Bankalar, 4. çeyrekte kredi standartlarının sıkılaşmasını öngörüyor

Merkez Bankası'nın dönemi "Banka Kredileri Eğilim Anketi" yayınlandı.

 Anket sonuçlarının değerlendirmesi aşağıda yer alıyor:

Bankaların 2022 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile dördüncü çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren
Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçları incelendiğinde 2022 yılının üçüncü çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları
sıkılaştırdığı görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, kısa vadeli kredilere uygulanan standartlarda bir miktar
gevşeme gözlenirken, diğer işletme kredi türlerinde sıkılaşma olduğu görülmektedir. Fon maliyetleri ve bilanço
kısıtlamaları ile risk algılaması standartları sıkılaştırıcı yönde etkileyen faktörler olmuştur. 2022 yılının dördüncü çeyreği
için bankaların beklentisi bütün işletme kredi türlerinde standartların sıkılaşacağı yönündedir. Konut ve diğer bireysel
kredi türlerine uygulanan standartların sıkılaşmaya devam ettiği, taşıt kredi türünde ise standartların gevşediği
görülmektedir. Yılın dördüncü çeyreği için beklenti, konut ve diğer bireysel kredi türlerinde standartların sıkılaşacağı,
taşıt kredi türünde ise gevşeyeceği yönündedir.

Anket sonuçları kredi talebi açısından incelendiğinde, yılın üçüncü çeyreğinde küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen
krediler, kısa vadeli krediler ve Türk lirası cinsinden açılan kredilere olan talepte artış gözlenirken, büyük işletmelere
verilen krediler, uzun vadeli krediler ve yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepte azalış gözlenmektedir. Stok
artırımı ve işletme sermayesi, talebi en çok artıran faktör olmuştur. Yılın dördüncü çeyreği için beklenti, yabancı para
cinsinden açılan kredi türünde talebin azalmaya devam edeceği, diğer işletme kredi türlerinde ise talebin artacağı
yönündedir. Yılın üçüncü çeyreğinde tüm bireysel kredi taleplerinde azalış olduğu gözlenmektedir. 2022 yılının
dördüncü çeyreği için beklenti, tüm bireysel kredi türlerinde talebin azalmaya devam edeceği yönündedir.
Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde yurt içi ve yurt dışı
fonlama koşullarının sıkılaşmaya devam ettiği görülmektedir. 2022 yılının dördüncü çeyreği için beklenti, yurt içi ve yurt
dışı fonlama koşullarında sıkılaşmanın devam edeceği yönündedir.

 
2022 yılının üçüncü çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları
sıkılaştırdığı görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, kısa vadeli kredilere uygulanan standartlarda bir miktar gevşeme
gözlenirken, diğer işletme kredi türlerinde sıkılaşma olduğu görülmektedir. Fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları ile risk
algılaması standartları sıkılaştırıcı yönde etkileyen faktörler olmuştur. 2022 yılının dördüncü çeyreği için bankaların beklentisi,
bütün işletme kredi türlerinde standartların sıkılaşacağı yönündedir (Grafik 1).
Yılın üçüncü çeyreğinde konut ve diğer bireysel kredi türlerine uygulanan standartların sıkılaşmaya devam ettiği, taşıt kredi
türünde ise standartların gevşediği görülmektedir. Konut ve diğer bireysel kredilerde tüm faktörler standartları sıkılaştırıcı
yönde etkilemiştir. Taşıt kredilerinde ise fon maliyetleri/bilanço kısıtlamaları ve risk algılaması standartları sıkılaştırıcı yönde
etkilerken, rekabet baskısı standartları gevşetici yönde etkileyen faktör olmuştur. Yılın dördüncü çeyreği için beklenti, konut ve
diğer bireysel kredi türlerinde standartların sıkılaşacağı, taşıt kredi türünde ise gevşeyeceği yönündedir (Grafik 2, Grafik 3 ve
 
Konut, taşıt ve diğer bireysel kredi taleplerinde azalış olduğu gözlenmektedir. Konut kredilerinde diğer bankalardan
sağlanan krediler, taşıt kredilerinde tüketici güveni talebi azaltıcı yönde etkileyen en önemli faktörler olmuştur. Diğer bireysel
kredi türlerinde menkul kıymet alımları talebi artırıcı yönde etkilerken, diğer bütün faktörler azaltıcı yönde etkilemiştir. Yılın
dördüncü çeyreği için beklenti, tüm bireysel kredi türlerinde talebin azalmaya devam edeceği yönündedir (

II. Kredi Talepleri
İşletmelerin banka kredilerine olan talebi incelendiğinde, yılın üçüncü çeyreğinde küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen
krediler, kısa vadeli krediler ve Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talepte artış gözlenirken, büyük işletmelere verilen
krediler, uzun vadeli krediler ve yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepte azalış gözlenmektedir. Stok artırımı ve
işletme sermayesi, talebi en çok artıran faktör olmuştur. 2022 yılının dördüncü çeyreği için beklenti, yabancı para cinsinden
açılan kredi türünde talebin azalmaya devam edeceği, diğer işletme kredi türlerinde ise talebin artacağı yönündedir (Grafik 5).
 
III. Kredi Koşul ve Kuralları
İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan koşul ve kurallara bakıldığında, ortalama krediler ve daha riskli krediler
üzerindeki kâr marjının azaldığı gözlenmektedir. Diğer durum ve şartlara ilişkin koşul ve kuralların sıkılaştırıldığı
görülmektedir.
Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar incelendiğinde, ortalama krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kar
marjının tüm bireysel kredilerde artırıldığı gözlenmektedir. Teminat ihtiyacına ilişkin koşul ve kurallar bütün bireysel kredi
türlerinde sıkılaştırılırken, konut kredilerinde ve diğer bireysel kredilerde vadeye ilişkin koşul ve kuralların da sıkılaştırıldığı
görülmektedir.

IV. Fonlama Koşulları
Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde yurt içi ve yurt dışı fonlama
koşullarının sıkılaşmaya devam ettiği görülmektedir. Yurt dışı fonlama maliyeti ve diğer koşul ve kurallar, yurt dışı fonlama
koşullarını sıkılaştırıcı yönde etkilemiştir. 2022 yılının dördüncü çeyreği için beklenti, yurt içi ve yurt dışı fonlama
koşullarında sıkılaşmanın devam edeceği yönündedir (Grafik 9 ve Grafik 10).