Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Analizi (Oyak Yatırım)

Tüketim odaklı büyümeye devam
1Ç2023 büyümesi %4.0… Yılın ilk çeyreğinde GSYH büyümesi %3.9 seviyesindeki piyasa tahmini ve bizim beklentimize yakın şekilde %4.0 olarak gerçekleşirken çeyreksel büyüme %0.3 oldu. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH büyümesi ise %3.8 olarak gerçekleşti. 2022 sonunda 15 trilyon TL olan nominal GSYH birinci çeyrekte 4 çeyrek toplam bazda 17.1 trilyon TL'ye ulaştı.
Büyümeye katkı yine iç talepten… 1Ç23'te büyümeye en büyük katkı 9.1 puan ile geçen senenin aynı dönemine göre %16.2 büyüyen özel tüketimden geldi. Önceki çeyrekte de özel tüketim benzer bir büyüme oranıyla GSYH büyümesine aynı miktarda katkıda bulunmuştu. Geçen yılın son çeyreğinde %2.6 büyüyen yatırımlar %4.9'a hızlanma gösterirken önceki çeyrekte hızlı bir zayıflama içine giren makine ve teçhizat yatırımları büyümesi %2.3'ten %8.0'e yükseldi. Böylece yatırımların büyümeye katkısı 0.7 puandan 1.6 puana yükseldi. Geçen yılın son çeyreği itibarıyla pozitif bölgeye geçen inşaat yatırımları büyümesi %0,3'ten %1.2'ye yükselirken inşaat sektörü üretiminin toplam katma değer artışı %2'den %5.1'e yükseldi. Dış talep büyümeyi aşağıya çekmeye devam etti; yılın birinci çeyreğinde ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %0.3 düşüş gösterirken ithalat büyümesi %14.4 oldu. Önceki çeyrekte ihracat %3.25 daralmış, ithalat büyümesi %10.2 olmuştu. Böylece dış talep GSYH büyümesinden 5 puanın üzerinde bir büyüklüğü silmiş oldu. Ayrıca stoklar da büyümeyi aşağıya çekmeye devam etti ve geçen yılın son çeyreğinde 1.8 puan olan stok erimesi bu yılın ilk çeyreğinde büyümeyi 2 puan aşağı çekti.
Hizmet sektörü büyümesinde hızlanma… Tarımsal üretim zayıf seyrini sürdürdü ve geçen yılın son çeyreğinde %0.3 daralan tarımsal üretim bu yılın ilk çeyreğinde geçen yıla göre %3.8 daralma gösterdi. Sanayi üretimi beklendiği gibi %0.7 daralırken imalat sanayi geçen senenin aynı dönemine göre %1.6 büyüdü. Bir önceki çeyrekte imalat sanayi %1,6 düşüş göstermişti. En büyük hizmet kalemi olan ve içerisinde lokanta, otelcilik, depolama, lojistik, toptan ve perakende ticaret gibi sektörleri barındıran hizmetler kalemi %12.4 büyüyerek GSYH büyümesine en büyük katkıyı veren grup oldu. Bir önceki çeyrekte bu kalem %8.6 büyümüştü.
İşgücü ödemelerinde artış… Gelir yöntemi ile GSYH'nin detaylarına bakıldığında iş gücü ödemelerinin katma değerden aldığı payda önemli bir artış olduğunu görüyoruz. 2023 yılının birinci çeyreğinde iş gücü ödemeleri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %126,1 artış gösterdi; net işletme artığındaki artış ise %48.7 oldu. Böylece işgücü ödemelerinin Gayri Safi Katma Değer (GSKD) içerisindeki payı bir önceki çeyrekteki %25,2 seviyesinden %38.0'e yükselmiş oldu. TÜİK yayınladığı notta işgücü ödemelerindeki hızlı artışta EYT düzenlemesi ve buna bağlı olarak kıdem tazminatı ödemelerinin önemli ölçüde artış göstermesinin etkili olduğunu belirtti. TUIK'in hesaplamasına göre EYT düzenlemesi hariç işgücü ödemelerini GSKD içindeki payı yaklaşık %33.5 seviyesinde gerçekleşti.
Büyümede yavaşlama beklentisi… Yılın birinci çeyreği itibarıyla büyüme kompozisyonunun tüketim odaklı olduğunu ancak yatırım harcamalarında da hafif bir iyileşme olduğuna şahit oluyoruz. İhracattaki düşüşün azalmasının da etkisiyle yatırımlarda görülen toparlanma önümüzdeki dönemde ihracat performansında iyileşmenin sürmesi durumunda devam edecektir. Ancak birinci çeyrekte %164.2 reel artış gösteren kamu yatırımlarının ikinci çeyrek itibarıyla yavaşlaması yatırımlardaki toparlanmanın hızını kesebilir. Ayrıca beklenenden daha yavaş bir büyüme performansı gösteren Çin ile para politikasındaki sıkılaştırmanın etkili olduğu Avrupa ekonomisindeki yavaşlama ihracat performansımızın hızlı bir şekilde düzelmesini engelleyebilir. Seçim öncesinde tüketim odaklı olarak şekillenen ekonomi politikalarının yılın ikinci yarısında enflasyon odaklı olarak tasarlanmasını bekliyoruz. Bu da hem hane halkı hem de reel sektör kredi talebinde önemli düşüşleri beraberinde getirecektir. Bu yüzden yılın ikinci çeyreğinde de %3.0 üzeri bir büyüme oranıyla karşılaşsak bile yılın ikinci yarısında büyümenin gözle görülür bir yavaşlama içerisinde olmasını ve GSYH'nin %3'ün altında bir büyüme oranıyla yılı tamamlamasını bekliyoruz.


Oyak Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
                                   ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.