ABD: Fed’in konuya yaklaşımını zorlaştıracak NFP karmaşıklığı… (Tera Yatırım )

Ağustos ayında Delta endişelerini yansıtır şekilde işe alımlarda son 7 ayın en önemli yavaşlaması gerçekleşmiş durumda, bu kapsamda 733K olan beklentinin oldukça altında 235K seviyesinde bir NFP elde etmiş bulunuyoruz. Temmuz ayı verisi yukarı revizyon geçirerek 1,05 milyon oldu. Aylık NFP artışı ortalaması 8 ayda 586K seviyesinde. Özel sektör 610K olan beklentinin yine çok altında 243K iş eklerken, işsizlik oranı ise %5,2 ile pandemi dönemindeki en iyi seviyelere geriledi. Şubat-Nisan 2020 durgunluğunun sonundaki yüksek seviyelerden önemli bir düşüş var; hem işsizlik oranı hem de işsiz sayısı anlamında. Verilerde görülen vites küçültmesi, ilk görüldüğü haliyle Fed’in önümüzdeki aylarda parasal desteği azaltmaya başlama yönündeki olası kararını karmaşıklaştırırken; aslında bu karar öngörüsünün ilk görüldüğü haliyle yorumlanmasına engel olan bazı ayrıntılar var: Ücretler ve enflasyona katkısı…

İstihdam yavaşlaması yüksek oranda Delta endişelerinden dolayı temaslı işlerin doldurulamamasından ileri geliyor. Dolayısıyla, pandemiden dolayı çalışamayan ve bu kişilerin normalde doldurması beklenen iş pozisyonlarından ileri gelen bir durum var. Şimdi; bireylerin çalışmaya dönmekte daha yavaş davranmasının ve bir başka taraftan da işletmelerin işe alım konusunda da çekingen davranmalarına yol açan durumun etkileri var. Katılım oranı %61,7’de değişmedi, yani geçen aya göre marjinal bir katkı gelmedi. Mesela; işsizlik yardımları etrafta Covid-19 virüsü dolaşırken işgücüne girmekte çekingen davranan bireylere yardımcı oluyor, ancak bir gelirleri olmasaydı muhtemelen işgücünde olacaklardı. İşletmeler ise, yüz yüze pozisyonlara alımlarda artan enfeksiyonlardan kaynaklı endişeler ve ekonomi de mal ve hizmetlere talebi azaltacak derecede yavaşlarsa ciro azalması etkisi yaşama endişesinden dolayı çekingenler. Enfeksiyon endişeleri, ofise dönüşleri de erteliyor. Online çalışma ortamı daha rahat, yerinde çalışmada ise hem işçi hem de işletme kaynaklı çekinceler var.

 
NFP Ocak ayından beri en düşük seviyesindeyken, işsizlik oranı ise pandemik dönemin en düşüğünde.. (Kaynak: Bloomberg, Bureau of Labor Statistics

Ücret artışları, enflasyondan beslenme ve enflasyonu besleme şeklindeki çift etkileşimli görüntüyü teyit eder şekilde aylık %0,6 ve yıllık bazda %4,3 oranında gerçekleşti. Ücret enflasyonu yüksek ve talep enflasyonunun rolünün artması konusunda kafa karıştırıcı… Aynı zamanda yüksek nitelikli pozisyonların dolduruluyor olduğunu gösteriyor. Bu tarz işlerin çoğunluğu uzaktan çalışmaya da imkan verdiğinden, düşük istihdam artışı yüksek ücret artışı işe beraber gerçekleşmiş görünüyor. Tabii, ekonomik güç bakımından da önemli bir talep etkisini temsil ediyor. Yani servet dağılımının çalışan nezdinde bir yansıması… Alım gücü de haliyle yüksek oluyor.

Alt kalemlere bakacak olursak; Ağustos ayında profesyonel ve ticari hizmetler, nakliye ve depolama, özel eğitim, imalat ve diğer hizmetlerde kayda değer iş kazanımları meydana geldi. Perakende ticaret, inşaat, devlet ve sağlık hizmetleri istihdamı da geçen ay geriledi. Eğlence ve konaklama sektöründeki istihdam, Ağustos ayında restoran ve barlarda 42K'lık bir düşüşle geride kaldı. Profesyonel ve ticari hizmetlerde istihdam Ağustos ayında 74K arttı. Mimarlık ve mühendislik hizmetlerinde (+19K), bilgisayar sistemleri tasarımı ve ilgili hizmetlerde (+10K), bilimsel araştırma ve geliştirme hizmetlerinde (+7K) ve ofis idari hizmetlerinde (+6K) istihdam arttı. Taşımacılık ve depolama, Ağustos ayında 53K iş ekleyerek sektördeki istihdamı Şubat 2020'deki pandemi öncesi seviyesinin biraz üzerine getirdi. Ağustos'ta istihdam özel eğitimde 40K arttı, devlette ve yerel yönetimlerde ise eğitim istihdamında azalma var. Ağustos, geleneksel okula dönüş sezonunun başlangıcını işaret ediyor. Bununla birlikte, kamu ve özel eğitimdeki pandemi ile ilgili personel dalgalanmaları normal mevsimlik işe alma ve işten çıkarma modellerini bozduğundan, son istihdam değişikliklerinin yorumlanması güç. Delta varyantından dolayı yüz yüze eğitim konusunda da belirsizlik olabilir.

Tapering konusunda kafa karıştıran, ancak net şekilde “tapering gelmez” demeyen bir veriler bütünü karşıladık. Fed, istihdam yavaşlamasının sebeplerini ve etkilerini geçici görebilir. Bir yandan da, Merkez bankasının konuya yaklaşımı konusundaki “tapering zamanlaması” öngörüsünü güçleştiriyor. Koşulların hafiflemesi öngörülerini biraz daha Delta varyantı nedeniyle çekimser tutmak durumunda olacaklar. Diğer yandan, maksimum istihdama doğru ilerlemenin devam etmesi açısından nette iyileşme pozisyonunda olunması şeklinde de bir durum var. Kötüleşme değil, yavaşlama.



 Tera Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.terayatirim.com
                                 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.