BETAM, tarım dışı işsizlik oranının Nisan ayında da % 15.1 olacağını öngörüyor

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM)
İşgücü Piyasası Görünümü xxxx 202X raporunda tarım dışı işsizlik oranının
xxx ayında % xxx olacağını öngörüyor.

 İşgücü Piyasası Görünümü raporu aşağıda bulunuyor:


Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü verilerine göre tarım dışı işsizlik oranı Mart 2020 döneminde Şubat 2020 dönemine kıyasla 0,5 yüzde puan artarak yüzde 15,1 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde tarım dışı istihdam 982 bin kişi azalırken, tarım dışı işgücü 999 bin kişi azalmıştır. Sektörel verilere göre tüm sektörlerde istihdam kaybı yaşanmıştır. Tarım sektöründe 21 binlik istihdam azalışı kaydedilirken, sanayide 85 bin, inşaatta ise 202 binlik istihdam azalışı kaydedilmiştir. En çarpıcı azalış ise 694 bin kişi ile hizmet sektöründe görülmüştür.Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre kadın istihdamında 245 binlik azalışa karşılık, işgücünde 368 binlik azalış kaydedilmiştir. Kadın işgücündeki azalış istihdamdakinden daha yüksek olması sonucunda kadın tarım dışı issizlik oranı 0.6 yüzde puanlık azalışla yüzde 17.9 seviyesine gerilemiştir. Erkek işgücü ve istihdamında sırasıyla 657 ve 722 binlik azalış kaydedilmiştir. Erkek istihdamındaki azalış işgücüne kıyasla daha fazla olduğundan dolayı erkek tarım dısşı işsizlik oranı 0.8 yüzde puan artarak 13.7 seviyesine yükselmiştir.

Tarım dışı bütün işgücü göstergelerinde düşüş

Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre Mart 2020 döneminde (Şubat-Mart-Nisan) Şubat 2019 dönemiyle (Ocak-Şubat-Mart) kıyaslandığında tarım dışı işgücü 999 bin azalarak 25 milyon 766 bine gerilemiştir. İşgücünde bu ölçüde bir azalma ilk kez gözlemlenmektedir. Tarım dışı istihdam ise 982 bin azalarak 21 milyon 875 bin kişi olarak kaydedilmiştir. İstihdamdaki ve işgücündeki bu çarpıcı gerilemenin sonucunda tarım dışı işsiz sayısı 17 bin kişi azalarak 3 milyon 891 bin olarak kaydedilmiş, tarım dışı işsizlik oranı da yüzde 15,1 seviyesine yükselmiştir.

İşgücü piyasası görünümünü daha iyi analiz etmek açısından araştırma notumuza işgücü, istihdam oranları (işgücünün ve istihdamın kurumsal olmaya nüfusa oranları) ile tarım dışı işsizlik oranlarını içeren Şekil 2’yi ekledik. Şubat ayında hem işgücünde hem de istihdam oranında meydana gelen azalışlar Mart döneminde de devam etmektedir. Kurumsal olmayan çalışabilir nüfus artmaya devam ederken işgücüne katılım oranı Mart 2019’dan Mart 2020’ye yüzde 53,4’dan yüzde 49,0’ye 4,4 puan gerilemiştir. İstihdam oranı ise bir yılda yüzde 46,0’dan yüzde 42,6’e 3,4 puan gerilemiştir.

İş bulma ümidi olmayanlarda büyük artış

İşgücü tanım icabı istihdamdakiler ile iş arayanların (işsizler) toplamından ibarettir. İşgücündeki istisnai gelişme, işini kaybedenlerin ve ilk kez işgücü piyasasına girecek olanların bir bölümün bundan “iş bulamayacağını düşünerek iş aramaktan vazgeçtiğini göstermektedir. Bu davranış önemli ölçüde TÜİK tarafından “iş bulma ümidi olmayanlar” olarak sınıflandıranların sayısındaki artışa yansımaktadır. ‘‘İş bulma ümidi olmayanlar’’ sayısı Ocak 2019’dan beri sürekli artmakta, Şubat ve Mart 2020 döneminde artışın hızlandığı gözlemlenmektedir. Ocak 2019’a bu sayı 500 bin civarındayken bir yıl içinde iki katına çıkarak 1 milyon 100 bine dayanmıştır.

Korona salgınının istihdam üzerindeki olmusuz etkilerini sınırlamak için Kısa Çalışma Ödeniği ve işten çıkarma yerine Ücretsiz izine çıkarma gibi önemler ekonomik faaliyet düzeyi ile istildam arasındaki ilişkiyi büyük ölçüde geçersiz kılmış durumdadır. Keza isithdam kayıpları ile işsiz sayısı arasındaki nispeten yüksek korelasyon da dumura uğramıştır. Bu gelişmeler Betam işsizlik tahmin modelinin standart hata aralığını önemli ölçüde artırdığını düşünüyoruz. Bu nedenle bir önceki İşgücü Görünüm notunda olduğu gibi Mart dönemi notunda da tahmini yayınlamamayı tercih ediyoruz. Bununla birlikte modelin MEA tarım dışı işsizlik oranının Nisan döneminde değişmeyerek yüzde 15,1’te kalacağını tahmin ettiği bilgisini paylaşmak istiyoruz.

