Bankalar, 1. çeyrekte konut ve taşıt kredi türlerinde talebin artacağını, diğer bireysel kredi türlerinde ise talebin azalacağını öngörüyor

Merkez Bankası'nın dönemi "Banka Kredileri Eğilim Anketi" yayınlandı.

 Anket sonuçlarının değerlendirmesi aşağıda yer alıyor:

Yönetici Özeti

Bankaların 2022 yılının son çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile 2023 yılının ilk çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren
Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçları incelendiğinde,

2022 yılının son çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları
sıkılaştırdığı görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli
kredilere uygulanan standartların aynı kaldığı gözlenirken, diğer işletme kredi türlerinde sıkılaşma olduğu
görülmektedir. 2023 yılının ilk çeyreği için bankaların beklentisi, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa
vadeli kredilere uygulanan standartların aynı kalacağı, diğer işletme kredi türlerinde standartların sıkılaşmaya devam
edeceği yönündedir. Yılın son çeyreğinde, konut kredi türünde uygulanan standartların sıkılaşmaya devam ettiği, taşıt
ve diğer bireysel kredi türlerinde ise standartların aynı kaldığı görülmektedir. 2023 yılının ilk çeyreği için beklenti, tüm
bireysel kredi türlerinde standartların aynı kalacağı yönündedir.

Anket sonuçları kredi talebi açısından incelendiğinde, yılın son çeyreğinde küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen
krediler, kısa vadeli krediler ve Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talepte artış gözlenirken, büyük işletmelere
verilen krediler, uzun vadeli krediler ve yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepte azalış gözlenmektedir. 2023
yılının ilk çeyreği için beklenti, yabancı para cinsinden açılan kredi türünde talebin azalmaya devam edeceği, diğer
işletme kredi türlerinde ise talebin artacağı yönündedir. Yılın son çeyreğinde konut ve diğer bireysel kredi taleplerinde
artış, taşıt kredi talebinde ise azalış olduğu gözlenmektedir. 2023 yılının ilk çeyreği için beklenti, konut ve taşıt kredi
türlerinde talebin artacağı, diğer bireysel kredi türlerinde ise talebin azalacağı yönündedir.

Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2022 yılının son çeyreğinde yurt içi ve yurt dışı fonlama
koşullarının sıkılaşmaya devam ettiği görülmektedir. 2023 yılının ilk çeyreği için beklenti, yurt içi fonlama koşullarında
bir miktar gevşeme olacağı yönünde iken yurt dışı fonlama koşullarında sıkılaşmanın devam edeceği yönündedir.


2022 yılının dördüncü çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları
sıkılaştırdığı görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere
uygulanan standartların aynı kaldığı gözlenirken, diğer işletme kredi türlerinde sıkılaşma olduğu görülmektedir. Fon maliyetleri
ve bilanço kısıtlamaları, rekabet baskısı ve risk algılaması standartları sıkılaştırıcı yönde etkileyen faktörler olmuştur. 2023 yılının
ilk çeyreği için bankaların beklentisi, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere uygulanan
standartların aynı kalacağı, diğer işletme kredi türlerinde standartların sıkılaşmaya devam edeceği yönündedir

Yılın son çeyreğinde konut kredi türünde uygulanan standartların sıkılaşmaya devam ettiği, taşıt ve diğer bireysel kredi
türlerinde ise standartların aynı kaldığı görülmektedir. Tüm bireysel kredi türlerinde fon maliyetleri/bilanço kısıtlamaları ve risk
algılaması standartları sıkılaştırıcı yönde etkileyen faktörler olmuştur. Konut ve diğer bireysel kredi türlerinde standartları
gevşetici yönde etkileyen faktör bulunmazken, taşıt kredilerinde rekabet baskısı standartları gevşetici yönde etkilemiştir. 2023
yılının ilk çeyreği için beklenti, tüm bireysel kredi türlerinde standartların aynı kalacağı yönündedir.

Yılın son çeyreğinde konut ve diğer bireysel kredi taleplerinde artış, taşıt kredi talebinde ise azalış olduğu gözlenmektedir.
Konut kredilerinde konut piyasasına ilişkin beklentiler, diğer bireysel kredi türünde ise finansman ihtiyaçları talebi artırıcı
yönde etkileyen en önemli faktörler olmuştur. Taşıt kredilerinde ise bütün faktörler talebi azaltıcı yönde etkilemiştir. 2023
yılının ilk çeyreği için beklenti, konut ve taşıt kredi türlerinde talebin artacağı, diğer bireysel kredi türlerinde ise talebin
azalacağı yönündedir.

II. Kredi Talepleri

İşletmelerin banka kredilerine olan talebi incelendiğinde, yılın dördüncü çeyreğinde küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen
krediler, kısa vadeli krediler ve Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talepte artış gözlenirken, büyük işletmelere verilen
krediler, uzun vadeli krediler ve yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepte azalış gözlenmektedir. Krediler
üzerindeki vergi ve benzeri yükler talebi en çok azaltan faktör iken, alternatif finansman kullanımı talebi en çok artıran faktör
olmuştur. 2023 yılının ilk çeyreği için beklenti, yabancı para cinsinden açılan kredi türünde talebin azalmaya devam edeceği,
diğer işletme kredi türlerinde ise talebin artacağı yönündedir.


III. Kredi Koşul ve Kuralları

İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan koşul ve kurallara bakıldığında, ortalama krediler ve daha riskli krediler
üzerindeki kâr marjının azaltıldığı gözlenmektedir. Faiz dışında alınan ücret ve komisyonlara ilişkin koşul ve kurallar
gevşetilirken, diğer durum ve şartlara ilişkin koşul ve kuralların sıkılaştırıldığı görülmektedir.
Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar incelendiğinde, ortalama krediler üzerindeki kar marjının konut kredilerinde
artırıldığı, taşıt ve bireysel kredilerde azaltıldığı gözlenmekte, daha riskli krediler üzerindeki kar marjının ise taşıt
kredilerinde artırıldığı, konut ve diğer bireysel kredilerde azaltıldığı görülmektedir. Teminat ihtiyacı ve vadeye ilişkin koşul ve
kurallar bütün bireysel kredi türlerinde sıkılaştırılırken, faiz dışında alınan ücret ve komisyonlara ilişkin koşul ve kuralların
tüm bireysel kredi türlerinde gevşetildiği görülmektedir.

IV. Fonlama Koşulları
Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2022 yılının dördüncü çeyreğinde yurt içi ve yurt dışı fonlama
koşullarının sıkılaşmaya devam ettiği görülmektedir. Yurt dışı fonlama maliyeti ve diğer koşul ve kurallar, yurt dışı fonlama
koşullarını sıkılaştırıcı yönde etkilemiştir. 2023 yılının ilk çeyreği için beklenti, yurt içi fonlama koşullarında bir miktar
gevşeme olacağı yönünde iken yurt dışı fonlama koşullarında sıkılaşmanın devam edeceği yönündedir.