27 Mart haftasında harcamalar %31 azaldı - TEPAV

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV)'COVID-19’un Tüketici harcamalarına Etkisi' raporu yayımlandı

Tüketim eğilimlerini arz ve talep ekseninde çeşitli veriler üzerinden takip etmek mümkün
ancak içerisinde bulunduğumuz süreçte, verileri mümkün oldukça anlık takip edebilmek
önem arz ediyor. Bu kapsamda TCMB Banka Kartı ve Kredi Kartı Harcama Tutarları haftalık
verisi tüketici harcamalarının takibine olanak sağlıyor. Bankalararası Kart Merkezi (BKM)
Kart Monitör araştırması 2017 verilerine göre 10 kişiden 7’si ödemelerinde kredi kartını tercih
ediyor ve COVID-19 nedeniyle birçok kişinin ödemelerinde özellikle kredi kartını tercih ettiği
biliniyor.

Bu bülten kapsamında, COVID-19’un tüketici harcamaları açısından yarattığı etkiyi takip
edebilmek amacıyla, TCMB Banka Kartı ve Kredi Kartı Harcama Tutarları verisi
incelenmektedir. “COVID-19’un Tüketici Harcamalarına Etkisi Bülteninde”, harcama
kalemlerine göre tüketicilerin haftalık ve aylık banka kartı/kredi kartı harcaması ve
haftalık/yıllık değişimleri ele alınmaktadır.

27 Mart haftasında harcamalar, tüm sektörlerde azaldı; toplamdaki azalış 6 Milyar TL
27 Mart haftasında banka kartı ve kredi kartı kullanılarak 13,5 milyar TL tutarında harcama
yapıldı. Bir önceki haftaya kıyasla harcama tutarı 6 milyar TL (yüzde 31) azaldı. İşlem adedi
ise yüzde 33 azalarak 83 milyona geriledi. Bir önceki yılın aynı ayına göre kıyaslandığında
Mart 2020’de yapılan harcamaların tutarı yüzde 14, işlem adedi ise yüzde 17 azaldı.

İlk COVID-19 vakasının görüldüğü 13 Mart haftasında panik tüketim nedeniyle harcamalar
(sağlık/sağlık ürünleri/kozmetik, elektrik-elektronik eşya, bilgisayar ve internet üzerinden
yapılan alışverişler) artmış, 20 Mart haftasında zorunlu tüketim harcamalarına (market ve
alışveriş merkezleri ve çeşitli gıda alışverişleri) yönelim görülmüştü. 27 Mart haftasında ise
bir önceki haftaya kıyasla tüm harcama kalemlerinde azalış görüldü.

20 Mart haftasında artışın görüldüğü market ve alışveriş merkezleri ve çeşitli gıda
harcamaları, 27 Mart haftasında sırasıyla yüzde 24 ve yüzde 23 azaldı. Bu harcama
kalemlerine ek olarak internet üzerinden yapılan alışverişlerin 27 Mart haftasında bir önceki
haftaya kıyasla yüzde 15 azalışı tüketici talebindeki düşüşü destekler niteliktedir.

Online eğitime geçiş ile 13 Mart haftasında bir önceki haftaya göre artış gösteren elektrik
elektronik eşya, bilgisayar harcamaları, 20 Mart haftasında yüzde 4 azalmıştı; 27 Mart
haftasında ise bir önceki haftaya kıyasla yüzde 15 azaldı. Yine online eğitime geçişin
etkisiyle 20 Mart haftasında bir önceki haftaya kıyasla yüzde 32 azalan eğitim/kırtasiye/ofis
malzemeleri harcamaları 27 Mart haftasında da yüzde 30 azaldı. Bu süreçte
telekomünikasyon harcamalarının son 3 haftada düşüşünü sürdürmesi dikkat çekti.
Turizm ve eğlenceye yönelik harcamalar; havayolları, seyahat acenteleri/taşımacılık,
kumarhane /içkili yerler ve konaklama harcamaları düşüşünü sürdürdü. Bir önceki haftaya
kıyasla 27 Mart haftasında kumarhane /içkili yerlerde yapılan harcamalar yüzde 86,
havayolları harcaması yüzde 70, konaklama harcaması yüzde 60 ve seyahat
acenteleri/taşımacılık harcaması yüzde 45 azaldı.

Yemek, giyim ve aksesuar, mobilya ve dekorasyon harcamaları bir önceki haftaya kıyasla 27
Mart haftasında sırasıyla yüzde 67, yüzde 57 ve yüzde 35 azaldı.

Bir önceki yılın aynı ayına göre kıyaslandığında Mart 2020’de sadece market ve alışveriş
merkezleri (yüzde 16), elektrik-elektronik eşya, bilgisayar (yüzde 4) ve çeşitli gıda (yüzde 2)
harcamalarında artış görüldü . İşlem adedinde ise elektrik-elektronik eşya,
bilgisayar yüzde 6, market ve alışveriş merkezleri yüzde 5, çeşitli gıda harcamaları yüzde 4
azaldı. Market ve alışveriş merkezleri ve çeşitli gıda alışverişlerinde işlem adedinin
azalmasının aksine harcama tutarındaki artış, tüketicilerin market/gıda alışverişi için dışarı
çıkma eğiliminin azaldığını göstermektedir.

Mart 2019’a kıyasla Mart 2020’de harcamalar en fazla seyahat acenteleri/taşımacılık (yüzde
50), havayolları (yüzde 49), gümrük vergisi ödemeleri (yüzde 42) ve konaklama (yüzde 42)
harcamalarında azaldı.