Hizmet istihdamında sert düşüş

Mevsimsellikten arındırılmış sektörel istihdam verilerine göre Mart 2020 döneminde Şubat 2020 dönemine kıyasla bütün sektörlerde istihdam azalışı kaydedilmiştir (Şekil 3, Tablo 2).1 Tarım sektöründe Şubat 2020 döneminde 218 bin azalış kaydedilirken, Mart 2020 döneminde biraz toparlanarak 21 binlik azalış gerçekleşmiştir. Hizmetlerde Şubat 2020’da 194 binlik azalıştan sonra Mart 2020 döneminde 694 binlik olağan üstü bir istihdam kaybı yaşanmıştır. Beklendiği gibi Hizmet sektörü Korona salgınını nedeniyle alınan önlemlerden en fazla etkilenen sektör olmuştur. Sanayide Mart döneminde 85 bin istihdam kabetmiştir. İnşaatta ise Mart döneminde 202 binlik bir istihdam kaybı gerçekleşmiştir.

1 Sektörel istihdam serileri teker teker mevsim etkilerinden arındırılmaktadır. Dolayısıyla sektörel istihdam rakamlarının toplamı, mevsim etkilerinden arındırılmış toplam istihdam rakamından farklı olabilmektedir. Aradaki fark mevsim etkilerinden arındırma prosedürünün lineer olmamasından kaynaklanmaktadır.

Son bir yılda tarım dışı işgücünde ve istihdamında sert düşüş

Mart 2020 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla mevsim etkilerinden arındırılmamış yıllık istihdam kaybı 1 milyon 124 bindir. Buna karşılık Mart 2020 döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla tarım dışı işsiz sayısı azalışı 553 bin ile sınırlıdır. Aradaki büyük farkın önemli bir bölümünün iş bulma ümidi olmayanlar grubundaki artıştan kaynaklandığını tahmin ediyoruz. Bu gelişmelerin soncunda tarım dışı işgücü 1 milyon 677 binlik (1 milyon 124 bin + 553 bin) gerileme kaydetmiştir.

İstihdamda gerilemeyle birlikte Erkek işsizlik oranında artma

Şekil 5’te mevsim etkilerinden arındırılmış kadın ve erkek tarım dışı işsizlik oranları verilmektedir.2 Mart 2020 döneminde kadınların tarım dışı işsizlik oranı Şubat 2020’a kıyasla yüzde 0.6 puan azalarak 17,9 olarak kaydedilmiştir. Kadın işsizliğindeki bu belirgin azalma kadın işgücündeki (361 bin) azalışın istihdamdaki azalıştan (245 bin) çok daha fazla olmasından kaynaklanmıştır. Erkeklerin işsizlik oranı ise yüzde 0,8 puan artarak 13.7 olarak gerçekleşmiştir. Erkeklerde tarım dışı işsizlik oranının artış göstermesinin sebebi ise işgücündeki azalışın (657 bin kişi) istihdamdaki azalıştan (722 bin) daha düşük olmasıdır (Tablo 3). Bu gelişmeler sonucu tarım dışı işsizlik oranlarındaki toplumsal cinsiyet farkı 5,6 yüzde puandan 4,1 puana gerilemiştir.

2 TÜİK Şubat 2014 döneminde işgücü piyasası verilerinde önemli düzeltmelere gitmiştir. Bu kapsamda, TÜİK çeşitli işgücü verilerini geriye doğru düzeltmiş ve mevsim etkilerinden arındırılmış verileri de açıklamaya devam etmiştir. Ancak düzeltmeler toplumsal cinsiyet ayrımında yapılmamıştır. Bu sebeple kadın ve erkek işgücü verileri mevsimsel etkilerden arındırma işleminin sağlıklı olarak yapılamamıştır. Zira mevsim etkilerinden arındırma işlemi için en az 36 gözlem gerekmektedir. Şubat 2017 dönemi verilerinin açıklanmasıyla birlikte mevsim etkilerinden arındırma işlemi için gerekli olan 36 gözlem sayısı sağlanmıştır ve bu dönemden itibaren Betam toplumsal cinsiyet ayrımında mevsim etkilerinden arındırma işlemini yapmaktadır. Yine de mevsim etkilerinden arındırmanın en azından bir süre daha serilerde fazladan oynaklığa sebep olabileceği unutulmamalıdır.