehine dengelenmeden ve yeniden inşa yatırımlarından kaynaklanabilir.

Serhat Gürleyen, Araştırma Direktörü
Dağlar Özkan, Ekonomist

 Detaylı bilgi almak, İş Yatırım’ın güncel raporlarına ulaşmak için aşağıdaki linki kullanabilirsiniz.

 https://arastirma.isyatirim.com.tr/2024/05/31/2024-c1-gsyih/
 
İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 www.isyatirim.com.tr

                           ***
                  Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.