Bankalar, 3.çeyrekte kredi standartlarının öngörüyor

Merkez Bankası'nın Ekim-Aralık dönemi "Banka Kredileri Eğilim Anketi" yayınlandı.

 Anket sonuçlarının değerlendirmesi aşağıda yer alıyor:

Bankaların 2023 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile 2023 yılının dördüncü çeyreğine ilişkin
beklentilerini içeren Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçları incelendiğinde(1),
2023 yılının üçüncü çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları
standartlardaki sıkılaşma yönlü seyrin zayıflayarak devam ettiği görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, tüm işletme
kredi türlerine uygulanan standartlardaki sıkılaşma devam etmekte olup, yabancı para cinsinden açılan kredilere
uygulanan standartlardaki sıkılaşmanın güçlendiği gözlenmektedir. 2023 yılının dördüncü çeyreği için bankaların
beklentisi, genel olarak işletmelere verilen kredilere uygulanan standartlardaki sıkılaşmanın devam edeceği
yönündedir. Yılın üçüncü çeyreğinde, konut, taşıt ve diğer bireysel kredi türlerine uygulanan standartlardaki
sıkılaşmanın devam ettiği görülmektedir. 2023 yılının son çeyreği için beklenti, tüm bireysel kredi türlerine uygulanan
standartlardaki sıkılaşma yönlü seyrin zayıflayarak devam edeceği yönündedir.
Anket sonuçları kredi talebi açısından incelendiğinde, genel olarak işletmelere verilen kredilere olan talepteki artış
yönlü seyir, yılın üçüncü çeyreğinde zayıflayarak devam etmiştir. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli
işletmelere verilen krediler, kısa vadeli krediler ve Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talepteki artış yönlü seyrin
zayıflayarak devam ettiği gözlenmektedir. Uzun vadeli kredilere olan talepte görülen azalış yerini artışa bırakmıştır.
2023 yılının dördüncü çeyreği için beklenti, genel olarak işletmelere verilen kredilere olan talepteki artış seyrinin
zayıflayarak devam edeceği yönündedir. Yılın üçüncü çeyreğinde, konut ve taşıt kredi talebindeki azalış güçlenerek,
diğer bireysel kredi talebindeki azalış seyri ise zayıflayarak devam etmiştir. 2023 yılının dördüncü çeyreği için beklenti,
tüm bireysel kredilere olan talepte görülen azalış seyrinin devam edeceği yönündedir.
Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2023 yılının üçüncü çeyreğinde yurt içi fonlama
koşullarındaki sıkılaşma yönlü seyrin güçlenerek devam ettiği, yurt dışı fonlama koşullarında bir süredir devam eden
sıkılaşmanın ise yerini gevşemeye bıraktığı görülmektedir. 2023 yılının son çeyreği için beklenti, yurt içi fonlama
koşullarındaki sıkılaşma seyrinin ve yurt dışı fonlama koşullarında başlayan gevşemenin devam edeceği yönündedir.

2023 yılının üçüncü çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartlardaki
sıkılaşma yönlü seyrin zayıflayarak devam ettiği görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, tüm işletme kredi türlerine
uygulanan standartlardaki sıkılaşma devam etmekte olup, yabancı para cinsinden açılan kredilere uygulanan standartlardaki
sıkılaşmanın güçlendiği gözlenmektedir. Tüm faktörler standartları sıkılaştırıcı yönde etkilerken, genel ekonomik faaliyetlere
ilişkin beklentiler ile endüstri ya da firmalara ilişkin görünüm standartları sıkılaştırıcı yönde etkileyen en önemli faktörler
olmuştur. 2023 yılının dördüncü çeyreği için bankaların beklentisi, genel olarak işletmelere verilen kredilere uygulanan
standartlardaki sıkılaşmanın devam edeceği yönündedir

