BETAM: Son bir yılda işgücüne katılım oranındaki kayıp 4,3 puan, istihdam oranındaki kayıp 4,0 puan

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) İşgücü Piyasası Görünümü Eylül 2020 raporu yayımlandı.

Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü verilerine göre tarım dışı işsizlik oranı Haziran 2020 döneminde Mayıs 2020 dönemine kıyasla 0,2 yüzde puan artarak yüzde 16,7 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde tarım dışı istihdam 395 bin kişi artarken, tarım dışı işgücü 534 bin kişi artmıştır. Sektörel verilere göre bütün sektörlerde istihdam artışları yaşanmıştır. Tarım ve inşaat sektöründe sırasıyla 36 ve 141 binlik istihdam artışı kaydedilirken, sanayi ve hizmetlerde de sırasıyla 25 ve 230 binlik istihdam artışı kaydedilmiştir. Hizmet sektöründe 7 aydır süregelen istihdam kaybı durmuştur, bununla birlikte mevcut seviye Ekim 2019 seviyesinin yüzde 9 altındadır. Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre kadın istihdamındaki 151 binlik artışa karşılık, işgücünde 251 binlik artış yaşanmıştır. Mevsim etkilerinden arındırılmış kadın tarım dışı işsizlik oranı bu gelişme sonucunda 0,7 yüzde puan artarak yüzde 19,0 seviyesine yükselmiştir. Erkek işgücü ve istihdamında sırasıyla 414 ve 330 binlik artış kaydedilmiştir. Bu gelişme sonucunda erkek tarım dışı işsizlik oranı yüzde 0,1 puan artarak yüzde 15,6 olarak gerçekleşmiş, tarım dışı işsizlik oranındaki toplumsal cinsiyet farkı yüzde 0,6’lık artış göstermiştir.

Tarım dışı bütün işgücü göstergelerinde yükseliş

Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre Haziran 2020 döneminde (Mayıs-Haziran-Temmuz) Mayıs 2020 dönemiyle (Nisan-Mayıs-Haziran) kıyaslandığında tarım dışı işgücü 534 bin artarak 25 milyon 531 bine yükselmiştir. Bu gelişme sonucu tarım dışı işgücü seviyesi Şubat 2020 seviyesinden 1 milyon 289 bin daha aşağıda kalmıştır (26 milyon 819 bin).Tarım dışı istihdam ise 395 bin artarak 21 milyon 267 bin kişi olarak kaydedilmiştir (Şekil 1, Tablo 1). Haziran 2020 tarım dışı istihdam seviyesi, Şubat 2020 seviyesinin halen 1 milyon 583 bin altındadır. Tarım dışı işsiz sayısı ise Mayıs dönemine kıyasla 139 bin kişi artarak 4 milyon 264 bin olarak kaydedilmiş, tarım dışı işsizlik oranı da yüzde 16,7 seviyesine yükselmiştir.

Son dönemlerde hem işgücünde hem de istihdam oranında meydana gelen güçlü azalışlar Haziran döneminde ilk kez belirgin bir şekilde tersine dönmüştür. Bu gelişmeler sonucunda işgücüne katılım oranı Haziran döneminde Mayıs dönemine kıyasla yüzde 47,7’den yüzde 48,6’ya yükselmişken, istihdam oranı ise 6 dönemdir süregelen düşüş Haziran döneminde Mayıs dönemine kıyasla tersine çevrilerek yüzde 0,6 puan yükselmiştir (yüzde 41,0’dan yüzde 41,6’ya). Son bir yılda işgücüne katılım oranındaki kayıp 4,3 yüzde puan olarak gerçekleşirken son bir yılda istihdam oranında gerçekleşen kayıp 4,0 yüzde puandır

