Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV), 'COVID-19’un Tüketici Harcamalarına Etkisi' raporu yayımlandı.
Eylül ayında internet üzerinden yapılan kartlı alışverişler bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 50 arttı
Eylül ayı değerlerinin elde edildiği 4, 11, 18 ve 25 Eylül haftalarında banka ve kredi kartı kullanılarak, sırasıyla, 23,7, 23,3, 23,3 ve 23 milyar TL tutarında işlem yapıldı. Adet olarak bakıldığında, ilgili haftalarda sırasıyla, 128, 134, 135 ve 133 milyon adet işlem kaydedildi. Böylece, Eylül 2020’de banka ve kredi kartı kullanılarak 93,3 milyar TL tutarında toplam 531 milyon adet işlem gerçekleştirildi. Eylül 2020’de banka ve kredi kartı ile yapılan harcamaların tutarı Ağustos 2020’ye kıyasla yüzde 6, Eylül 2019’a kıyasla ise yüzde 22 arttı. Aynı dönemde işlem adedi ise aylık bazda yüzde 5, yıllık bazda yüzde 16 artış gösterdi. Bir önceki yılın aynı dönemine (15 Mart - 27 Eylül 2019) göre kıyaslandığında, 13 Mart - 25 Eylül 2020’de yapılan harcamaların tutarı yüzde 6 artarken, işlem adedi ise yüzde 1 azaldı.
Eylül ayında bir önceki aya göre harcamalar en fazla eğitim/kırtasiye/ofis, elektrik-elektronik
eşya, diğer ve sağlık/sağlık ürünleri/kozmetik sektörlerinde artarken, en fazla kamu/vergi
ödemeleri, konaklama, seyahat acenteleri/taşımacılık ve kumarhane/içkili yerler sektörlerinde
azaldı. Aylık harcama kalemlerinde gözlenen bu değişimler, yeni eğitim ve öğretim
döneminin başlaması ve yaz tatili sezonunun bitmesi ile ilişkilendirilebilecek mevsimsel
etkileri yansıtmaktadır. Yıllık bazda değişikliklere bakıldığında, en fazla artış elektrikelektronik eşya, telekomünikasyon, yapı malzemeleri, hırdavat, nalburiye ve araç kiralamasatış/servis/yedek parça harcamalarında görüldü. Kamu/vergi ödemeleri, seyahat
acenteleri/taşımacılık ve havayolları ise en fazla azalış görülen sektörler oldu. Alışveriş
yöntemine göre ise Eylül ayında internet üzerinden yapılan alışverişler Eylül 2019’a göre
yüzde 50, Ağustos 2020’ye göre yüzde 11 arttı. Yıllık eğilimler ve internet üzerinden yapılan
işlemlerin hızlı artışı, salgın ile başlayan tüketici davranışları değişimlerinin sürdüğünü
göstermektedir.
Bir önceki yılın aynı dönemine (15 Mart - 27 Eylül 2019) göre kıyaslandığında, 13 Mart - 25
Eylül 2020’de en fazla artış elektrik-elektronik eşya, bilgisayar (yüzde 83), market ve alışveriş
merkezleri (yüzde 42), diğer (yüzde 41), müteahhit işleri (yüzde 33) ve yapı malzemeleri
(yüzde 29) harcamalarında görüldü. Aynı dönemde harcamalar en fazla havayolları (yüzde
59), seyahat acenteleri/taşımacılık (yüzde 56), konaklama (yüzde 46), kumarhane/içkili yerler
(yüzde 46) ve kamu/vergi ödemeleri (yüzde 45) azaldı (bkz. Şekil 3). Aynı dönemde internet
üzerinden yapılan alışverişler bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 33 arttı.
****
Bu bülten kapsamında, COVID-19’un tüketici harcamaları açısından yarattığı
etkiyi takip edebilmek amacıyla, TCMB Banka Kartı ve Kredi Kartı Harcama
Tutarları verisi incelenmektedir. “COVID-19’un Tüketici Harcamalarına Etkisi
Bülteninde”, harcama kalemlerine göre tüketicilerin haftalık ve aylık banka
kartı/kredi kartı harcaması ve haftalık/yıllık değişimleri ele alınmaktadır.