Yılın üçüncü çeyreğinde, konut, taşıt ve diğer bireysel kredi türlerine uygulanan standartlardaki sıkılaşmanın devam ettiği
görülmektedir. Tüm bireysel kredi türlerinde fon maliyetleri/bilanço kısıtlamaları, rekabet baskısı ve risk algılaması standartları
sıkılaştırıcı yönde etkilemiştir. 2023 yılının dördüncü çeyreği için beklenti, tüm bireysel kredi türlerine uygulanan standartlardaki
sıkılaşma yönlü seyrin zayıflayarak devam edeceği yönündedir

şletmelerin banka kredilerine olan talebi incelendiğinde, genel olarak işletmelere verilen kredilere olan talepteki artış yönlü
seyir, yılın üçüncü çeyreğinde zayıflayarak devam etmiştir. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere
verilen krediler, kısa vadeli krediler ve Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talepteki artış yönlü seyrin zayıflayarak
devam ettiği gözlenmektedir. Uzun vadeli kredilere olan talepte görülen azalış yerini artışa bırakmıştır. Krediler üzerindeki
vergi ve benzeri yükler ile alternatif finansman olarak hisse senedi ihracı talebi azaltan en önemli faktörler iken, stok artırımı
ve işletme sermayesi için finansman ihtiyacı talebi artırıcı yönde etkileyen en önemli faktör olmuştur. 2023 yılının dördüncü
çeyreği için beklenti, genel olarak işletmelere verilen kredilere olan talepteki artış seyrinin zayıflayarak devam edeceği
yönündedir (Grafik 5).
Yılın üçüncü çeyreğinde, konut ve taşıt kredi talebindeki azalış güçlenerek, diğer bireysel kredi talebindeki azalış seyri ise
zayıflayarak devam etmiştir. Tüm bireysel kredi türlerinde tüm faktörler talebi azaltıcı yönde etkilemiştir. Konut kredilerinde
konut piyasasına ilişkin beklentiler, taşıt kredilerinde tüketici güveni, diğer bireysel kredilerde ise dayanıklı tüketim mallarına
yapılan harcama ile krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler talebi azaltıcı yönde etkileyen en önemli faktörler olmuştur.
2023 yılının dördüncü çeyreği için beklenti, tüm bireysel kredilere olan talepte görülen azalış seyrinin devam edeceği
yönündedir

şletmelere kullandırılan kredilere uygulanan koşul ve kurallara bakıldığında, ortalama krediler ve daha riskli krediler
üzerindeki kâr marjlarındaki artış seyrinin güçlenerek devam ettiği gözlenmektedir. Diğer durum ve şartlara ilişkin koşul ve
kurallardaki sıkılaşma seyrinin yılın üçüncü çeyreğinde de devam ettiği görülmektedir.
Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar incelendiğinde, ortalama krediler ile daha riskli krediler üzerindeki kar
marjlarındaki artışın devam ettiği görülmektedir. Bütün bireysel kredi türlerinde, vadeye ilişkin koşul ve kurallardaki
sıkılaşma eğiliminin güçlenerek devam ettiği görülmektedir. Teminat ihtiyacına ilişkin koşul ve kurallar incelendiğinde ise
sıkılaşma eğiliminin konut ve diğer bireysel kredi türlerinde güçlenerek devam ettiği, taşıt kredilerinde ise bir önceki
çeyrekte görülen gevşemenin yerini sıkılaşmaya bıraktığı gözlenmektedir. Ayrıca, tüm bireysel kredi türlerinde faiz dışında
alınan ücret ve komisyonlara ilişkin koşul ve kurallarda sıkılaşma başlamıştır.

Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2023 yılının üçüncü çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarındaki
sıkılaşma yönlü seyrin güçlenerek devam ettiği, yurt dışı fonlama koşullarında bir süredir devam eden sıkılaşmanın ise
yerini gevşemeye bıraktığı görülmektedir. Yurt dışı fonlama maliyeti ve diğer koşul ve kurallar, yurt dışı fonlama koşullarını
gevşetici yönde etkilemiştir. 2023 yılının son çeyreği için beklenti, yurt içi fonlama koşullarındaki sıkılaşma seyrinin ve yurt
dışı fonlama koşullarında başlayan gevşemenin devam edeceği yönündedi