Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) tarafından hazırlanan
“açlık ve yoksulluk sınırı” araştırması Aralık ayı sonuçları yayınlandı:
TÜRK-İŞ Araştırmasının 2019 Aralık ayı sonucuna göre:
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması
gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.162,70 TL,
Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım,
eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık
harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 7.044,62 TL,
Evli olmayan- çocuksuz bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 2.649,75 TL
olarak hesaplandı.
Dört kişilik bir ailenin sadece mutfak masrafı için yapması gereken harcama tutarı son bir
ayda 60 TL arttı. Son bir yıl itibariyle mutfağa gelen ek yük ise 222 TL oldu. Ailenin temel
ihtiyaçları için yapması gereken harcama tutarı ise bir ayda 195 TL ve son bir yılda 722 TL
artış gösterdi. Elde edilen ücret geliri ile yapılması gereken zorunlu harcama arasındaki fark,
çalışanların geçim şartlarını ağırlaştıran “hayat pahalılığı” olarak ortaya çıkmaktadır.
TÜRK-İŞ tarafından hesaplanan gıda endeksi ile TÜİK tarafından hesaplanan tüketici fiyatları
endeksinin altında yer alan gıda fiyatları endeksindeki aylık değişim incelendiğinde, son
aylarda, fiyat artışı dikkati çekmektedir.
TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Aralık 2019’da şu
şekilde olmuştur.
Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari
harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 2,85 oranında arttı.
Yılın ilk on iki ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 11,41 oranına ulaştı.
Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 11,41 oldu.
Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 17,08 olarak hesaplandı.
Bu arada geçen yıl bu aylarda, özellikle marketlerde, ülke genelinde yürütülen “enflasyonla
mücadele” kapsamında indirimli fiyat uygulandığı ve buna bağlı olarak enflasyon sepetinde
ağırlıklı olarak yer alan temel gıda maddelerinin fiyatlarındaki bir gerileme sağlandığı da
hatırlanmalıdır.
2019 Aralık ayı itibariyle TÜRK-İŞ hesaplamasına temel alınan gıda ürünlerinin fiyatlarında
gözlenen değişim şu şekilde olmuştur:
Süt, yoğurt, peynir grubunda; geçen ay fiyatı arttığı belirlenen süt ile peynir fiyatı
aynı kalırken, fiyatı değişmeyen yoğurt fiyatında bu ay artış dikkati çekti.
Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kıyma et (dana
kıyma fiyatı artarken karışık kıyma fiyatı aynı kaldı) ile kuşbaşı et fiyatında bu ay
artış tespit edildi. Sakatat ürünlerinin fiyatı aynı kaldı. Tavuk fiyatı -düşük de
olsa- arttı. Balık fiyatı geçen ayın tersine bir gelişmeyle hamsi ve istavritteki artışa
bağlı olarak ortalamada biraz artış gösterdi. Hesaplamada -her zaman olduğu
gibifiyatı nispeten ucuz ve yaygın satılan balıklar esas alındı. Yumurtanın fiyatı bu ay
tanede 5 kuruş geriledi. Bakliyat ürünlerinden (kuru fasulye, kırmızı-yeşil
mercimek, nohut, barbunya vb.) kırmızı ve yeşil mercimek fiyatında artış tespit
edilirken diğerleri aynı kaldı. Bazı marketlerde özellikle bakliyat ürünleri üzerinden
bu ay “promosyon” uygulaması dikkati çekti.
Meyve-sebze ortalama fiyatı bu ay önemli bir değişime neden olmadı.
Ailenin gıda harcaması içinde ağırlıklı yeri olan yaş sebze-meyve ortalama
kilogram fiyatı bu ay 5,46 TL (geçen ay 5,43 TL) olarak hesaplandı. Sebze
ortalama kilogram fiyatı geçen ay 5,43 TL iken bu ay 5,75 TL’ye yükseldi. Meyve
ortalama kilogram fiyatı ise yüzde 11,14 oranında gerileyerek 4,81 TL (geçtiğimiz
ay 5,45 TL) oldu.
Hesaplamada 18 sebze ve 8 meyve olmak üzere toplamda yine 26 ürün dikkate
alındı. Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan
mevsim ürünleri esas alındı. Araştırmada ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama
sepetindeki meyve-sebze tüketiminin toplam miktarından hareket edildi.
Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; ekmek
ve makarna fiyatı aynı kalırken, un, irmik ve bulgur fiyatında artış tespit edildi.
Baldo pirinç fiyatında da bazı marketlerde fiyat artışı dikkati çekti.
Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı fiyatı kilogramda 4 TL
artarken, margarin, zeytinyağı ve ayçiçeği yağı fiyatı bu ay yine değişmedi. Siyah
ve yeşil zeytin fiyatı ortalamada biraz arttı. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık,
ayçekirdeği vb.) ürünlerinden fıstığın fiyatı arttı, fındığın fiyatı geriledi, diğerleri
değişmedi. Çay ve ıhlamur fiyatı ile baharat (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatları
aynı kaldı. Şeker ve tuz ile bal, reçel, pekmez ve salça yine fiyatı değişmeyen
ürünler arasında yer aldı.