Çalışmaya hazır olup iş aramayanlarda azalma

İşgücü tanım icabı istihdamdakiler ile iş arayanların (işsizler) toplamından ibarettir. İşgücündeki istisnai gelişme, işini kaybedenlerin ve ilk kez işgücü piyasasına girecek olanların bir bölümünün “iş bulamayacağını” düşünerek iş aramaktan vazgeçtiğini göstermektedir. Bu davranış önemli ölçüde TÜİK tarafından “iş bulma ümidi olmayanlar” ve “diğer” olarak sınıflandıranların sayısındaki artışa yansımaktadır. ‘‘İş bulma ümidi olmayanlar’’ sayısı Ocak 2019’dan beri sürekli artmakta olduğunu ve Şubat, Mart ve Nisan 2020 döneminde artışın hızlandığını, Mayıs döneminde ise artış hızında yavaşlama gözlemlemiştik. İş aramayıp çalışmaya hazır olanların sayısında Haziran döneminde ilk kez düşüş kaydedilmiştir, dahası iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ile işsiz sayısının toplamı Kasım 2019’dan beri ilk kez düşüş kaydetmiştir. Toplam sayıyı Mayıs ve Haziran 2020 döneminde sırasıyla 8 milyon 848 bin ve 8 milyon 765 bin olarak hesaplıyoruz.

Mevsimsellikten arındırılmış sektörel istihdam verilerine göre Haziran 2020 döneminde Mayıs 2020 dönemine kıyasla tüm sektörlerde istihdam artışları kaydedilmiştir(Şekil 4, Tablo 2). İnşaat sektöründeki 141 binlik belirgin artışla birlikte son iki dönemdeki artış 251 bin olarak gerçekleşmiş ve neredeyse pandemi öncesi seviyesine yükselmiştir. Haziran 2020’de sanayi istihdamı 25 bin artış gerçekleştirmiştir. Salgın öncesi düşüşüne başlayıp salgınla birlikte ciddi ölçüde zarar gören hizmet istihdamı 7 dönemdir süregelen azalıştan sonra ilk kez artış göstermiştir (230 bin). Ancak her iki sektörde de istihdam pandemi öncesinin bir hayli altındadır.

Son bir yılda tarım dışı işgücünde ve istihdamında sert düşüş

Haziran 2020 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yıllık istihdam kaybı 1 milyon 708 bindir (yüzde 7,4). Buna karşılık Haziran 2020 döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla tarım dışı işsiz sayısında artış yerine azalışlar görülmektedir. Son bir yılda işgücünde yaklaşık 1 milyon 836 bin kayıp yaşanırken işsiz sayısı yaklaşık 128 bin azalmıştır. (

Erkek ve kadın işsizlik oranlarında artışlar

Şekil 6’da mevsim etkilerinden arındırılmış kadın ve erkek tarım dışı işsizlik oranları verilmektedir. Haziran 2020 döneminde kadınların tarım dışı işsizlik oranı Mayıs 2020’ye kıyasla 0.7 yüzde puan artarak yüzde 19,0 olarak kaydedilmiştir. Erkeklerin işsizlik oranı ise 0,1 puan artarak yüzde 15,6 olarak gerçekleşmiştir. Kadın ve erkek işgücünde sırasıyla 252 ve 413 binlik artış kaydedilirken, kadın ve erkek istihdamında sırasıyla 151 ve 330 binlik artış kaydedilmiştir. İşgücünün istihdamdan daha hızlı artması sonucu hem kadınlarda hem erkeklerde tarım dışı işsizlik oranında artışlar görülürken, artışın büyüklüğü kadınlarda çok daha belirgin olmuştur. Haziran 2020’de kadın tarım dışı işsizlik oranı yüzde 0,7 puan artarken, erkeklerde bu oran yüzde 0,1 puan artmıştır (Tablo 3). Bu gelişmeler sonucu tarım dışı işsizlik oranlarındaki toplumsal cinsiyet farkı yüzde 0,6 puan artarak yüzde 3,3 puan olarak kaydedilmiştir.