Bankalar, 2. çeyrekte kredi standartlarının sıkılaşmasını öngörüyor

Merkez Bankası'nın Ocak - Mart 2024 dönemi "Banka Kredileri Eğilim Anketi" yayınlandı.

 Anket sonuçlarının değerlendirmesi aşağıda yer alıyor:

Bankaların 2024 yılının ilk çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile 2024 yılının ikinci çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren
Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçları incelendiğinde, 2024 yılının birinci çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları
sıkılaştırdığı görülmüştür. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler dışındaki tüm
kredi türlerine uygulanan standartlarda sıkılaşma gözlenmiştir. 2024 yılının ikinci çeyreği için bankaların beklentisi,
genel olarak işletmelere verilen kredilere uygulanan standartlardaki sıkılaşmanın güçlenerek devam edeceği
yönündedir. 2024 yılının ilk çeyreğinde, tüm bireysel kredi türlerine uygulanan standartlarda sıkılaşma görülmüştür.
2024 yılının ikinci çeyreği için, işletme kredilerinde olduğu gibi tüm bireysel kredi türlerinde de standartlardaki
sıkılaşmanın güçlenerek devam edeceği beklenmektedir.

Anket sonuçları kredi talebi açısından incelendiğinde, genel olarak işletmelere verilen kredilere olan talepteki artış
yönlü seyir, 2024 yılının ilk çeyreğinde de devam etmiştir. Alt kırılımlar incelendiğinde, büyük işletmelere verilen krediler
dışındaki tüm kredilere olan talepte artış gözlenmiştir. Özellikle, yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepteki
artışın oldukça güçlü olduğu görülmüştür. 2024 yılının ikinci çeyreğinde ise, genel olarak işletmelere verilen kredilere
olan talepteki artışın yerini azalışa bırakması beklenmektedir. 2024 yılının birinci çeyreğinde, tüm bireysel kredi
türlerine olan talepte azalış görülmüştür. 2024 yılının ikinci çeyreği için bankaların beklentisi, tüm bireysel kredi
türlerinde talepte görülen azalışın güçlenerek devam edeceği yönündedir.

Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2024 yılının ilk çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarında
sıkılaşma yönlü, yurt dışı fonlama koşullarında ise gevşeme yönlü seyrin devam ettiği görülmüştür. 2024 yılının ikinci
çeyreği için, yurt içi fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın ve yurt dışı fonlama koşullarındaki gevşemenin güçlenerek
devam edeceği beklenmektedir.

2024 yılının birinci çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları
sıkılaştırdığı görülmüştür. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler dışındaki tüm kredi
türlerine uygulanan standartlarda sıkılaşma gözlenmiştir. Sermaye yeterliliği ile ilgili kısıtlar, endüstri ya da firmalara ilişkin
görünüm ve genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler standartları sıkılaştırıcı yönde etkileyen en önemli faktörler olmuştur.
2024 yılının ikinci çeyreği için bankaların beklentisi, genel olarak işletmelere verilen kredilere uygulanan standartlardaki
sıkılaşmanın güçlenerek devam edeceği yönündedir.

2024 yılının ilk çeyreğinde tüm bireysel kredi türlerine uygulanan standartlarda sıkılaşma görülmüştür. Tüm bireysel kredi
türlerinde fon maliyetleri/bilanço kısıtlamaları standartları sıkılaştırıcı yönde etkileyen en önemli faktör olmuştur. 2024 yılının
ikinci çeyreği için, işletme kredilerinde olduğu gibi tüm bireysel kredi türlerinde de standartlardaki sıkılaşmanın güçlenerek
devam edeceği beklenmektedir

İşletmelerin banka kredilerine olan talebi incelendiğinde, genel olarak işletmelere verilen kredilere olan talepteki artış yönlü
seyir, 2024 yılının ilk çeyreğinde de devam etmiştir. Alt kırılımlar incelendiğinde, büyük işletmelere verilen krediler dışındaki
tüm kredilere olan talepte artış gözlenmiştir. Özellikle, yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepteki artışın oldukça
güçlü olduğu görülmüştür. Alternatif finansman olarak hisse senedi ihracı talebi azaltan en önemli faktör olurken, satıcıların
peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar talebi artırıcı yönde etkileyen en önemli faktör olmuştur. 2024 yılının ikinci
çeyreğinde, genel olarak işletmelere verilen kredilere olan talepteki artışın yerini azalışa bırakması beklenmektedir (Grafik 5).
2024 yılının birinci çeyreğinde, tüm bireysel kredi türlerine olan talepte azalış görülmüştür. Konut ve taşıt kredilerinde tüm
faktörler, diğer bireysel kredilerde ise dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcama ile menkul kıymet alımları dışındaki
faktörler talebi azaltıcı yönde etkilemiştir. 2024 yılının ikinci çeyreği için bankaların beklentisi, tüm bireysel kredi türlerinde
talepte görülen azalışın güçlenerek devam edeceği yönündedir.

İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan koşul ve kurallara bakıldığında, ortalama krediler ve daha riskli krediler
üzerindeki kâr marjlarındaki artış seyrinin zayıflayarak devam ettiği gözlenmiştir. Faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar, vade
ile kredi ya da kredi limitinin büyüklüğüne ilişkin koşul ve kuralların sıkılaştığı, bunlar haricindeki diğer durum ve şartlara ilişkin
koşul ve kuralların ise gevşediği görülmüştür.

Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar incelendiğinde, tüm bireysel kredi türlerinde ortalama krediler ile daha riskli
krediler üzerindeki kâr marjlarında artış görülmüştür. Bütün bireysel kredi türlerinde, diğer durum ve şartlara ilişkin koşul ve
kuralların sıkılaştığı gözlenmiştir.

Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2024 yılının ilk çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarında sıkılaşma
yönlü, yurt dışı fonlama koşullarında ise gevşeme yönlü seyrin devam ettiği görülmüştür. Yurt dışı fonlama maliyeti ile diğer
koşul ve kuralların, yurt dışı fonlama koşullarına olan gevşetici etkisi de devam etmiştir. 2024 yılının ikinci çeyreği için, yurt içi
fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın ve yurt dışı fonlama koşullarındaki gevşemenin güçlenerek devam edeceği
beklenmektedir