Eylül'de 4 kişilik ailenin açlık sınırı 1.893 TL, yoksulluk sınırı 6.167 TL, gıda enflasyonu son 12 ayda % 24,34 oldu - Türk-İş

TÜRK-İŞ'in (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu), her ay düzenli olarak yaptığı “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırması aşağıda bulunuyor:


2018 yılının ilk altı aylık döneminin ardından gıda fiyatları son sürat yükselmeye devam
ediyor. Etiketler neredeyse her gün değişmeye başladı. Mevsim etkileri nedeniyle yaz
mevsiminde genellikle gerileme gösteren sebze-meyve fiyatı bile arttı. Ücretli çalışanlar
başta olmak üzere dar ve sabit gelirli kesimlerin geçim şartları dayanılmaz boyutlara ulaştı.
Gerçekleşen enflasyon oranında, ücret gelirlerine sonradan yapılan zam tutarı zorunlu
harcamaları karşılamada yetersiz kaldı. Açıklanan enflasyon ile çarşı-pazardaki fiyatlar
arasında oluşan fark, beraberinde tartışmaları getirdi. Halkın enflasyonu bu ay, son on iki
ay itibariyle yüzde 24,34 oranında oldu. Asgari ücret ile değil bir ailenin, bir çalışanın bile
harcamaları karşılanamaz duruma geldi.

TÜRK-İŞ Araştırmasının 2018 Eylül ayı sonucuna göre:

 Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması
gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.893,21 TL,

 Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim,
sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının
toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 6.166,81 TL,

 Bir çalışanın -sadece kendisinin- yapması gereken yaşama maliyeti ise aylık
2.312,86 TL olarak hesaplandı.

TÜRK-İŞ hesaplamasına göre; dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi
için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı geçtiğimiz aya göre 81 TL, yoksulluk sınırı
tutarı ise 231 TL artmıştır. Yılbaşına göre artış tutarı sırasıyla 285 TL ve 929 TL oldu. Son bir
yılda mutfağa gelen ek yük 371 TL ve aile bütçesine gelen ek yük 1.207 TL arttı. Bilindiği
üzere, yılbaşında 199 TL artan net aylık asgari ücret 1.603 TL olarak belirlenmişti. Asgari
ücretin yürürlüğe girdiği Ocak 2018 ayında tek bir işçinin geçimi için yapması gereken aylık
harcama 1..989,20 TL’ydi. Fiyat artışları nedeniyle günümüzde bu tutar 324 TL daha fazla
oldu. Böylece işveren-hükümet temsilcilerinin oy çoğunluğuyla bekar bir işçi için belirlenen
mevcut asgari ücretle aradaki fark 710 TL’ye yükseldi. Oysa bu fark asgari ücretin
belirlendiği tarihte 386 TL olarak hesaplanmıştı. Asgari ücretli açısından bir günlük emeğin
karşılığı bir kilogram kuşbaşı et bile değildir.

Bugün ele geçen asgari ücret dört kişilik bir ailenin sadece 21 günlük gıda harcamasını
karşılayabilmektedir. Yoksulluk sınırı tutarına ise ancak 8 gün yetmektedir. Milyonlarca
işçinin ailesiyle birlikte geçim ücreti olan asgari ücretin bir an önce artırılması, düşük ücretle
çalışanların satın alma gücünde -bir nebze de olsa- iyileşme sağlayacaktır.

TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2018 Eylül
ayında şu şekilde gerçekleşmiştir:

 Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari
harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 4,45 oranındda arttı.

 Yılın ilk dokuz ayında fiyatlardaki artış yüzde 17,73 oranına ulaştı.

 Gıda enflasyonunda son oniki ay itibariyle artış oranı yüzde 24,34 oldu.

 Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 13,28 olarak hesaplandı.

Gıda harcaması çalışmasına temel alınan beslenme kalıbında yer alan ürünlerin fiyatları
Eylül 2018 itibariyle şu şekilde değişim gösterdi:

 Süt, yoğurt, peynir grubunda; geçtiğimiz ay bu kapsamdaki tüm ürünlerde
yapılan fiyat artışının ardından bu ay düşük oranlı fiyat ayarlamaları dikkati çekti.
Fiyat artışının genel olarak görüldüğü grupta bazı markaların fiyat indirimi ile
dikkat çektiği görüldü.

 Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; şarbon
tartışmaları kırmızı et fiyatlarını pek etkilemedi ve kıyma et ile kuşbaşı etin
kilogram fiyatı 3’er TL arttı. Tavuk fiyatı da bu artışa eşlik etti. Et ve tavuk
fiyatındaki artış mutfak harcamasına olumsuz yansırken, av mevsiminin
başlamasıyla tezgahlarda boy gösteren balık gerek çeşit gerek fiyat olarak iyi bir
alternatif oldu. Palamut yanı sıra hamsi ile istavrit fiyatı mutfak harcamasına
olumlu yansıdı. Sakatat fiyatında beklenen artış -henüz- gerçekleşmedi. Yumurta
fiyatı bu ay ciddi oranda yükseldi ve tanesi 83 kuruş oldu. Bakliyat ürünlerinde
(kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyat artışları devreye
girdi ve bu ay kuru fasulye, yeşil ve kırmızı mercimek, kuru fasulye ve bulgur
fiyatı değişti. Sadece nohut fiyatında önemli bir değişiklik tespit edilmedi.

 Yaş sebze-meyve fiyatları bu ay yükseldi. Özellikle sebze fiyatları yükselirken
meyve fiyatı ortalamada biraz geriledi. Domates fiyatındaki artışın nedeni “mal
bulamıyoruz” diye açıklandı.

Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim
ürünleri esas alındı. Bu ay ağırlıklı olarak 16 sebze ve 11 meyve fiyatı kapsandı.
Araştırmada ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze
tüketiminin toplam miktarından hareket edildi.

Geçtiğimiz ay biraz gerileyyerek 4,63 TL olan ortalama sebze-meyve fiyatı bu ay
ortalamada yüzde 8,42 oranındaki artışla 5,02 TL’ye yükseldi. Ortalama kilogram
fiyatı 4,43 TL olan sebze bu ay yüzde 19,19 oranındaki artışla 5,28 TL olurken,
ortalama kilogram fiyatı geçen ay 4,91 TL olan meyve bu ay 4,64 TL oldu.

 Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta;
ekmekte fiyat artışı uygulamasının gelecek aya bırakıldığı belirtilirken un fiyatı bu
ay arttı. Pirinç ve irmik fiyatı aynı kalırken makarna ile bulgur fiyatı yükseldi.

 Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; geçen fiyatı yüksek oranda artırılan
tereyağında bu ay biraz indirim yapıldı, margarin ise zamlandı. Zeytinyağı fiyatı
aynı kalırken ayçiçeği yağı fiyatı bu ay yine arttı. Geçtiğimiz ay artan siyah ve
yeşil zeytin ortalama fiyatı değişmedi. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık,
ayçekirdeği vb.) ürünlerinden -fıstık hariç- hepsinin fiyatında artış belirlendi.
Geçen ay dikkat çektiğimiz üzere, yeni mahsulün devreye girmesiiyle baharat
(kimyon, nane, karabiber, vb.) ürünleri -nane hariç- fiyatı arttı. Şeker fiyatıyla
birlikte bal, reçel fiyatı değişmedi ve fakat pekmez ve tuz fiyatı arttı. Çayın
kilogram fiyatı 1 TL artarken, ıhlamur fiyatı değişmedi. Salçada bu ay fiyat yüksek
oranda gerçekleşti.