ABD: İstihdam piyasasına göre işler yolunda, ücretler enflasyon işaret ediyor
ABD’de işgücü piyasası tahmin edilenin üzerinde gerçekleşen artış ile beraber işlerin rayına oturma eğilimini gösterdi. Delta değişkeninin etkileri azaldıkça halen milyonlarca sayıda olan iş pozisyonlarını doldurmada da ilerleme sağlanıyor. Mevsimsel dalgalanmanın daha az olması, işsizlik yardımlarının büyük ölçüde sona erdirilmesi ve işe dönüşün getirisinin artmasının şu aşamada güçlü artışta etkili olduğunu söyleyebiliriz. Ekim ayında tarım dışı istihdam, Eylül ayında revize edilmiş olan veriye göre 312K olarak rapor edilen artışın da üzerine çıktı ve 450K olan beklentiden daha iyi 531K olarak açıklandı. İşgücüne katılım oranı değişmezken, işsizlik oranı piyasa anketlerindeki %4,7 olan beklentiden daha iyi seviyeye %4,6'ya düştü. Manşet istihdama yönelik 2 aylık net revizyon ise 235K seviyesinde, önceki aya yapılan kuvvetli revizyon zayıf algıyı hafifletecektir. Uzun vadeli işsizlik oranında ise %8,5’ten %8,3’e hareketle düşüş trend korunuyor. Daha hızlı işe alım hızı, Covid-19 vakaları azaldıkça ve işverenler daha yüksek ücretler teklif ederken daha fazla Amerikalının işyerlerine döndüğünü gösteriyor. İstihdam artışının bir kısmı, tahmini 7,5 milyon insanın 6 Eylül'de federal genişletilmiş işsizlik yardımlarını kaybetmesinden sonra bir miktar destek almış olabilir.
Alt kalemlere bakacak olursak; özel sektörde 420K olan beklentiye karşılık 604K artış gözlemlenirken, genel istihdam üzerinde artış eğilimi göstermiştir. Tabii özel sektördeki, genelin üzerindeki artış kamuda da iş pozisyonlarının azaltıldığını gösteriyor. Eğlence ve ağırlama, profesyonel ve ticari hizmetler, imalat, nakliye ve depolamada dikkate değer iş kazanımları ile birlikte işgücü büyümesi yaygındı. Kamu eğitiminde ise istihdam ay boyunca azaldı. İşsizlik oranı ve 7,4 milyon olan işsiz sayısı Şubat-Nisan 2020 durgunluğunun sonundaki yüksek seviyelerinden önemli ölçüde düştü. Bununla birlikte, koronavirüs (COVID-19) pandemisinden önceki seviyelerinin üzerinde kalıyorlar (Şubat 2020'de sırasıyla %3,5 ve 5,7 milyon). Tarım dışı istihdam, Nisan 2020'deki son dip noktasından bu yana 18,2 milyon arttı, ancak Şubat 2020'deki pandemi öncesi seviyesine göre 4,2 milyon daha düşük.
Eğlence ve konaklama sektöründe istihdam Ekim ayında 164K arttı. Profesyonel ve ticari hizmetler, geçici yardım hizmetlerinde 41K'lık bir kazanç da dahil olmak üzere Ekim ayında 100K iş ekledi. İmalat sektöründe istihdam, motorlu taşıtlar ve parçalardaki (+28K) artış öncülüğünde Ekim ayında 60K arttı. Nakliye ve depolamada istihdam Ekim ayında 54K artarak Şubat 2020 seviyesinin 149K üzerine geldi. İnşaat istihdamı Eylül ayındaki 30K’lık artışın ardından Ekim ayında 44K arttı. Sağlık hizmetleri, Ekim ayında 37K iş ekledi ve kazancın çoğu evde sağlık hizmetleri (+16K) ve bakım tesislerinde (+12K) meydana geldi. Ekim ayında perakende ticaret istihdamı 35K kişi arttı. Yiyecek ve içecek mağazalarında (+16K), genel ticaret mağazalarında (+15K), sağlık ve kişisel bakım mağazalarında (+8K), elektronik ve beyaz eşya mağazalarında (+6K) istihdam artışı yaşandı. Mali faaliyetlerde istihdam Ekim ayında 21K kişi artarak Şubat 2020 seviyesine geri döndü. Madencilik istihdamı Ekim ayında yükselmeye devam etti (+5K), ancak Ocak 2019'daki zirveden 87K azaldı.
Ekim ayında yerel yönetim ve eyalet eğitiminde istihdam azaldı (sırasıyla -43K ve -22K). Özel eğitimde istihdam çok az değişti (+17K). Kamu ve özel eğitimdeki son istihdam değişiklikleri, pandemi ile ilgili personel dalgalanmaları normal mevsimlik işe alım ve işten çıkarma modellerini bozduğu için yorumlamak zor. Şubat 2020'den bu yana istihdam, yerel yönetim eğitiminde 370K, eyalet hükümeti eğitiminde 205K ve özel eğitimde 148K azaldı.
Sektörel dağılımlara ve yayılım eğilimlerine baktığımızda; Delta etkisinin iyileştiğini söyleyebiliriz. Bunun yanında küresel tedarik zincirinin imalat aktivitesine etkisi, halen aşağı risk teşkil etse de, şu aşamada minimal görünüyor. Asıl olay ücret artışlarında.. Ekim ayında, özel tarım dışı maaş bordrolarındaki tüm çalışanlar için ortalama saatlik kazanç, önceki 6 aydaki büyük artışların ardından 11 sent artarak 30.96 dolara yükseldi. Son 12 ayda ortalama saatlik kazançlar %4,9 arttı, dönemsel artış %0,4 oranında. Manager pozisyonlarında marjinal değişim, istihdam toparlanmasının bu aşamasında çok belirleyici olmaz. Bu nedenle hizmetlerle alakalı sektörlerin ağırlıklı rakamsal artışı, ücret artışlarıyla beraber oluyorsa asıl harcama etkisi buradan gelir. Ücret değişikliklerinde manager pozisyonunun fazla bir finansal durum değişimi olmuyor. Fed için asıl nokta burada, çünkü bir yandan enflasyon artışı artık işe dönüşün getirisini yüksek tutmak gerekliliğini ortaya koyarken; bir yandan da enflasyonun daha da artacağı beklentisi yılbaşı da yaklaşırken tüketim etkisini hızlandırıyor. Enflasyonun beslenmesi anlamında önemli noktalar. Bir yandan maliyetler enflasyonu getirirken; diğer taraftan harcamalar enflasyonu getiriyor ve tüm bunlar olurken enflasyon da enflasyonu beraberinde getiriyor. Fed’in hareket etme hızı açısından çok kriterli bir durum söz konusu ve enflasyonun altında yatan etkileri ayrıştırıp olayı ele alacaklardır.
Tera Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
www.terayatirim.com
***
Yasal Uyarı
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.